“Con tôi có thể trở thành vũ công, nghệ sĩ dương cầm, cái gì liên quan đến âm nhạc cũng được, trừ nữ thần tượng Kpop!”

Họ chỉ là 3 trong số hàng nghìn cô gái đang hoạt động tại nền công nghiệp thần tượng được định giá hàng tỉ đô – Kpop. Dành hầu hết thanh xuân để khoác lên mình tấm áo thần tượng, họ mang đến cảm giác như những công chúa đời thực: xinh đẹp, giàu có, được chuẩn bị kĩ lưỡng đến từng sợi tóc khi xuất hiện trên sân khấu, và hẹn hò với những hoàng tử trong mơ của các fan nữ bình thường.

Những chia sẻ đó không phải chỉ xuất phát từ một người duy nhất. Áp lực đổ lên người những cô gái thần tượng Kpop là quá lớn, và khi đem so sánh với những phút giây tỏa sáng ngắn ngủi trên sân khấu, cái giá để được tỏa sáng trở nên đắt đỏ không ngờ. Hơn 2 thập kỉ với hàng trăm nhóm nhạc, những “nàng công chúa” tại Kpop hóa ra đều được đội những chiếc vương miện làm từ rất nhiều nước mắt và mồ hôi.

Golden Disk Award là giải thưởng thường niên của Hiệp hội công nghiệp âm nhạc Hàn Quốc. Bắt đầu từ năm 1986, giải thưởng này đã có tuổi thọ 34 năm và được coi như là “Grammy” của xứ Kim Chi. 3 thập kỉ tổ chức với 4 thế hệ thần tượng, chỉ duy nhất một nhóm nhạc nữ có thể chạm tay tới Daesang (giải thưởng lớn) “Album of the year”. “Album of the year” là giải thưởng chỉ tính doanh số bán đĩa cứng trong thị trường quốc nội, và nhóm nhạc nữ duy nhất đó không ai khác chính là những “thiếu nữ thời đại” – Girls’ Generation.

Dù thời hoàng kim của Girls’ Generation đã lùi xa về trong quá khứ, thật khó để bắt gặp được một huyền thoại nhóm nhạc nữ như nhóm ở những thế hệ sau. Bất chấp TWICE, BLACKPINK có thể xô đổ thành tích bán đĩa, thành tích view Youtube; họ vẫn chỉ là những nhóm nhạc nữ đứng đầu mảng girlgroup. Nhóm nhạc nữ đủ sức đẩy cả nhóm nhạc nam để đứng đầu Kpop thì gần như chỉ có 9 cô gái nhà SM mới đủ sức làm.

Phải có lí do để khi nhắc đến những thần tượng Kpop, thần tượng nam vẫn luôn là những người chiếm thế thượng phong. Với một nền công nghiệp giải trí nổi tiếng vắt kiệt sức thần tượng và làm mọi thứ để có doanh thu, thần tượng nam là những cây hái ra tiền có khoảng thời gian hoạt động dài hơn cả. Nếu như nhóm nhạc nữ thuộc về công chúng – họ có thể đạt thứ hạng cao trên bảng xếp hạng nhạc số, có nhiều cơ hội sở hữu “hit quốc dân”, thì nhóm nhạc nam lại luôn sở hữu cho mình fandom mạnh.

Fandom là yếu tố quyết định sự sống còn của một nhóm nhạc. Chỉ cần nhắc đến 4 triệu album và loạt concert đã trở thành stadium tour của BTS trong năm 2020 này cũng đã đủ mường tượng đến fandom và doanh thu khổng lồ mà nhóm nhạc nam này sở hữu. Fandom, thường được mỉa mai là “cây ATM của thần tượng”, luôn nghiêng về các nhóm nhạc nam.

Qua 3 thế hệ thần tượng nữ, chỉ có một vài cái tên đình đám nhất mới có thể tự hào về fandom không kém nhóm nam. Cùng với fandom yếu, lợi nhuận mà nhóm nhạc nữ đem về cho công ty sẽ không dồi dào, việc đầu tư cho họ tiếp tục hoạt động cũng vì thế mà ngày càng ít lại.

Một khi kể về những sân khấu “huyền thoại” của thần tượng tại lễ trao giải, đa số người hâm mộ Kpop sẽ hăm hở nhắc đến G-Dragon với màn rap diss MAMA ngay trên sân khấu MAMA 2015; sân khấu đẫm nước mắt của Wanna One tại GMA 2018, những màn trình diễn dài hơn 20 phút như concert thu nhỏ của BTS, hay xa hơn nữa, sân khấu “Mirotic” của DBSK vào MKMF 2009. Hiếm hoi lắm mới có một sân khấu choáng ngợp của nhóm nữ như là khoảnh khắc 2NE1 ngạo nghễ xuất hiện tại MAMA 2015. Màn trình diễn của 2NE1 mang đến bất ngờ vì đưa Park Bom trở lại, và được nhắc đến lâu dài vì đó cũng là lần cuối cùng 2NE1 đứng trên sân khấu với đầy đủ 4 thành viên.

2NE1, nhóm nhạc đầu tiên đi theo phong cách girlcrush, là một trong những nhóm nhạc có kết thúc đáng buồn nhất Kpop. 2NE1 ra mắt năm 2009 dưới trướng YG entertainment, vượt qua mọi định kiến về ngoại hình “xấu lạ” để trở thành nhóm nữ thành công. 4 cô gái nhà YG đáng ra còn có thể tiến xa hơn nếu như không có scandal thuốc cấm (mà sau này đã được chứng minh là vô tội) của Park Bom, và kết thúc lửng lơ sau 7 năm hoạt động.

7 năm của 2NE1 khiến cho nhiều người luyến tiếc, nhưng 7 năm cũng thường là con số “tiêu chuẩn” mà một nhóm thần tượng nữ hoạt động. Nếu như những nhóm nhạc nam có khoảng thời gian đỉnh cao kéo dài hơn 1 chu kì hợp đồng thì khó có nhóm nữ hoạt động trơn tru ở mức tuổi thọ 10 năm.

Việc nhóm nhạc nữ ở đỉnh cao trong thời gian ngắn hơn và rồi tan rã nhanh hơn là một điều khá hiển nhiên tại Kpop. Có một sự thật dù cay đắng nhưng ai cũng phải thừa nhận, 1 thần tượng nữ ở sau tuổi 25 sẽ được gọi là già, trong khi thần tượng nam vào tuổi 30 vẫn có thể được tung hô là ở thời hoàng kim của sự nghiệp. Thường được ra mắt trước 20 tuổi với hình tượng thiếu nữ, rất ít thần tượng nữ có thể thành công vượt ải thiếu nữ để tiến lên với những hình tượng trưởng thành. Trong lúc lớp thần tượng nữ quá tuổi 20 vẫn còn loay hoay xé rách hình tượng thanh xuân, lớp đàn em kế cận của họ đã kịp ra mắt và thay họ mang đến tấm áo tươi trẻ hơn cho Kpop.

Thần tượng Kpop không chỉ được huấn luyện để biết hát. Những chàng trai, cô gái ở độ tuổi mười mấy đôi mươi đã phải căng mình tập vũ đạo và đặc biệt là rèn luyện biểu cảm trước máy quay. Tuy nhiên, dù có là thần tượng nổi tiếng, mỗi khi xuất hiện trước công chúng cũng là lúc phải đối mặt với hàng trăm camera không bỏ sót từng hành động nhỏ nhất, họ vẫn là con gái, vẫn phải đối mặt với những vấn đề rất… con gái. Đó là lí do mà những scandal tủn mủn lại dễ dàng hạ gục một thần tượng đến từ nhóm nữ, không cần đến những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Năm 2012, cả Kpop chấn động với scandal bắt nạt của T-ara, nhóm nhạc đang bứt tốc ngoạn mục với loạt ca khúc đình đám cả châu Á. Việc thêm bớt thành viên khiến đội hình T-Ara bất ổn, và Ryu Hwayoung, thành viên nữ vốn được coi là nạn nhân của vụ bắt nạt đã thẳng tay chặt đứt sự nghiệp của T-Ara lúc bấy giờ.

Về sau, thành viên T-Ara thừa nhận đã có bất đồng trong nhóm, nhưng người khơi mào tất cả bất đồng đó lại là Ryu Hwayoung. T-Ara từ vị trí của một nhóm nữ sáng giá đã rơi hẳn xuống vực sâu và không bao giờ tìm thấy hào quang trở lại. Năm 2017, khi nhận được chiếc cúp show âm nhạc tuần, 3 thành viên của T-Ara òa khóc ngay trên sân khấu. Quay trở lại 5 năm về trước, sau khi gặp scandal mà người Hàn kị nhất, T-Ara thậm chí không được xếp chỗ ngồi tại lễ trao giải, để cố thần tượng Jonghyun (SHINee) phải thay mặt lên tiếng và nhường chỗ trong ánh mắt dè dặt của đồng nghiệp xung quanh.

Xung đột khi hoạt động trong 1 tập thể - lại là 1 tập thể bao phủ bởi cá tính khác biệt và lợi ích cá nhân như Kpop là điều chắc chắn phải xảy ra. Nhưng vì là con gái, sống trong định kiến rằng "không bao giờ có một nhóm con gái ở cùng lại hoàn toàn hòa thuận với nhau", thần tượng nữ luôn bị soi mói nhiều hơn trong từng cử chỉ. Jang Wonyoung (I*ZONE), nữ thần tượng chỉ vừa bước qua tuổi 15 bị cho là vô lễ với đàn chị cùng nhóm qua vài đoạn video có thời lượng chưa đến 5 giây. MissA, 4Minute – 2 nhóm nhạc có Suzy và HyunA đều được "chẩn đoán" rằng cơm không lành, canh không ngọt khi tụ tập với nhau mà thiếu 2 nàng center hoặc không theo dõi tài khoản mạng xã hội của nhau sau khi tan rã. Nancy (MOMOLAND) suốt một thời gian dài gắn với hình tượng… liếc xéo đồng nghiệp, dù chắc hẳn ai cũng đồng ý rằng không có thần tượng nào lại sơ suất đến nỗi thản nhiên bày tỏ thái độ với đồng nghiệp khi hàng chục camera và hàng trăm ánh mắt của các fandom đang chĩa vào mình.

Xử lý những mối quan hệ với đồng nghiệp trong nhóm đã khó, thần tượng nữ tại Kpop lại luôn là đối tượng chịu ảnh hưởng lớn hơn đối phương trong lúc hẹn hò.

Năm 2016, Seolhyun (AOA), khi đó đang là “búp bê sống” nổi tiếng xứ Hàn, đã đổ vỡ hình tượng trong một đêm vì những tấm ảnh hẹn hò với Zico (Block B). Là thần tượng được công chúng Hàn Quốc (mà đặc biệt là nam giới) dành nhiều tình cảm cũng như ghen tị vì nhan sắc, Seolhyun ngay lập tức bị đem ra “thiêu sống” trong chảo bình luận mỉa mai khi lộ tin tức hẹn hò.

“Seolhyun à, chạy chậm thôi”; “Em thích mặc váy ngắn lắm hả?”, “mặc quần vào”, hàng trăm bình luận khiếm nhã về trang phục và cơ thể Seolhyun tràn lan bên dưới tin hẹn hò của cô và Zico. Những tấm ảnh chụp trong nhiều thời điểm khác nhau, đều có một đặc điểm chung là nàng búp bê của AOA chạy vội vào khu chung cư của bạn trai để tránh truyền thông đeo bám.

Là người đẹp có thân hình chuẩn mực, bình luận dành cho Seolhyun vẫn được coi là… nhẹ nhàng. Lật lại những bình luận chê bôi ngoại hình mà CL (2NE1), Kyla (cựu thành viên Pristin), Jihyo (Twice), Nancy, JooE (Momoland), Umji (G-Friend)… phải gánh chịu mới thấy, nỗi ám ảnh về vẻ ngoài của thần tượng nữ Kpop được gieo rắc ngày đêm bởi những người xa lạ ở cách họ một chiếc màn hình điện thoại.

Mỗi đất nước, mỗi nền văn hóa đều có quan niệm riêng về cái đẹp. Riêng tại Kpop, chuẩn mực về cái đẹp dành cho thần tượng nữ luôn luôn rất khắt khe. Mũm mĩm, thiếu cân, tỉ lệ cơ thể không cân đối, mắt một mí, làn da không đẹp… tất cả đều là sai trái và đều được tung hê lên mạng xã hội, nơi có hàng ngàn người chực chờ bình phẩm về những cô gái gần như bỏ đói mình để đổi lấy một cơ thể chuẩn mực hơn.

“Bắt đầu từ khi còn trẻ và bị ném vào nền công nghiệp này, bạn được chỉ bảo phải làm gì, nói gì, nghĩ gì, trông như thế nào”, Amber (F(x)) nói. “Tôi nghĩ với thần tượng nữ, ít nhất là với bản thân tôi và những người xung quanh, điều quan trọng nhất là phải trông thật mảnh mai. Mọi người đều nói với nhau, 'hôm nay cậu chưa ăn gì đúng không?', 'mình cũng không ăn gì cả'. 'Chân bạn đã thon chưa? Bạn đã gầy đủ chưa, hoặc bạn có quá gầy không?' - Rất đáng sợ và không lành mạnh.”

Amber được SM hướng theo hình tượng tomboy. Nghĩa là cô không cần phải quá thon thả để lộ đôi chân trong chiếc váy bóng chày ngắn ngủn và áo bó sát người, nhưng ám ảnh về ngoại hình và những lời chê bai dành cho cô chưa bao giờ vì thế mà ít lại. Ngưng hoạt động với F(x), Amber nổi tiếng qua vlog “tìm ngực” gây sốc, để đáp trả lại những bình luận khiếm nhã rằng nếu là con gái thì ngực của nữ thần tượng ở đâu.

Kể cả với những nữ ca sĩ sống bằng giọng hát, tiêu chuẩn ngoại hình vẫn không hề buông tha.

“Khi những bài báo nói rằng tôi nặng khoảng 49 – 50kg được truyền ra, tôi không ăn bất cứ thứ gì và gần như chết đói”. Ailee, giọng ca nữ nội lực bậc nhất Kpop đã phải rơi nước mắt khi chia sẻ lại khoảng thời gian ép cân của mình. “Nó rất đau lòng vì chúng tôi là ca sĩ, nhưng lại không có lựa chọn nào khác nếu như muốn đứng trên sân khấu. Tôi đã có một cơ thể mảnh mai, nhưng lại không thể biểu diễn với phong độ tốt nhất của mình. Mọi người thấy tôi rất ổn, còn tôi hoàn toàn tuyệt vọng.”

Bị công kích khi hẹn hò, áp lực giữ gìn nhan sắc, mệt mỏi xử lý những rắc rối rất con gái trong nhóm nhạc, tiêu hao sức khỏe vì những bộ trang phục phong phanh giữa tiết đại hàn và những đôi giày cao gót khi vũ đạo vẫn phải đều tăm tắp, tất cả đã là giới hạn của một thần tượng nữ hay chưa? Với một thần tượng nữ khi dấn thân vào Kpop, còn có một bóng ma lớn hơn đang chờ đón họ.

“Làm cách nào để tồn tại trong giới nghệ sĩ khắc nghiệt này? Có điều gì em nên tránh xa không?”

“Đàn ông!"

Soyou và Hyorin (Sistar) đều có chung câu trả lời khi đưa ra lời khuyên cho một đàn em trong ngành. “Trước khi 22 tuổi, em hãy ở nhà thôi nhé” – lời khuyên của Sistar cho đàn em khiến mọi người bật cười trên show truyền hình, nhưng đằng sau đó là những nỗi lo có thật. Quấy rối tình dục đối với thần tượng nữ không phải là chuyện hiếm có, cả công khai lẫn không công khai.

Năm 2014, Hani (EXID) nổi lên như một hiện tượng nhờ vào fancam “Up & Down”, kéo theo đó là danh tiếng của EXID cũng lên như diều gặp gió. Một chiếc fancam đã cứu sống cả một nhóm nhạc khi đó, nhưng nếu đặt mình vào vị trí của cha mẹ hay chính bản thân thần tượng, thật khó để xem hết video fancam đã có đến 31 triệu lượt xem này.

Đoạn fancam “Up & Down” quay cận cảnh Hani đang thực hiện vũ đạo trong bộ trang phục bó sát và ngắn, thỉnh thoảng lại rộ lên tiếng reo hò của fan nam khi vũ đạo trở nên nhạy cảm hơn. Vũ đạo nhạy cảm, cả fandom đòi… đuổi stylist vì 1 bộ trang phục quá ngắn là điều nên trách công ty. Nhưng việc tập trung vào những phần cơ thể nhạy cảm của thần tượng nữ (mà đặc biệt là những thần tượng theo hình tượng gợi cảm) rõ ràng là hành vi quấy rối thỉnh thoảng sẽ được cho qua nếu đem lại lợi ích.

Cuối năm 2019, các thành viên TWICE gần như khủng hoảng tâm lý vì bị fan nam liên tục quấy rối, hứa hẹn sẽ sang Hàn Quốc tìm gặp. Khi Sulli qua đời, người ta sửng sốt nhận thấy những từ khóa tìm kiếm về cô ở cổng thông tin lớn nhất Hàn Quốc lại là “bức ảnh Sulli xóa trong 3 giây”, “Sulli thả rông”, “Sulli lộ hàng”. Cách đây ít ngày, LE (EXID) đã khóa trang mạng xã hội khi bị cắt ghép video bẩn. Những hành vi nói trên không hề xa lạ, nhưng ít nhất nó là hành vi được nhìn thấy ở ngoài ánh sáng.

Tháng 10/2019, 1 đài truyền hình Hàn Quốc có phóng sự về thần tượng 26 tuổi họ Han, từng là thành viên một nhóm nhạc nữ. Han tố cáo CEO của mình đã bình luận về vũ đạo nhạy cảm của nhóm bằng những ngôn từ đáng xấu hổ và bắt phải lặp lại động tác nhạy cảm, thậm chí còn xông vào kí túc xá giữa đêm mà không báo trước. Cách đây ít ngày, Cheska – cựu thành viên của nhóm Fiesta cũng đã gây sóng gió khi trải lòng rằng mình từng là nạn nhân của một vụ hiếp dâm khi còn trong thời gian làm thực tập sinh.

“Đây là một chủ đề khó. Bạn sẽ chẳng bao giờ biết ai đã phải trải qua chuyện ghê tởm gì. Bạn sẽ chẳng bao giờ biết người đó có từng bị cưỡng hiếp hay không” – Cheska nói, và cô nói đúng. Cheska hay Han, những người hiếm hoi nhắc đến việc quấy rối tình dục trong Kpop đều đã rời xa khỏi ngành công nghiệp thần tượng, chỉ có thể bóng gió nhắc đến khi chuyện đã rồi.

Năm 2007, chuyến bay đầu tiên vào Kpop của Girls’ Generation đã cất cánh bằng ca khúc “Into The New World”. 13 năm sau, “Into The New World” trở thành bài học vỡ lòng cho tất cả những cô gái ôm mộng trở thành 1 mảnh ghép của thế hệ thần tượng Kpop kế cận. Không chỉ có thế, “Into The New World” còn vang lên khắp lòng Hàn Quốc trong những cuộc biểu tình công cộng. Không đơn giản là nhắc về ca khúc ra mắt thành công nhất, “Into The New World” còn được nhắc đến như một biểu tượng của Kpop, và sẽ là một biểu tượng qua cả thế hệ thứ 4, thứ 5.

“Into The New World”, cũng giống như “Genie”, “Gee” (Girls’ Generation), “Roly Poly”, “Sexy love” (T-Ara), “I Am The Best”, “Lonely” (2NE1), “Hot Summer” (F(x)), “Touch my body” (Sistar), “Cheer Up”, “TT” (TWICE), “Boombayah”, “DDu-Du Ddu-Du” (BLACKPINK), “Red Flavor” (Red Velvet)… chính là những điều mà chỉ thần tượng nữ mới có thể làm được cho Kpop. Âm nhạc của thần tượng nữ có thể trẻ trung năng động, có thể mạnh mẽ, có thể gợi cảm, luôn luôn là những món ăn tinh thần không thể thiếu của đại bộ phận fandom Kpop và công chúng. Việc bị “tiêm nhiễm” vào đầu 1 ca khúc quen thuộc của thần tượng nữ luôn xảy đến với người hâm mộ Kpop, cho dù chủ nhân của ca khúc đó có là đối thủ của nhóm nhạc “nhà mình”, một điều rất hiếm xảy ra với fandom nhóm nam.

Nếu chỉ chăm chăm vào fandom và bài toán kinh tế mà tập trung vào nhóm nam, Kpop sẽ không thể đi xa khỏi biên giới Hàn Quốc như ngày hôm nay. Nhóm nhạc nữ và thần tượng nữ có thể không so sánh được về doanh thu với nhóm nam, nhưng giá trị tinh thần họ mang lại cho KPOP đều là huyền thoại.

Dù phải chịu nhiều thiệt thòi, thì thần tượng nữ KPOP đẩy làn sóng Hàn ra khắp thế giới chẳng kém gì những Idol nam. Trong số những “người dẫn đường” cho Kpop, có BoA ra mắt năm 15 tuổi và chập chững bước chân vào thị trường Nhật Bản năm 17 tuổi. Có Wonder Girls là nhóm nhạc Kpop đầu tiên ghi danh vào Billboard Hot 100, đồng thời cũng để lại bài học buổi đầu về việc tiến sang thị trường Âu – Mĩ. Và có BLACKPINK, 4 cô gái nhỏ nhắn nhưng rạng rỡ trên sân khấu Coachella.

Chỉ vừa cách đây vài ngày, Naver – cổng thông tin lớn nhất Hàn Quốc đã khóa chức năng bình luận dưới các tin bài giải trí. Trước đó, cổng thông tin lớn thứ 2 là Daum cũng đã đóng bình luận, sau sự ra đi đầy đau đớn của Sulli và Goo Hara. Đây là quyết định có sự can thiệp của Hiệp hội ca sĩ Hàn Quốc, nhằm giảm thiểu những nỗi đau tinh thần mang tên bạo lực mạng mà nghệ sĩ phải gánh chịu.

“Sulli, cô bé đã sống như một con sóng lớn và cuối cùng trở thành một con đê chắn sóng” - Sooyoung (SNSD) viết. Và Sulli không phải là con đê chắn sóng duy nhất tại Kpop lúc này.

Năm 2018, HyunA thừa nhận chuyện hẹn hò với Dawn, rời khỏi công ty trong làn sóng tẩy chay, đến lúc này đã trở thành thần tượng nữ duy nhất công khai xuất hiện với bạn trai trên sân khấu. Hwasa (MAMAMOO) bị chê bai vì làn da nâu và ngoại hình khỏe khoắn nhưng còn xa mới khớp với tiêu chuẩn Hàn Quốc, cô vẫn chung thủy với ngoại hình đó và với giấc mơ được giống thần tượng Beyonce. Họ đều đang dần biến những điều không thể thành những điều hiển nhiên. Sau những mất mát đau thương của Sulli và Hara, họ dùng sự hiện diện của mình để làm “con đê chắn sóng”.

Ở độ tuổi 20, không có cô gái nào lại không thích việc được đứng trên sân khấu, được trang điểm lộng lẫy nhất, mặc những bộ trang phục đẹp nhất, bước đi trong tiếng reo hò nồng nhiệt và “nghỉ hưu” ở tuổi 30 với tài sản ở mức thượng lưu. Thế nhưng đằng sau ánh sáng sân khấu là hàng ngàn giờ khổ luyện, hàng ngày sống trong bất an và cạm bẫy vẫn luôn rình rập mọi nơi. Để có được vài phút nở rộ trên sân khấu ở trong độ tuổi thanh xuân tươi đẹp nhất, những bông hồng Kpop chưa bao giờ mong manh mà là những “bông hồng thép” đáng để công chúng dành tặng một lời cảm ơn và cái nghiêng mình thán phục.