Châu Đăng Khoa và Orange, Jack và K-ICM: Mọi hợp tác công ty - ca sĩ tại Việt Nam đều tạm bợ, đếm ngược đến ngày bóc phốt rồi toang?

Vầng hào quang thị phi ồn ào nhất showbiz Việt cứ ngỡ sẽ tiếp tục đeo bám dai dẳng hiện tượng “Sóng Gió” 2019 không có điểm dừng nhưng không, chiếc vương miện không mấy thơm tho ấy giờ đã được bàn giao đột ngột, chóng vánh cho thầy trò Châu Đăng Khoa - Orange - LyLy để chốt sổ một tháng 2 đầy ảm đạm của nhạc Việt.

Orange, LyLy và Châu Đăng Khoa
Màn lật phốt bất ngờ làm cả showbiz... ngẩn ngơ

Nếu như scandal của Jack và K-ICM đến đột ngột, nhưng có một màn khởi đầu mà ai cũng ngỡ chỉ là chiêu trò PR lỗi thời xong bùng nổ dai dẳng dài tập, thì ồn ào “Chân Ái” lại diễn ra nhanh, gọn, dứt điểm và có tính sát thương bùng nổ tuyệt đối.

Châu Đăng Khoa đã từ rất lâu không hề là một cái tên được công chúng thiện cảm. Liên tiếp loạt ồn ào liên quan đến đạo thơ, đạo nhạc cùng tính cách khá ngông và bất chấp thiện cảm dư luận, Châu Đăng Khoa đang ở thời điểm bị tấn công dữ dội nhất sau loạt phát ngôn về Jack bị ném đá dữ dội.

Orange lại là một tên tuổi còn khá mới. Dù lập kỷ lục ca khúc có 100 triệu lượt xem nhanh nhất lịch sử nhạc Việt, hình ảnh của Orange chưa thực sự được nhiều khán giả nhớ đến. “Người Lạ Ơi” là ca khúc gây ám ảnh một thời gian dài, nhưng Orange chưa phải là tên tuổi nổi tương xứng với hit của mình. Cô vẫn đứng sau cái bóng của một Châu Đăng Khoa ồn ào; kém nổi bật hơn hẳn so với những cái tên debut sau như AMEE. Nhưng ngược với Châu Đăng Khoa, cảm nhận về Orange gần như là thiện cảm tuyệt đối cho giọng hát nội lực, tính cách lễ phép và lối sống giản dị.

Rõ ràng với loạt bằng chứng hiện tại, không có gì có thể biện bạch được cho Châu Đăng Khoa. Khi không đảm bảo sự minh bạch và an tâm vấn đề tài chính, nghệ sĩ hoàn toàn có quyền chất vấn và đòi hỏi sự rõ ràng.

Thời điểm Orange tung bằng chứng tình cờ lại là thời điểm có sức hủy diệt nhạc sĩ làm nên tên tuổi mình một cách tuyệt đối nhất. Sự việc vừa có tính bất ngờ và gây sốc tột độ khi mà cả hai vẫn vui vẻ quảng bá với nhau cho MV mới của Orange chỉ 2 ngày trước, vừa là thời điểm làn sóng ác cảm cho Châu Đăng Khoa đang ở đỉnh cao sau phát ngôn về Jack trong đợt quảng bá cho MV “Chân Ái”. Thậm chí một nguồn tin còn tiết lộ, chỉ hơn 1 ngày trước loạt bằng chứng được công khai, Châu Đăng Khoa vẫn đang bàn bạc ý tưởng cho MV tiếp theo của Orange.

Không phải là tên tuổi nổi nhất showbiz, sự kiện chia tay của Châu Đăng Khoa - Orange về độ bàn tán thì vẫn kém Jack-KICM cuối năm 2019 đôi chút; nhưng không khí nặng nề trầm ngâm xen lẫn hoang mang mà nó mang lại cho làng nhạc Việt lại có thể thấy khá rõ rệt. Dù không nhắc gì đến hai cái tên đang ồn ào, nhưng loạt status u buồn, trầm ngâm của nhiều nhạc sĩ, producer, ekip quản lý lẫn nghệ sĩ đều khiến mọi người ngầm hiểu tâm trạng của họ trước sự kiện này.

Nghệ sĩ loay hoay tìm ekip, ekip chật vật không giữ chân nổi nghệ sĩ

Nhìn vào thứ hạng thị trường nhạc Việt, có thể thấy rõ địa vị của một nghệ sĩ không hề gắn chặt với giọng hát và nhan sắc. Những ngôi sao có địa vị vững chắc, bên cạnh thực lực đều cần bài hát, MV, chiến lược định vị âm nhạc và hình ảnh trong quãng thời gian dài để từng bước được khán giả chú ý rồi nổi tiếng. Có rất nhiều giọng ca hay, nhan sắc ổn vẫn đang vô danh; đơn giản vì họ không có ca khúc hit, không có ekip tạo ra những sản phẩm riêng để có chỗ đứng với khán giả. Họ chật vật cover duy trì tên tuổi, đi thi hát để được biết đến và có cơ hội nổi tiếng, hoặc giã từ giấc mơ nghệ thuật của mình.

Thế nhưng, câu chuyện ekip và nghệ sĩ tại Vpop thực ra lại là một câu chuyện “Người ăn không hết, người lần chẳng ra.” Đa phần các nghệ sĩ tại Vpop đều tự thân một mình lên ý tưởng, tìm ekip thực hiện từng dự án ngắn hạn theo chiến lược của mình. Ai cũng khát khao có một ekip ăn ý ủng hộ sát cánh đi những kế hoạch dài hơi để có địa vị vững chắc tại nhạc Việt. Đức Phúc nói “Có ekip đồng hành như Bích Phương và Tiên Cookie là quá hiếm và quá may mắn, ai chẳng muốn.” Và đó là tâm sự chung của rất nhiều nghệ sĩ hiện tại. Nhưng ngược lại, các ekip cố gắng chuyên nghiệp hóa, nỗ lực tạo ra ngôi sao và đồng hành đi đường dài đều lần lượt thất bại trong ê chề và tai tiếng.

Sự cảm tính, thiếu pháp lý chặt chẽ chuyên nghiệp trong quan hệ hợp tác nghệ sĩ - quản lý tại Việt Nam

Quản lý Lý Minh Tùng là người gắn bó với cố ca sĩ Wanbi Tuấn Anh từ 2006 đến 2013, sau đó tiếp tục là Tóc Tiên từ 2015 đến hiện tại. Những người có thể làm quản lý lâu năm như anh không hề nhiều ở Vpop.

Từ chia sẻ của anh, không khó để nhận ra, mối quan hệ nghệ sĩ - quản lý của showbiz Việt phụ thuộc rất nhiều vào cảm tính - mối quan hệ của hai bên có tốt đẹp không, có quý mến và đối thoại trao đổi được với nhau không. Và trục trặc, thì chỉ luôn đến từ hai câu chuyện: tiền bạc không thỏa mãn, mập mờ; và cá tính nguyện vọng nghệ sĩ không được đáp ứng.

Orange và LyLy chia sẻ rất thẳng và công khai toàn bộ những khuất tất về catxe để vạch mặt Châu Đăng Khoa. Nhưng cùng lúc, họ cũng không che giấu sự không hài lòng với định hướng của ekip dành cho mình trong giai đoạn tiếp theo. Orange bức xúc vì lại phải tiếp tục featuring với 1 rapper, công thức đã làm nên thành công cho Người Lạ Ơi và Chân Ái. LyLy thì bất mãn vì không được tự thể hiện hit của mình mà phải nhìn AMEE thăng hạng với “Anh nhà ở đâu thế”, Suni thì được yêu thích với “Không Sao Mà Anh Đây Rồi” do mình sáng tác. Và đó cũng là câu chuyện chung cho sự tan vỡ ngừng hợp tác của mọi ekip trong lịch sử Vpop.

Nhìn lại, Vpop rất hiếm có tiền lệ một công ty chuyên nghiệp, hợp tác dài hạn với nghệ sĩ thành công để có thể làm khuôn mẫu chỉn chu để đi theo. Hai công ty đường dài hiếm hoi có thể kể đến WEPRO của nhạc sĩ - đạo diễn Quang Huy, và VAA của diễn viên Ngô Thanh Vân, và có rất nhiều nỗ lực để chuyên nghiệp hóa một ekip đằng sau ngôi sao. Thanh Thảo là một nữ ca sĩ khi lập Music Box để phát hiện và lăng xê Ngô Kiến Huy. K-ICM và mẹ là những người ngoại đạo, “không làm trong showbiz”, lần đầu hợp tác cùng Jack. Châu Đăng Khoa là một nhạc sĩ. Aiden là leader của một nhóm nhảy đình đám.

Điểm chung của họ là đều xuất phát từ những nghệ sĩ đầy đam mê, không hề dễ dàng để có thể theo đuổi việc kinh doanh chặt chẽ đòi hỏi sự tỉnh táo và tư duy khác hẳn tài năng nghệ thuật vốn có.

Việc thiếu vắng đi những bản hợp đồng chặt chẽ, những quy định pháp lý rõ ràng chi tiết sẽ tạo ra rất nhiều khoảng trống cho những mập mờ, khuất tất và không minh bạch về tài chính. Không phải ai cũng thành công khi giảm bớt sự ngẫu hứng và cảm tính của mình để làm việc rõ ràng như những người làm kinh doanh thực thụ ở vai trò một nhà quản lý. Việc thiếu tự giác cộng với những điều khoản hợp tác mơ hồ, không có sự giám sát thì tỷ lệ phát sinh ra tranh chấp chuyện tiền nong là rất khó tránh khỏi.

Nếu như ở nhạc Hàn, việc hợp tác đã được nghiên cứu thành những bản hợp đồng 5 năm, 7 năm quy định chi tiết rất rõ ràng nghệ sĩ được hưởng bao nhiêu % bán đĩa, bao nhiêu % ở show trong nước, hợp đồng quảng cáo với những ban bệ tài chính đàng hoàng chuyên nghiệp, điều này sẽ còn rất lâu mới xảy ra tại Việt Nam.

Nghệ sĩ Hàn lẫn các fandom của họ tất nhiên không phải khi nào cũng hài lòng với phần trăm ăn chia hay định hướng công ty chủ quản dành cho mình, tuy nhiên các điều khoản chặt chẽ và guồng quay vận hành của công ty đủ chuyên nghiệp để mọi khúc mắc có thể được dàn xếp và tạo ra một nền giải trí bình ổn ở mức độ cao. Sẽ khó có sự tùy tiện gian lận tài chính, hay ngẫu hứng cãi vã trong một guồng quay tỷ đô. Những bản hợp đồng vừa có độ hợp lý nhất định, vừa có giá trị pháp luật cao để nghệ sĩ và công ty quản lý hợp tác lâu dài. Điều này mãi mãi là một giấc mơ xa vời với thị trường Việt Nam, khi mà pháp lý lỏng lẻo và nghệ sĩ ekip liên tục xảy ra bất hòa, kiện tụng nhau không thể nhìn mặt.

Vpop sẽ tiếp tục là sân chơi chiếm hữu chủ đạo bởi những nghệ sĩ đơn độc?

Sau ồn ào của Jack và công ty ICM, Orange và Châu Đăng Khoa; sự tự tin của những giấc mơ công ty quản lý nghệ sĩ, những ekip tạo ra ngôi sao chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều. Rất có thể, mô hình công ty ekip quản lý vẫn chưa từng phù hợp với thị trường âm nhạc Việt Nam.

Dù vậy, mọi sự hợp tác ngắn ngủi mong manh đều có thể dài hơn và bền hơn một chút, nếu nỗ lực làm theo kinh nghiệm của người đi trước “Đủ tôn trọng, đủ thẳng thắn và đáp ứng rõ ràng quyền lợi của nhau”.