Có thể tiêm vắc xin sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi được không?

Vắc xin sởi là một trong những vắc xin quan trọng giúp bảo vệ trẻ em khỏi bệnh sởi, một bệnh dễ lây lan và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm tai, mù lòa, hay thậm chí tử vong. Đặc biệt đối với trẻ em dưới 5 tuổi, trẻ suy dinh dưỡng, hoặc những trẻ có hệ miễn dịch yếu. Tuy nhiên, không phải càng tiêm vắc xin sởi sớm cho trẻ em thì càng tốt. Tốt nhất là tuân thủ khuyến cáo của chuyên gia và nhà sản xuất từng loại vắc xin.

Có thể tiêm vắc xin sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi được không?

Theo chương trình tiêm chủng tại nhiều quốc gia - bao gồm cả Việt Nam, vắc xin sởi thường được tiêm cho trẻ em ở hai thời điểm quan trọng: mũi tiêm đầu tiên khi trẻ được 9 tháng tuổi và mũi thứ hai khi trẻ được 18 tháng tuổi. Tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi có thể giúp phòng sởi tới 97%, tạo miễn dịch suốt đời.

Như vậy, thông thường trẻ dưới 9 tháng tuổi sẽ không được khuyến nghị tiêm vắc xin sởi - phải chờ tới khi đủ 9 tháng tuổi. Do kháng thể từ mẹ vẫn có thể bảo vệ trẻ trong giai đoạn này và hiệu quả vắc xin thường không cao như bình thường. Tuy nhiên, WHO cho biết vắc xin sởi cũng có thể được tiêm cho trẻ dưới 9 tháng tuổi trong một số trường hợp đặc biệt như:

- Trẻ sống trong vùng có dịch sởi: Nếu trẻ đang sống ở khu vực có dịch sởi đang bùng phát, việc tiêm vắc xin sởi từ 6 tháng tuổi có thể được xem là cần thiết để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ lây nhiễm. Trong trường hợp này, vắc xin sẽ giúp tăng cường miễn dịch cho trẻ, mặc dù hiệu quả miễn dịch không cao bằng khi trẻ tiêm vắc xin đúng lịch (9 tháng tuổi).

- Trẻ có nguy cơ cao: Nếu trẻ có nguy cơ tiếp xúc với nguồn lây bệnh cao, chẳng hạn như có anh chị em trong gia đình mắc bệnh sởi hoặc đã tiếp xúc với người mắc sởi nhưng chưa có triệu chứng (đang ủ bệnh) thì cũng có thể được xem xét tiêm ngay. Tuy nhiên, phụ huynh cần tham khảo ý kiến bác sĩ và dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của trẻ để đưa ra quyết định phù hợp.

Lưu ý khác khi tiêm vắc xin sởi cho trẻ dưới 9 tháng tuổi

- Hiệu quả của vắc xin không tối ưu: Khi trẻ dưới 9 tháng tuổi, cơ thể vẫn được bảo vệ một phần nhờ vào kháng thể từ mẹ truyền qua nhau thai trong quá trình mang thai. Tuy nhiên, kháng thể này sẽ giảm dần theo thời gian, và khi trẻ tiêm vắc xin sởi quá sớm (dưới 6 tháng tuổi), kháng thể từ mẹ có thể trung hòa vắc xin, làm giảm hiệu quả miễn dịch. Vì vậy, dù có thể tiêm vắc xin sởi từ 6 tháng tuổi trong trường hợp đặc biệt, nhưng vắc xin sẽ không mang lại hiệu quả tối ưu như khi trẻ đủ 9 tháng tuổi.

- Lựa chọn vắc xin sởi đơn hay vắc xin sởi kết hợp: Vắc xin sởi có thể được tiêm dưới dạng vắc xin đơn (chỉ phòng ngừa sởi) hoặc vắc xin kết hợp (phòng sởi, quai bị, rubella, thủy đậu). Dạng vắc xin kết hợp chỉ được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên. Vì vậy, nếu tiêm cho trẻ dưới 9 tháng, vắc xin đơn phòng sởi sẽ là lựa chọn hợp lý hơn. Còn vắc xin kết hợp 4 trong 1 phòng sởi - quai bị - rubella - thủy đậu chưa được phép lưu hành tại Việt Nam.

- Vắc xin sởi tiêm dưới 6 tháng tuổi có thể không được coi là mũi chính thức: Do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là hiệu quả của vắc xin chưa tối ưu, sau khi tiêm sớm trẻ vẫn cần được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi vào 9 tháng và 18 tháng tuổi để đảm bảo miễn dịch lâu dài. Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến bác sĩ trong từng trường hợp.

Nguồn và ảnh: CDC Hoa Kỳ, WHO, BVĐK Vinmec