Tương truyền Việt Nam có món bánh "thần thánh", ăn 1 lần 4 bát là... có chồng

Lần đầu tiên ra Hà Nội là vào tầm tháng 10 ngay lúc trời trở lạnh, tôi được người bạn gợi ý đi ăn bánh đúc nóng ở phố Lê Ngọc Hân. Bạn tôi bảo, nhiều người cho rằng hàng bánh đúc nóng đầu tiên ở Hà Nội xuất hiện trên phố này. 

Là người miền Nam, tôi chỉ quen với món bánh đúc có màu xanh của lá dứa, thơm mùi vani ngọt ngào và ăn kèm nước đường cùng cốt cừa. Đối với chén bánh đúc nóng lỏng bỏng trắng ngần bốc khói nghi ngút, phía trên nào là là thịt bằm xào nấm mộc nhĩ, nào đậu phụ rán, hành phi, rau ngò (rau mùi), tôi lại thấy mới lạ lắm. 

Trước khi đi ăn, tôi đã hỏi lại năm lần bảy lượt, thậm chí lên mạng tìm hình để chắc rằng món bánh đúc bạn tôi nói là món bánh đúc mà tôi nghĩ đến. Chúng tôi thậm chí còn có một cuộc tranh luận nhỏ về cái tên này, cho đến khi bạn tôi bảo rằng tôi đã từng học về nó trong chương trình Ngữ văn chính thống rồi. Đó chính là món bánh đúc tôi đã từng đọc trong truyện Vợ Nhặt của tác giả Kim Lân. Nhìn chén bánh đúc còn bốc khói, tôi mới thốt lên: "hoá ra cái bánh đúc đó là cái này á?"

Lúc này tôi mới cảm thấy bản thân mình thiếu hiểu biết đến nhường nào, mà trước giờ vẫn cứ đinh ninh là bánh đúc anh Tràng mời "người vợ nhặt" là món bánh ngọt. Thật là không thể tin nổi mà!

"Đấy vẫn chưa phải là điều bất ngờ nhất đâu," bạn tôi nói. "Ăn thử đi đã", cậu ta giục.

Với lòng tự trọng có xíu tổn thương, tôi múc lên muỗng đầu tiên, bao gồm bánh, một chút nước dùng, thêm ít thịt và nấm nhĩ… và ôi chà! Tôi thốt lên trong đầu, và hẳn vẻ mặt của tôi lúc đó hài hước lắm, vì bạn tôi đã cười đến mức đấm bàn thùm thụp. Nhưng tôi chẳng quan tâm nữa, mặt mũi là cái gì? Tôi múc muỗng thứ hai, rồi thứ ba, để rồi ậm ừ trong cuống họng vì sung sướng. 

Giờ nghĩ lại, bánh đúc nóng Hà Nội quả thật ngon, nhưng có lẽ nó sẽ không đạt hiệu ứng "mỹ vị" đến như thế nếu tôi không ăn nó vào mùa lạnh. Là một đứa con miền Nam, tôi thật sự cảm thấy mình có thể "chết lạnh" dưới từng đợt gió Hà Nội. Gió sắc, cắt vào da thịt khi bạn ngồi trên xe máy. Song cũng nhờ thế mà muỗng bánh đúc nóng đầu tiên tôi ăn trong đời mới phát huy triệt để tác dụng của nó.

Điều đầu tiên cảm nhận được, chính là ấm. Cái ấm nồng đượm, xen kẽ cái ngậy béo của bột gạo, vuốt ve đầu lưỡi rồi trơn tru trôi xuống thực quản, từ từ lan toả nhiệt lượng khắp cơ thể. Hương vị của các món ăn phụ lúc này mới theo sau, thịt bằm đậm đà, nấm mộc nhĩ sần sật, nước dùng bóng mỡ len lỏi từng ngóc ngách trong khoang miệng. Tôi mặc kệ bạn mình, ăn liền mấy muỗng và cảm thấy một nỗi buồn man mác khi đáy chén bánh dần xuất hiện.

Bạn tôi biết ý, cười và gọi thêm phần nữa. Cậu ta bảo: "chuyện thường ấy mà, hiếm ai ăn xong một bát mà thoả mãn lắm".

Tôi biết sau vụ tranh cãi trước khi đi, bạn tôi sẽ thấy buồn cười khi tôi thích món bánh đúc nóng đến thế này nhưng tôi không quan tâm nữa. Tôi nói: "Hèn gì người vợ trong truyện ăn một lúc 4 phần".

Dù biết rằng dưới bối cảnh đói khổ trong truyện của Kim Lân, hẳn 4 chén bánh đúc nọ cũng chẳng phải cao lương mỹ vị gì, chẳng thể nào đầy ắp như chén mà tôi đang ôm trong tay được. Song tôi cá rằng hình ảnh "thị ngồi sà xuống, ăn thật. Thị cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc liền chẳng chuyện trò gì" của người vợ nhặt vô cùng giống bản thân mình bây giờ. Tôi cũng cắm mặt ăn, chẳng buồn nói năng gì cả, mặc cho bạn tôi thao thao bất tuyệt về những cái đẹp của ẩm thực Hà Thành. Tuy nhiên, do trước đó đã ăn trưa, nên tôi chỉ ăn đến bát thứ ba là đã lưng bụng, không ăn thêm nữa nên không biết ăn xong bát thứ tư thì có thể có chồng thật hay không.

Lần đó, tôi ở Hà Nội 4 ngày, cả 4 ngày tôi đều ăn bánh đúc nóng. Trong những ngày này, tôi mới phát hiện nhiều điều về món bánh "thần thánh" ấy. Điều thứ nhất, bánh đúc dường như được người nơi đây mặc định làm món ăn xế chiều. Tôi hầu như chưa tìm được quán bánh đúc nào mở sớm hơn hai giờ trưa. Điều này kể ra cũng hợp lý, bởi bánh đúc nóng thực ra khá lỏng, ăn vào buổi sáng thì khó no, nhưng lại hợp để lót dạ giữa bữa trưa và bữa tối. 

Điều thứ hai, không quán nào giống quán nào. Dường như mỗi quán đều có một biến tấu nho nhỏ của riêng mình. Có nơi thêm đậu phụ rán vàng, có nơi bạn tôi nói là dùng nước hầm xương để pha nước chấm... Sự khác biệt rất nhỏ nhưng tinh tế. Vậy mới thấy người Hà Nội quả thật rất giỏi việc đặt tâm tư vào trong những chi tiết nhỏ. 

Mãi đến hiện tại, mỗi khi gặp lại người bạn kia, cậu ta vẫn thường đùa rằng: "đi ăn bánh Vợ Nhặt không?" Bởi vì thú thật là nhắc đến bánh đúc, tôi vẫn nhớ đến món bánh đúc xanh xanh đã lớn lên cùng với tôi hơn. Nhưng nhắc đến món bánh Vợ Nhặt, hay món bánh "ăn 4 bát là có chồng" thì tôi biết ngay bánh đúc nóng Hà Nội.

Tuy không biết nó sớm hơn, nhưng tôi có thể chắc chắn rằng đấy là món quà vặt Hà Thành mà mình yêu thích nhất. Sau này, mỗi lần muốn giới thiệu bánh đúc nóng cho những người bạn miền Nam, tôi vẫn thường dùng "chiêu trò" để giới thiệu: Có ai muốn đi ăn món bánh "thần thánh", ăn 4 phần là có chồng không?

Phần lớn thời gian, những người bạn hơi "vã" của tôi đều dính câu ngay tắp lự. Có người đi ăn về không có chồng, nhưng họ vẫn vui lắm vì cũng như tôi, họ phát hiện một thứ còn quan trọng hơn cả một anh chồng: đó là món ăn ngon. Ăn được món ngon thì chuyện gì cũng vui, vấn đề gì cũng giải quyết được. Bởi suy cho cùng, anh Tràng mà không mời cô vợ ăn bánh đúc thì còn "khướt" cô mới chịu theo về, nhỉ? Có lẽ tôi nên bắt đầu nghĩ lại, không phải món bánh ăn 4 bát là có chồng, mà là món bánh mời 4 bát thì có vợ mới đúng!