Rau đay là loại rau có khả năng sinh trưởng mạnh, chịu hạn, chịu ngập, không cần phun thuốc kích thích mà vẫn xanh tốt. Điều này giúp rau đay trở thành một trong những loại rau có nguy cơ tồn dư hóa chất thấp, phù hợp với xu hướng tiêu dùng an toàn và bền vững.
Theo một nghiên cứu công bố trên Journal of Food Composition and Analysis, rau đay chứa nhiều hợp chất sinh học có lợi như polysaccharides, flavonoids, carotenoids và vitamin, đặc biệt là chất nhầy tự nhiên - yếu tố tạo nên độ nhớt đặc trưng của loại rau này.
Nhiều nghiên cứu từ Nhật Bản, trong đó có công trình của Đại học Kyushu chỉ ra rằng, chất nhầy trong rau đay có thể giúp giữ ẩm da, cải thiện độ đàn hồi, ngăn ngừa lão hóa sớm và hỗ trợ phục hồi mô liên kết. Các polysaccharide tự nhiên này còn có tác dụng tương tự như collagen thực vật, góp phần tăng cường sức khỏe xương khớp và hệ miễn dịch.
Theo các nghiên cứu, người ta còn thấy rau đay có nhiều giá trị thực phẩm-thuốc khác nhau. Phân tích hóa chất trong lá rau người ta thấy có nhiều chất flavonoid, saponin, tannin, steroid, triterpen. Đặc biệt, trong số các hóa chất tìm được người ta thấy có hai chất mang hoạt tính chức năng mạnh là phytol và monogalactosyldiacylglycerol (chống khối u). Trong phần ngọn người ta cũng tìm thấy một số chất đường glucose, fructose, sucrose và 2 chất inositol (đây là các chất giúp nhuận tràng).
Điều lý thú, trong lá rau đay người ta còn tìm thấy một hoạt chất thuốc có tên là capsin. Đây là một chất có tác dụng tương tự như với các glycosid cường tim vốn được sử dụng làm thuốc chống suy tim bấy lâu nay (hoạt chất làm vận mạch, lợi sữa và lợi tiểu). Trong chất nhầy của rau đay người ta tìm thấy rất nhiều acid hữu cơ như: coumaric, ferulic, vanillic, hydroxybenzoic (những hoạt chất có tác dụng kháng viêm).
Mặc dù nhiều tác dụng mới ngày càng được tìm ra nhưng rau đay có 3 tác dụng tiêu biểu mà bạn không nên bỏ qua:
Chữa táo bón
Tác dụng này có được là vì trong rau đay có khá nhiều nước (làm mềm phân), có nhiều polysaccharid (làm tăng lưu chuyển ruột, chống ứ đọng phân).
Trong rau đay lại có nhiều chất nhày (có tác dụng bôi trơn khiến cho dễ bị tống đẩy), nhiều đường sucrose và inositol (các đường này không hấp thu mà lại giữ nước làm phân nở to nhưng lại rất mềm), hóa giải được táo bón.
Thanh nhiệt giải độc
Rau đay có tác dụng làm mát, tiêu khát, giải nhiệt, chữa trúng nắng. Vì rau đay có nhiều nước, chứa nhiều nhầy, có nhiều đường nên ích lợi cho việc giải nhiệt. Tính hàn của rau đay giúp hóa giải mọi hiện tượng nóng trong.
Khai thông tiểu tiện
Những người tiểu bí, tiểu đau, tiểu rát ăn rau đay rất tốt. Lý do rau đay thân thiện với hệ tiết niệu là bởi rau đay có hoạt chất tác động trên tim mạch (có tác dụng làm tăng số lượng nước tiểu), có tác dụng kháng viêm (nên giải viêm nhiễm đường niệu), tác dụng tiêu thũng (nên nước tiểu sẽ dễ dàng ra ngoài).
Có nhiều cách dùng khác nhau để thu được các tác dụng trên. Một cách đơn giản nhất là bạn ăn 200 - 300g rau đay tùy bệnh, nấu ăn liên tục 2 lần/ngày và liên tục trong 20 - 30 ngày, bạn sẽ thấy khả quan.