Tràn khí màng phổi do 1 thói quen thường gặp ở người trẻ tập gym

Bệnh nhân N.T.A (25 tuổi, trú tại Hà Nội) đi khám do các triệu chứng xuất hiện ngay sau buổi tập gym, đặc biệt sau khi thực hiện bài tập đẩy tạ.

Theo anh A, khi thực hiện xong bài đẩy tạ, anh cảm thấy đau ngực phải, tức nặng, khó thở, đau tăng lên khi hít sâu hoặc vận động. Do đau nhiều nên anh A không thể tiếp tục luyện tập. Anh quyết định đi khám.

Sai làm khi tập gym gây tổn thương phổi

Kết quả chụp X-quang cho thấy có khí thoát vào khoang màng phổi bên phải. Các xét nghiệm chuyên sâu, bao gồm chụp cắt lớp vi tính (CT scan) lồng ngực, xác nhận: bệnh nhân bị tràn khí màng phổi mức độ vừa đến nhiều, kèm tổn thương nhu mô phổi ở thùy trên và phân thùy S5 phổi phải. Các bác sĩ xác định tổn thương phổi xảy ra nhiều khả năng do tập luyện quá sức.

ThS.BS Phạm Duy Hưng – Phó Khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa Medlatec - cho biết các hoạt động thể lực cường độ cao như đẩy tạ có thể làm tăng áp lực trong lồng ngực, gây vỡ bóng khí dưới màng phổi – nguyên nhân dẫn đến tràn khí màng phổi, ngay cả ở người trẻ, khỏe mạnh.

Trường hợp bệnh nhân A là một ví dụ điển hình. Bệnh nhân được điều trị nội khoa bằng thở oxy, dẫn lưu khí khoang màng phổi qua catheter và sử dụng thuốc giảm đau. Sau 2 ngày, các triệu chứng đau ngực, khó thở cải thiện rõ rệt, khí thoát ra đã được dẫn lưu hết. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi sát, chụp X-quang phổi hàng ngày để đánh giá tiến triển.

Tràn khí màng phổi tự phát là hiện tượng khí rò từ nhu mô phổi vào khoang màng phổi, làm phổi không thể nở đúng cách, gây đau tức ngực, khó thở, tim đập nhanh. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến chèn ép tim, mạch máu lớn và gây suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Khác với tràn khí màng phổi thứ phát thường gặp ở người có bệnh phổi nền (COPD, lao...), thể tự phát thường xảy ra ở người trẻ, không có tiền sử bệnh lý hô hấp.

Ngoài các hoạt động thể thao cường độ cao như đẩy tạ, nguyên nhân gây vỡ bóng khí còn bao gồm: leo núi, lặn sâu, chơi nhạc cụ hơi, thậm chí ho mạnh, hắt hơi nhiều lần. Những người có thể trạng cao gầy cũng thuộc nhóm dễ gặp phải tình trạng này.

Bác sĩ Hưng khuyến cáo: “Người tập luyện thể thao cần chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo như đau ngực đột ngột, khó thở bất thường sau gắng sức. Khi có triệu chứng nghi ngờ, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời”.

Đặc biệt, với người tập gym, việc kiểm soát cường độ, khối lượng tạ và thời gian tập là rất quan trọng. Luyện tập quá mức, sai tư thế hoặc không lắng nghe cơ thể đều có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng ngoài dự đoán.