Không có kế hoạch chi tiêu là một trong những lỗi sai phổ biến khiến việc tiết kiệm "đổ sông đổ bể". Chuyện hiển nhiên này thì có lẽ ai cũng biết cả rồi. Tuy nhiên, đó vẫn chưa phải sai lầm "kinh điển" nhất trong việc quản lý tài chính nói chung và tiết kiệm tiền nói riêng.
Cứ nhìn bảng chi tiêu của cô gái 25 tuổi trong câu chuyện dưới đây là rõ.
Trong bài tâm sự của mình, cô viết: "Em là nữ, 25 tuổi, hiện đang sống và làm việc tại Hà Nội. Em vẫn còn độc thân.
Tính đến giờ, em đã đi làm được khoảng 2,5 năm. Thu nhập hàng tháng của em được khoảng 10 triệu. Năm 2024, do sức khỏe không tốt nên em không thể tăng được thu nhập, cũng chưa tích lũy được gì.
Năm nay, em bắt đầu lại từ số 0. Ngoài công việc chính, em còn làm thêm 1 việc phụ, tổng thu nhập cũng được khoảng 16-19 triệu/tháng.
Dưới đây là bảng chi tiêu 2 năm qua của em, và dự kiến chi tiêu trong năm 2025. Em muốn tham khảo mọi người xem như vậy đã hợp lý chưa, có chi tiêu quá nhiều so với thu nhập hay không ạ?".
Bảng chi tiêu do cô chia sẻ
Nhìn kỹ các khoản chi, có thể thấy thực ra, cô gái 25 tuổi này cũng không chi tiêu hay mua sắm quá tay.
- Tiền ăn 1,6 triệu/tháng
- Tiền thuê nhà 1,4 triệu/tháng
- Tiền mua sắm chỉ dừng lại ở 550k/tháng
Về các khoản chi tiêu cố định bắt buộc, đó hoàn toàn là những con số hợp lý, không quá cao. Tuy nhiên, dân mạng lại chỉ ra rằng cô đang mắc 1 lỗi sai kinh điển: Chi tiêu trước, tiết kiệm sau. Lẽ ra, phải làm ngược lại mới đúng!
Ảnh minh họa
"Bạn nên trích khoản tiết kiệm ra trước, và cân đối chi tiêu với số còn lại. Vậy thì mới hiệu quả, chứ thế này đang là chi tiêu trước, tiết kiệm sau rồi, không nên như vậy.
Như mình thì mình có 4 tài khoản ngân hàng khác nhau. Sau khi nhận lương, mình chia tiền lương làm 4 phần.
1 phần chuyển vào tài khoản 1, dùng để chi tiêu các việc cần thiết (tạm gọi là duy trì sự sống).
1 phần khoảng 2-4 triệu, chuyển vào tài khoản 2, coi như tiền dự phòng cho các trường hợp phát sinh
1 phần chuyển vào tài khoản 3, là tài khoản tiết kiệm.
Phần tiền còn lại thì mình dùng để mua vàng, để trong tài khoản 4. Bao giờ đủ tiền mua 1 chỉ thì mình lấy ra mua.
Riêng tiền trong tài khoản 2 (tài khoản đựng tiền dự phòng), thì cứ 6 tháng, mình tổng hợp lại 1 lần, chỉ giữ lại 2 triệu, còn dư bao nhiêu thì đổ hết vào tài khoản 3 (tài khoản tiết kiệm) hoặc gộp lại với tài khoản 4 để mang đi mua vàng.
Viết ra đọc cảm giác khó hiểu nhưng cứ thử làm như vậy thì thấy đơn giản thôi à. Nói chung là muốn tiết kiệm được thì phải rạch ròi chi tiêu ra, không để tiền trong 1 tài khoản, và phải tiết kiệm trước thì mới được" - Một người bày cách tiết kiệm, quản lý chi tiêu cho cô gái 25 tuổi.
"Muốn tiết kiệm thì có lương cái là phải trích phần tiết kiệm ra luôn, gửi vào tài khoản tiết kiệm luôn. Chứ đợi cuối tháng chi hết mọi thứ, rồi mới tiết kiệm thì không bao tiết kiệm được đâu" - Một người chung quan điểm.
"Nếu bạn có 2 công việc, đồng nghĩa với 2 nguồn thu nhập, thì thử giới hạn chi tiêu tất cả các khoản trong tiền lương của 1 việc thôi, lương của việc còn lại thì để tiết kiệm hết" - Một người khác gợi ý.
1. Coi thường những khoản chi nhỏ
Một trong những sai lầm phổ biến nhất của không ít người là coi thường những khoản chi tiêu nhỏ nhặt. Họ thường nghĩ rằng vài chục nghìn cho một cốc trà sữa, một bữa ăn vặt hay một món đồ online không đáng là bao. Tuy nhiên, khi cộng dồn những khoản chi này lại, chúng sẽ tạo thành một con số khổng lồ, thậm chí vượt quá mức thu nhập của nhiều bạn trẻ.
Ảnh minh họa
Ví dụ, bạn có thói quen uống trà sữa mỗi ngày, mỗi cốc khoảng 40.000 đồng. Tính ra, mỗi tháng bạn đã chi 1,2 triệu đồng cho trà sữa, tương đương 14,4 triệu đồng/năm. Rõ ràng, đây là con số không hề nhỏ.
Lối tư duy "tiêu vặt" này cho thấy sự thiếu nhận thức về giá trị của đồng tiền và tầm quan trọng của việc quản lý tài chính. Ông bà ta có câu "tích tiểu thành đại", nhưng dường như không ít người lại quên mất bài học quý giá này.
2. Sống hưởng thụ quá mức
Không ít người thường có xu hướng đề cao trải nghiệm và tận hưởng cuộc sống. Họ sẵn sàng chi tiền cho những chuyến du lịch, những buổi hòa nhạc, những món đồ công nghệ mới nhất... với suy nghĩ "tuổi trẻ chỉ có một lần". Tuy nhiên, việc sống quá hưởng thụ mà không có kế hoạch tài chính rõ ràng sẽ khiến chúng ta rơi vào cảnh "rỗng túi".
Việc "tiêu tiền cho những trải nghiệm" không có gì sai, nhưng cần phải có sự cân bằng giữa hưởng thụ và tiết kiệm. Chúng ta cũng cần học cách phân biệt giữa nhu cầu thực sự và những ham muốn nhất thời, đồng thời xây dựng một kế hoạch tài chính phù hợp với khả năng của bản thân.
3. Vay nợ để tiêu xài
Một sai lầm nghiêm trọng khác khiến không ít người rơi vào cảnh bế tắc, chính là thói quen vay tiền lắt nhắt. Họ thường tiêu xài một cách ngẫu hứng, không có kế hoạch cụ thể và không theo dõi các khoản thu chi. Đến khi "cháy túi" rồi thì lại tìm đến các hình thức vay nợ, từ thẻ tín dụng, vay tiền online đến vay mượn bạn bè, người thân.
Việc vay nợ để tiêu xài không chỉ tạo ra áp lực tài chính mà còn ảnh hưởng đến tâm lý và các mối quan hệ xã hội. Để tránh rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất chỉ vì thói quen chi tiêu bừa phứa, hãy học cách lập kế hoạch chi tiêu, theo dõi các khoản thu - chi và xây dựng một quỹ dự phòng. Bạn thể sử dụng các ứng dụng quản lý tài chính cá nhân hoặc các phương pháp ghi chép truyền thống để kiểm soát chi tiêu một cách hiệu quả.