Mạch máu khỏe thì tim và não đều khỏe: Chuyên gia nói có 5 cách giúp mạch máu khỏe, giảm đột quỵ và bệnh tim mạch ai cũng có thể làm

Sự ra đi đột ngột vì đột quỵ và ngừng tim ở tuổi 56 của ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software, đã khiến nhiều người bàng hoàng. Trước đó, vào năm ngoái, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng đã qua đời ở tuổi 43 vì nhồi máu cơ tim cấp trong chuyến công tác tại Hà Tĩnh. Năm 2022, ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi.

Đây là những trường hợp nổi tiếng được công chúng biết đến. Theo TS Nguyễn Hồng Vũ (Viện Nghiên cứu ung thư Quốc gia City of Hope, California, Mỹ), trên thực tế, các bệnh lý tim mạch và đột quỵ đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong toàn cầu. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế:

- Bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15.85% tổng số ca tử vong toàn cầu.

- Đột quỵ (Stroke), bao gồm cả đột quỵ thiếu máu và xuất huyết, chiếm khoảng 10.91% tổng số tử vong.

Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Chuyên gia khẳng định, mấu chốt của cả đột quỵ và nhồi máu cơ tim là "sức khỏe mạch máu". Mạch máu là "hệ thống vận tải" sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan. Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA): Mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1.9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não.

Các "yếu tố" cho thấy ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu đó là: Huyết áp cao, rối loạn mỡ máu (LDL cao, HDL thấp, cholesterol cao), hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. "Vậy điều mà các bạn nên làm để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch đó là giữ cho "mạch máu khỏe"!", TS Nguyễn Hồng Vũ nói.

Dưới đây là các chiến lược hiệu quả đã được chứng minh bằng nghiên cứu khoa học:

𝟏. Ăn uống lành mạnh giúp bảo vệ mạch máu

- Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám.

- Ăn cá béo như cá hồi hoặc cá thu có thể giúp giảm viêm và ổn định mảng xơ vữa nhờ cung cấp chất chống oxy hóa, chất xơ và axit béo omega-3.

- Sử dụng dầu ôliu dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn sẽ giúp cải thiện sức khỏe nội mạc mạch máu.

- Không ăn thực phẩm quá mặn (nhiều muối) hoặc quá ngọt (nhiều đường).

- Giảm ăn thịt đỏ (dưới 500 g/tuần).

- Hạn chế ăn thức ăn chiên rán.

𝟐. Vận động đều đặn cải thiện tuần hoàn

Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, có tác dụng giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu, giảm đề kháng insulin và duy trì độ đàn hồi của thành mạch. Đây là một biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để giữ cho hệ mạch máu luôn khỏe mạnh.

𝟑. Tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc

Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim lên 2–4 lần. Tin tốt là nếu ngừng hút thuốc, hệ mạch máu có thể bắt đầu hồi phục rõ rệt chỉ sau vài tháng.

𝟒. Quản lý stress để giảm gánh nặng cho tim mạch

Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm), dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch.

𝟓. Theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ

Để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng (nên khám bệnh tổng quát định kỳ tối thiểu 1 lần mỗi năm):

- Huyết áp dưới 120/80 mmHg,

- LDL cholesterol dưới 100 mg/dL (hoặc dưới 70 nếu có bệnh nền),

- Đường huyết lúc đói dưới 100 mg/dL,

- Chỉ số BMI từ 18.5–24.9,

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân: ít vận động thể chất, dễ hài lòng với thực phẩm chế biến sẵn, làm việc với cường độ cao và chịu đựng stress kéo dài, vui vẻ trong những buổi tiệc rượu bia quá mức… Chưa kể, nhiều khu vực còn phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước và môi trường sống… đã làm sức khỏe mạch máu của chúng ta ở mức báo động nhưng bị coi nhẹ và lãng quên.

"Các bạn nên nhớ "Một mạch máu khỏe mạnh là nền tảng của một trái tim khoẻ mạnh và một bộ não minh mẫn"", chuyên gia nhắn nhủ.

(Ảnh minh họa: Internet)