4 thói quen âm thầm hủy hoại não bộ: Điều thứ nhất và thứ 3 hầu như ai cũng có

Bạn đã bao giờ bước đến cửa phòng rồi quên mất mình định làm gì chưa? Hay đứng trước một người quen mà không thể nhớ tên họ? Thậm chí là vừa đặt chìa khóa xuống đã quên mất để ở đâu? Những khoảnh khắc “mất kết nối” với não bộ này, thoáng qua như những gợn sóng lăn tăn, thường bị chúng ta bỏ qua với lời biện hộ “già rồi” hoặc “dạo này hơi mệt”.

Tuy nhiên, khi những khoảnh khắc này ngày càng xuất hiện thường xuyên hơn, chẳng hạn như bỗng dưng “bí từ” khi đang phát biểu, đến ngã tư mới nhớ ra mình phải rẽ hướng nào, hay thậm chí là nhìn chằm chằm vào màn hình điện thoại mà không tài nào nhớ nổi mật khẩu, chúng ta mới giật mình nhận ra: Bộ não từng minh mẫn, nhanh nhạy của mình dường như đang dần bị "rỉ sét".

Sự “đình trệ” của não bộ không phải là một tai nạn bất ngờ. Chính những thói quen tưởng chừng vô hại trong cuộc sống hàng ngày mới là thủ phạm đang âm thầm phá hủy nó.

01. 4 thói quen tàn phá não bộ, bạn mắc phải mấy điều?

1. Thức khuya triền miên, não bộ quá tải

Trong giấc ngủ sâu, não bộ sẽ kích hoạt “hệ thống thải độc”, loại bỏ các chất thải trao đổi chất (như β - amyloid). Thức khuya thường xuyên (ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi ngày) hoặc đảo lộn nhịp sinh học sẽ khiến độc tố tích tụ, gây hại cho tế bào thần kinh. Điều này dẫn đến suy giảm trí nhớ, mất tập trung, thậm chí tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

2. Lo âu kéo dài, áp lực “ngập đầu”

Căng thẳng tinh thần liên tục sẽ kích thích cơ thể tiết ra cortisol. Cortisol dư thừa sẽ làm tổn thương vùng hippocampus (vùng não chịu trách nhiệm về trí nhớ và học tập), dẫn đến suy giảm trí nhớ. Nghiên cứu cho thấy, những người thường xuyên lo lắng có thể bị giảm thể tích não hơn 5%.

3. Ngồi ì một chỗ, “não bộ rệu rã”

Ngồi lâu sẽ làm giảm tốc độ lưu thông máu lên não, gây thiếu oxy, ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào thần kinh. Việc nghiện xem video ngắn, ít khi suy nghĩ sâu (như đọc sách, tính toán, suy luận logic) sẽ làm giảm các kết nối khớp thần kinh, đẩy nhanh quá trình suy giảm nhận thức.

4. Hút thuốc, uống rượu: Combo hủy diệt

Khi hút thuốc, nicotine làm co mạch máu não, giảm lượng oxy lên não. Khí carbon monoxide cản trở quá trình vận chuyển oxy, khiến tế bào thần kinh “thiếu oxy” và bị tổn thương. Rượu bia trực tiếp gây rối loạn cân bằng chất dẫn truyền thần kinh trong não, phá hủy cấu trúc của vùng hippocampus và các vùng não khác.

Uống rượu lâu dài dẫn đến chết tế bào thần kinh, giảm thể tích não. Hậu quả là suy giảm trí nhớ, phản ứng chậm chạp và tăng nguy cơ đột quỵ. Sự kết hợp của cả hai thói quen này càng làm tăng nguy cơ tổn thương não.

02. Làm chậm quá trình lão hóa não bộ: Hãy bắt đầu từ hôm nay

1. “Nuôi” não bộ bằng dinh dưỡng

Hãy bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, như quả việt quất, dâu tây… Các loại quả mọng này chứa anthocyanin giúp loại bỏ gốc tự do, giảm tổn thương oxy hóa cho não.

Ăn nhiều cá biển sâu, giàu axit béo Omega-3, rất quan trọng cho sự phát triển và duy trì chức năng của tế bào thần kinh não bộ. Đồng thời, hãy kiểm soát lượng đường và muối nạp vào cơ thể, tránh chế độ ăn nhiều đường và chất béo gây hại cho mạch máu não.

2. Để não bộ “vận động”

Tập thể dục nhịp điệu thường xuyên giúp tăng cường tuần hoàn máu não, cung cấp đủ dưỡng chất cho tế bào thần kinh. Các bài tập như chạy bộ, bơi lội, thực hiện 3-5 lần mỗi tuần, mỗi lần trên 30 phút, sẽ kích thích não bộ tiết ra các yếu tố dinh dưỡng thần kinh, giúp tế bào thần kinh phát triển và phục hồi, nâng cao chức năng nhận thức của não.

3. Cho não bộ “ngủ” đủ giấc

Giấc ngủ là thời điểm quan trọng để não bộ tự sửa chữa và sắp xếp thông tin. Đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm với giấc ngủ chất lượng sẽ giúp não bộ loại bỏ chất thải trao đổi chất và củng cố trí nhớ. Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ, tạo môi trường ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

4. “Giải phóng” căng thẳng cho não bộ

Tham gia các hoạt động xã hội, giao tiếp với bạn bè, người thân sẽ kích thích hoạt động của não bộ, ngăn ngừa các cảm xúc tiêu cực như trầm cảm và lo âu gây ảnh hưởng xấu đến não. Thực hành thiền định, tập trung vào hơi thở trong 5 phút mỗi ngày có thể giúp giảm nồng độ cortisol, bảo vệ vùng hippocampus.

5. Để não bộ “học hỏi”

Liên tục học hỏi kiến thức và kỹ năng mới, như học ngoại ngữ, chơi nhạc cụ, sẽ kích thích các tế bào thần kinh não bộ tạo ra các kết nối mới, tăng cường khả năng thích nghi của não và làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.