Nhiều người thường nghĩ rằng tránh ăn thịt mỡ tức là đã hạn chế được cholesterol cao. Tuy nhiên, họ lại bỏ qua một "nguồn nguy hiểm" hơn: óc lợn. Theo các nghiên cứu dinh dưỡng, hàm lượng cholesterol trong óc lợn cực kỳ cao, thậm chí có thể gấp 25 lần so với thịt mỡ, trở thành "vua cholesterol" trong các loại thực phẩm.
Một số người vẫn xem óc lợn là thuốc bổ, thậm chí tin rằng "ăn gì bổ nấy", tức là ăn óc sẽ bổ óc. Thế nhưng, thực tế lại trái ngược. Các bác sĩ đã nhiều lần cảnh báo rằng tiêu thụ nhiều óc lợn không hề giúp não bộ minh mẫn, mà ngược lại còn trở thành gánh nặng cho mạch máu.
Thực tế, cholesterol không hoàn toàn "xấu". Nó là thành phần thiết yếu để cơ thể tổng hợp hormone, duy trì cấu trúc màng tế bào. Tuy nhiên, nếu nạp quá nhiều từ thực phẩm, đặc biệt là óc lợn, cơ thể sẽ khó kiểm soát, dẫn đến rối loạn lipid máu. Khi tình trạng này kéo dài, cholesterol dư thừa bám vào thành mạch máu, hình thành mảng xơ vữa, gây hẹp lòng mạch, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và nhồi máu não.
Dù chỉ ăn một lượng nhỏ óc lợn, người có mỡ máu cao cũng đã đối diện với rủi ro. Đáng chú ý, óc lợn lại không chứa nhiều protein chất lượng cao, giá trị dinh dưỡng nhìn chung không vượt trội. Những dưỡng chất như phospholipid trong não động vật sau khi vào cơ thể đều bị phân giải, không thể trực tiếp bổ sung cho não bộ. Trong khi đó, lượng cholesterol cực cao lại là yếu tố không thể tránh khỏi.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nhấn mạnh: "Óc lợn chứa rất ít protein, chủ yếu là cholesterol. Đây không phải là thực phẩm nên sử dụng thường xuyên, đặc biệt với những người có tiền sử tim mạch hay mỡ máu cao. Chúng ta có nhiều nguồn thực phẩm lành mạnh hơn để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể".
Nhiều người cho rằng, chỉ cần không ăn óc lợn hàng ngày thì sẽ không ảnh hưởng. Thế nhưng, cholesterol có tác động tích lũy. Mỗi lần ăn quá nhiều, quá trình hình thành mảng xơ vữa lại tiến nhanh hơn. Khi mảng bám vỡ, cục máu đông sẽ nhanh chóng gây tắc nghẽn mạch, dẫn tới các biến cố tim mạch nguy hiểm.
BSCKII Nguyễn Văn Tiến, chuyên gia tim mạch, cũng khẳng định: "Tập thể dục hay dùng thuốc hạ lipid máu chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thể bù đắp hoàn toàn hậu quả từ việc ăn nhiều thực phẩm chứa cholesterol cao. Với bệnh nhân có huyết áp, tiểu đường hoặc bệnh tim mạch, óc lợn gần như là thực phẩm cần tránh tuyệt đối".
Một điểm khác cần lưu ý: Óc lợn không hề giàu dưỡng chất như nhiều người nghĩ. Ngoài cholesterol, giá trị của nó khá hạn chế. Trong khi đó, những thực phẩm như cá, đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh… vừa cung cấp protein chất lượng cao, axit béo không bão hòa, vừa giàu chất xơ, vitamin. Tất cả đều giúp bảo vệ tim mạch.
Điều nguy hiểm của rối loạn lipid máu là nó thường diễn tiến âm thầm. Người ăn óc lợn trong nhiều năm đôi khi vẫn thấy khỏe mạnh, nhưng khi triệu chứng xuất hiện thì đã ở mức độ nghiêm trọng, như cơn đau tim hoặc tai biến mạch máu não. Vì vậy, thói quen khám sức khỏe định kỳ, theo dõi lipid máu có ý nghĩa quan trọng trong phòng ngừa.
Một quan niệm sai lầm khác là tin rằng chỉ cần dùng thuốc hoặc vận động nhiều thì có thể bù lại tác hại của việc ăn óc lợn. Thực tế, đây chỉ là giải pháp hỗ trợ. Việc liên tục bổ sung cholesterol quá cao chẳng khác nào "đổ thêm dầu vào lửa". Cốt lõi của việc bảo vệ sức khỏe luôn là hạn chế các nguồn nguy cơ ngay từ đầu.
Trong bối cảnh ngày nay, khi thực phẩm dồi dào, coi óc lợn là "món bổ" là điều không cần thiết. Nếu như trong thời kỳ khan hiếm dinh dưỡng, người ta buộc phải tận dụng, thì nay chúng ta đã có nhiều thực phẩm lành mạnh, phong phú, an toàn hơn gấp nhiều lần.
Tóm lại, óc lợn không phải thực phẩm phù hợp để ăn thường xuyên. Ngay cả với người khỏe mạnh cũng cần hạn chế, còn những người có mỡ máu cao, huyết áp, đường huyết hoặc tiền sử tim mạch thì tốt nhất nên tránh hoàn toàn. Một chế độ ăn uống khoa học phải hướng đến sự cân bằng và phòng ngừa, thay vì bám vào quan niệm "ăn gì bổ nấy" vốn đã lỗi thời.
(Ảnh minh họa: Internet)