Tại sao BTS nổi tiếng toàn cầu mà G-Dragon và BIGBANG không thể?

Lướt mạng xã hội Threads thời gian này, fan Kpop dễ dàng bắt gặp bài đăng viral được mở đầu bằng 2 câu hỏi “Tại sao BTS nổi tiếng toàn cầu còn G-Dragon/BIGBANG lại không? Là tại làm sao?”. Sau 1 ngày, bài đăng này thu về 88.1 nghìn lượt xem, hơn 300 lượt thả tim nhưng tận 985 bình luận trái chiều.

Chủ bài đăng không chỉ đặt câu hỏi về sự nổi tiếng của BTS mà còn nhận xét nhạc BTS không đủ hay, MV “sến súa”. Đây chính là lý do chủ bài đăng cảm thấy BTS không xứng đáng “thoát ra toàn cầu”. Lật ngược câu chuyện, BIGBANG và G-Dragon được ví như “ông hoàng Kpop”, đặt ra những cái đầu tiên cho cả ngành công nghiệp idol nhưng lại không phải biểu tượng toàn cầu.

Một bài đăng mang 3 cái tên đại diện của văn hoá thần tượng lên bàn cân, và khiến người ta suy nghĩ. Dù bài đăng kể trên gây tranh cãi vì đưa ra những góc nhìn, nhận xét tiêu cực chủ quan. Nhưng nhìn theo góc nhìn cởi mở, không nhằm tâng bốc hay hạ bệ ai thì có thể thấy được một góc nhìn khá toàn diện về Kpop những năm qua - thông qua sự phát triển và sức ảnh hưởng của những cái tên có tầm vóc nhất làng nhạc Hàn Quốc.

Điều BTS làm được không chỉ là những con số

BTS debut năm 2013, từ một công ty nợ nần chồng chất. Thời mới debut, BTS chật vật bởi xuất thân công ty nhỏ, đi lên từ “số âm”. Trong khi đó, Kpop đang được loạt nhóm nam làm chủ - tất cả đều đến từ BIG3 đế chế giải trí như EXO, GOT7 và đặc biệt là BIGBANG. BTS thời gian này còn vướng loạt nghi vấn đạo nhái đàn anh vì theo đuổi nhạc Hip-hop và một vài concept, trang phục “hao hao” BIGBANG lẫn EXO.

Phải đến 2016, BTS mới bắt đầu tìm bật lên cùng chuỗi hit Spring Day và Fire. Tìm được chỗ đứng tại Hàn Quốc, nhóm dần mở rộng sức ảnh hưởng ra châu Á và trở thành hiện tượng toàn cầu năm 2018. Era Love Yourself: Tear của BTS chạm đến trái tim hàng triệu fan, với ý nghĩa cổ vũ con người hướng đến điều tích cực và tốt đẹp. Nhạc BTS có năng lượng chữa lành, đứng về phía “người yếu thế” trong xã hội. Đây là lý do giúp BTS dễ mang về lượng fan trung thành ngay từ thời gian đầu, khi nhóm bắt đầu gây dựng danh tiếng vượt khỏi biên giới Hàn Quốc.

Tận dụng nền tảng fandom vững chắc, tăng dần số lượng theo từng năm, BTS bắt đầu “Mỹ tiến”. Nhóm thực hiện nhiều màn collab với sao quốc tế, ra nhạc thử nghiệm ở Mỹ. Và “cú nổ” thực sự đến. Năm 2020, BTS càn quét làng nhạc với Dynamite - 1 ca khúc hoàn toàn bằng tiếng Anh. Dynamite là bài hát đầu tiên của nghệ sĩ Kpop leo lên #1 Billboard Hot 100, giúp BTS được đề cử ở Grammy cùng năm. Dynamite còn tạo ra chuỗi Perfect All-Kill kỷ lục tại Hàn Quốc, cân bằng thành tích nội địa - quốc tế. Từ đây, BTS có thêm Butter - bản hit năm 2021 giúp nhóm tiếp tục chiếm đóng #1 Hot 100 và được đề cử Grammy lần thứ 2.

Tổng cộng, BTS có 6 ca khúc đạt #1 Billboard Hot 100, 5 album liên tiếp đạt #1 Billboard 200 (Love Yourself: Tear, Love Yourself: Answer, Map of the Soul: Persona, Map of the Soul: 7, BE). Về doanh số album, nhóm hiện đã bán hơn 40 triệu bản trên toàn cầu, là nghệ sĩ Hàn đầu tiên và duy nhất lọt top 10 nghệ sĩ bán chạy nhất thế giới năm 2020, 2021 của IFPI.

Về giải thưởng, BTS đang là nghệ sĩ giành nhiều Daesang nhất lịch sử Kpop: hơn 70 Daesang (tính đến 2023). Nhóm cũng 3 năm liên tiếp được đề cử Grammy (2020 - 2022), biểu diễn chính tại American Music Awards, MTV VMA, Billboard Music Awards - điều chưa từng có với nghệ sĩ châu Á trước đó.

Điều BTS làm được không chỉ là những con số hay tương tác mạng xã hội, mà là đặt nấc thang mới cho Kpop ở thị trường quốc tế. Âm nhạc của BTS có sức ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của hàng triệu fan. Câu chuyện những chàng trai vượt khó, lao động bền bỉ đưa công ty chồng chất nợ nần trở thành tập đoàn giải trí số 1 Hàn Quốc là câu chuyện truyền cảm hứng cực lớn. Thành công toàn cầu của BTS khiến cả Hàn Quốc “nở mày nở mặt”. Và không chỉ là sản phẩm của ngành công nghiệp âm nhạc, BTS chinh phục được người nghe bởi sản phẩm tự sáng tác/sản xuất. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp nhạc BTS có cá tính và chân thật.

“Scandal đã lấy đi của BIGBANG quá nhiều thứ”

Phải có lý do thì BIGBANG và G-Dragon mới là “ông hoàng” không thể thay thế của Kpop. Debut năm 2006, BIGBANG từng bị chê bai ngoại hình, chật vật vì màu sắc quá độc đáo, mới lạ giữa thị trường ưa chuộng cái đẹp tiêu chuẩn. Cú nổ thực sự đến vào năm 2008, khi BIGBANG ra mắt Lies và Haru Haru, khiến cả Kpop phải ngoái lại xem nhóm nam đậm chất Hip-hop và nhạc hay này là ai.

BIGBANG là một trong những nhóm nhạc định hình thế hệ đi đầu của làn sóng Hallyu. G-Dragon, trưởng nhóm của BIGBANG được coi là “one of a kind” của Hàn Quốc. G-Dragon là định nghĩa về idol toàn năng - tự viết nhạc, sản xuất, có thể hát, rap, nhảy và có bộ óc sáng tạo đặc biệt. Tư duy nghệ thuật độc bản và phong cách trình diễn táo bạo đã đưa G-Dragon lên vị trí mà không nhiều nghệ sĩ Hàn Quốc có thể vươn tới. Anh không chỉ được nhìn nhận như một idol khuôn mẫu, mà còn là người có khả năng định hình xu hướng và truyền cảm hứng.

Suốt thời hoàng kim, BIGBANG không ngừng mở rộng biên độ sáng tạo. Mỗi lần comeback là một lần tạo nên dấu ấn rõ rệt, vừa tạo ra xu hướng vừa giữ được màu sắc riêng. BIGBANG, bằng cách nào đó đã vượt khỏi khuôn khổ của một nhóm nhạc thần tượng thông thường để trở thành đại diện cho cá tính và tinh thần tiên phong trong làn sóng âm nhạc Hàn.

Nhưng, scandal đã lấy đi của BIGBANG quá nhiều thứ. Năm 2018, G-Dragon nhập ngũ, đánh dấu thời kỳ suy thoái đến mức khó vực lại của BIGBANG. Bê bối Burning Sun nổ ra, Seungri rời nhóm. Rồi cáo buộc chất cấm phủ lên T.O.P khiến hình ảnh của BIGBANG thay đổi theo hướng tiêu cực. Mặc dù không phải ai cũng vướng vào các bê bối pháp lý, nhưng tập thể nhóm vẫn chịu ảnh hưởng nghiêm trọng về danh tiếng và sự tin tưởng từ công chúng Hàn Quốc - một thị trường vốn luôn khắt khe với các vấn đề đạo đức, đặc biệt khi liên quan đến người nổi tiếng.

Still Life - bài hát duy nhất của BIGBANG với 4 thành viên (trừ Seungri) ra mắt năm 2022 chính là một lời tạm biệt. Sau ca khúc này, các hoạt động nhóm của BIGBANG gần như rơi vào trạng thái đóng băng. Không có tuyên bố tan rã, nhưng cũng không có kế hoạch trở lại cụ thể. Mỗi thành viên rẽ theo một hướng: Taeyang - Daesung rời YG, tự phát hành sản phẩm solo, T.O.P tự rời nhóm.

Với G-Dragon, anh mất tận 7 năm để trở lại với âm nhạc. Nhập ngũ 2018, xuất ngũ 2020, khoảng thời gian sau khi xuất ngũ vốn được kỳ vọng là giai đoạn để GD tái thiết sự nghiệp. Nhưng thay vì một cú trở lại rầm rộ, anh lại im ắng quá lâu. Nghi vấn sử dụng ma túy vào năm 2023 khiến tên tuổi ông hoàng Kpop bị kéo vào vòng xoáy dư luận không mong muốn.

Scandal không lấy đi âm nhạc của BIGBANG, bởi những sản phẩm nhóm để lại luôn có sức sống, chỗ đứng riêng trong lòng người hâm mộ. Nhưng scandal đã khiến BIGBANG lệch đường đua. Một nhóm nhạc từng thống trị sân khấu phải đối mặt với khoảng lặng kéo dài và những câu hỏi chưa có lời đáp: Liệu họ có thể trở lại? Công chúng có còn đủ bao dung để chờ đợi? Và nếu có, BIGBANG của ngày mai sẽ là phiên bản như thế nào, một chương tiếp nối rực rỡ hay là lời kết nhẹ nhàng?

Khi BTS đi đến đỉnh cao, BIGBANG ngưng trệ và gần như không thể vực lại.

Rất may là, cuối cùng G-Dragon đã vượt qua chính mình, comeback rầm rộ với album phòng thu Übermensch. G-Dragon là thành trì vững chắc nhất của BIGBANG, đã bước qua scandal oan trái 1 cách mạnh mẽ và “đông sơn tái khởi”, hứa hẹn màn comeback lớn kỷ niệm 20 năm cho nhóm.

Tại sao BTS nổi tiếng toàn cầu mà BIGBANG và G-Dragon lại không?

Thời hoàng kim của BIGBANG và G-Dragon là giai đoạn 2008 - 2016, thời kỳ mà thế giới chưa thật sự “mở lòng” với Kpop như hiện nay. BIGBANG phát triển trong thời kỳ “gốc rễ”, khi idol Hàn còn phải nỗ lực từng bước một để thoát khỏi vùng an toàn nội địa. Thời điểm này Spotify chưa phổ biến, YouTube là cuộc chơi của sao Âu Mỹ. Fan Kpop giờ đã quá quen với chuyện idol “đánh Mỹ”, collab với sao quốc tế, đi tour US-UK, lọt bảng xếp hạng Billboard. 

Nhưng ở thời BIGBANG, tất cả những điều đó là xa xỉ. Dù vậy, nhóm vẫn tạo nên những cột mốc đáng nể: album Alive (2012) là album Kpop đầu tiên lọt vào Billboard 200 (#150), trở thành nhóm nhạc Hàn đầu tiên lọt Billboard với sản phẩm không phát hành bằng tiếng Anh.

G-Dragon là idol solo đầu tiên có 2 album liên tiếp đạt #1 Gaon trong năm (Heartbreaker và One of a Kind), là nghệ sĩ solo Hàn Quốc đầu tiên tổ chức concert dome tour tại Nhật (One of a Kind) và cũng là idol solo đầu tiên tổ chức world tour đi qua 9 quốc gia, 18 thành phố và bán hơn 500 nghìn vé (Act III: M.O.T.T.E). Đến hiện nay khi comeback sau 8 năm, GD vẫn gây bão toàn cầu, cơn sốt vé Übermensch càn quét từ châu Á đến Mỹ, Úc.

Sở hữu thành tích khủng với quy mô tiên phong nhưng BIGBANG chưa bùng nổ toàn cầu như BTS, một phần vì khác biệt thời đại. Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là thời kỳ bùng nổ của streaming, mạng xã hội và toàn cầu hoá Kpop đã mang đến cơ hội “đổi đời” cho các nhóm nhạc Gen 3. Hiện nay, người ta đo lường thành tích quốc tế của một nhóm nhạc/nghệ sĩ thông qua chỉ số của các platform phổ biến như YouTube, Spotify, Apple Music, iTunes,... BTS nổi tiếng đình đám, lan toả sức ảnh hưởng ra toàn cầu trong thời điểm 2018 - 2021 trùng với thời điểm mạng xã hội đóng vai trò quan trọng, quyết định danh tiếng nghệ sĩ.

Và khoảng thời gian này lại trùng với quãng nghỉ nhập ngũ dẫn đến khủng hoảng của BIGBANG. BTS bỏ xa mọi đối thủ cùng thời, điển hình như EXO. Lý giải cho sự bùng nổ của BTS, đa phần cư dân mạng đều đề cập đến yếu tố “thiên thời”.

BTS bứt phá với hệ thống nền tảng đã đầy đủ: Twitter là công cụ tạo fandom, YouTube là nơi fandom thể hiện năng lực, Spotify phổ biến giúp “lên chart” toàn cầu. BTS gây dựng thành công fandom ARMY đông đảo - lực lượng không chỉ stream nhạc, mua album mà còn "chiến lược hoá" mọi hoạt động ủng hộ idol. Fandom là kết quả của văn hoá thần tượng, mà trong đó không thể phủ nhận công sức “đặt tiền đề, tạo công thức” của các tiền bối đi trước - BIGBANG là tiêu biểu. Chính GD là người sáng tạo ra lightstick đầu tiên của Kpop, thứ đồ dùng nâng tầm văn hoá thần tượng và biến sự yêu thích thành làn sóng Hallyu lan khắp châu Á.

Nhìn nhận toàn diện, cả hai đều là huyền thoại. Kpop không thể thiếu BIGBANG hay BTS. Nếu không có BIGBANG và G-Dragon đặt tiền đề, không chắc các nhóm nhạc hậu bối có dễ đạt đỉnh cao như hiện tại. Và nếu không có BTS, Kpop có thể vẫn là “nhạc pop khu vực” chưa thoát vòng, thay vì trở thành một hiện tượng toàn cầu.