Khi con mở miệng xin tiền, có 4 câu cha mẹ tuyệt đối đừng nói ra

Trên mạng xã hội Trung Quốc, một người đàn ông từng chia sẻ ký ức khiến anh ám ảnh suốt 30 năm. Năm đó, hai cô bạn cùng lớp đến nhà chơi, anh muốn mời họ uống nước nên quay sang xin mẹ ít tiền tiêu vặt.

Mẹ anh rút ra một đồng xu, ném mạnh xuống đất và lạnh lùng nói: "Cầm lấy đi". Khoảnh khắc ấy, cậu bé cúi người nhặt tiền, ngoài mặt cố tỏ ra bình thản, nhưng trong lòng thì tan nát.

Giờ đây, dù đã ngoài 30, có công việc ổn định và kinh tế vững vàng, anh vẫn không thể gần gũi với cha mẹ, thậm chí sợ hãi chuyện kết hôn. Anh nói: "Chính đồng tiền bị ném xuống đất năm ấy, đã khiến tôi mất đi cảm giác được yêu thương".

Dưới một bài viết về ký ức "xin tiền hồi nhỏ", có vô số bình luận đồng cảm:

"Hồi bé xin tiền mua vở, mẹ mắng là hoang phí. Đến giờ đi chợ tôi vẫn run tay khi mở ví";

"Muốn xin tiền để dự sinh nhật bạn, bố bảo: 'Thà để dành đóng học phí'. Từ đó tôi chẳng dám đòi hỏi gì nữa";

Thật ra, khi trẻ xin tiền, điều chúng mong là được thấu hiểu và tin tưởng. Nhưng đôi khi, chỉ một câu nói của cha mẹ cũng có thể biến sự tin tưởng ấy thành tổn thương.

Dưới đây là 4 câu nói tưởng vô hại nhưng có thể để lại vết hằn sâu trong lòng con trẻ.

1. "Nghe lời thì mới cho tiền"

Không ít cha mẹ vô thức biến tiền thành "phần thưởng để đổi lấy sự ngoan ngoãn". Nghe có vẻ hiệu quả ngắn hạn, nhưng lại gieo mầm nguy hiểm dài lâu. Con sẽ học cách đổi sự vâng lời lấy lợi ích, chứ không phải vì tôn trọng cha mẹ thật lòng.

Một bà mẹ ở kể cứ mỗi lần con gái xin tiền, chị lại nói "Ăn ngoan thì mẹ cho", "Ngủ sớm thì mẹ thưởng". Kết quả, bé hình thành thói quen hỏi lại: "Con làm việc này thì mẹ trả bao nhiêu?".

Trẻ em dần học được rằng mọi việc tốt đều phải có giá, kể cả tình thân. Khi "ngoan" chỉ để đổi lấy phần thưởng, sự tôn trọng thật sự đã biến mất.

2. "Học giỏi đi rồi mẹ mới cho"

Nhiều phụ huynh dùng tiền làm động lực học tập: "Thi được điểm cao mẹ sẽ cho", "Đứng top 10 sẽ được thưởng"...

Cách này có thể hiệu quả lúc đầu, nhưng về lâu dài, học tập sẽ trở thành công cụ kiếm thưởng, chứ không còn là niềm vui khám phá.

Một nam sinh cấp 3 từng kể cậu nỗ lực suốt kỳ thi để được thưởng mua đôi giày thể thao yêu thích. Nhưng khi mang bảng điểm về, mẹ lại bảo: "Mới thế này đã gì, phải đỗ đại học trọng điểm mới đáng".

Cậu bé sụp đổ. Từ đó, học tập trở thành gánh nặng.

Các nhà tâm lý gọi đây là hiệu ứng mất động lực nội tại. Khi phần thưởng bên ngoài thay thế niềm yêu thích bên trong, đam mê sẽ dần biến mất. Tệ hơn, con có thể hiểu rằng "tình yêu của cha mẹ cũng cần đổi bằng điểm số" - một kiểu giao dịch lạnh lùng giữa người thân.

3. "Đừng mua linh tinh, tiết kiệm đi"

Khi con xin tiền, nhiều cha mẹ mặc định con muốn mua đồ ăn vặt hay món "vô bổ", rồi lập tức bác bỏ: "Lại ăn mấy thứ linh tinh!".

Nhưng đôi khi, đằng sau việc xin tiền chỉ là một nhu cầu nhỏ bé về niềm vui hoặc giao tiếp, ví dụ muốn mua quà tặng bạn, hay tham gia hoạt động nhóm.

Một bà mẹ từng kiểm soát quá chặt việc ăn vặt của con, cấm tuyệt đối mua đồ ngọt. Kết quả, đến tuổi dậy thì, đứa trẻ bắt đầu lén giấu tiền, ăn vụng, thậm chí ăn quá độ đến mức đau bụng.

Các chuyên gia tâm lý trẻ em cho rằng, giai đoạn 6-12 tuổi là thời kỳ hình thành ý thức độc lập, nếu cha mẹ cấm đoán quá mức, trẻ sẽ phản kháng theo cách cực đoan. Thay vì cấm đoán, hãy đặt giới hạn hợp lý và cho con quyền lựa chọn nhỏ, ví dụ "mỗi tuần con có thể chi tiêu trong mức này, nhưng nhớ đọc kỹ thành phần khi mua đồ ăn". Khi được tin tưởng, con sẽ tự điều chỉnh hành vi tốt hơn nhiều.

4. "Suốt ngày chỉ biết xin tiền, có biết mẹ cực khổ thế nào không?"

Khi mệt mỏi, nhiều cha mẹ trút áp lực lên con bằng những lời than: "Ngày nào bố mẹ cũng làm việc quần quật, tiền đâu ra mà tiêu hoang thế!". Ý định của họ là để con biết trân trọng, nhưng thực tế, điều trẻ nhận được lại là cảm giác tội lỗi.

Một người chia sẻ trên diễn đàn rằng mỗi lần xin tiền mua vở, mẹ anh lại than "Tiền nhà, tiền học, tiền điện nước chồng chất, con còn xin gì nữa". Lâu dần, anh trở nên rụt rè, lớn lên đi làm cũng không dám mua món đồ mình thích vì "tiêu tiền là sai".

Đối với trẻ nhỏ, "xin tiền" đơn giản là bày tỏ nhu cầu, không thể hiểu hết nỗi lo cơm áo. Khi cha mẹ biến việc đó thành gánh nặng, con sẽ nghĩ mình là gánh nặng của gia đình và hình thành nỗi sợ tiêu tiền kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Kết

Khi con mở miệng xin tiền, điều con thực sự tìm kiếm không phải là số tiền mà là cảm giác được lắng nghe và được tôn trọng.

Dùng tiền để ép con nghe lời sẽ khiến con mất đi cá tính.

Dùng điểm số đổi tiền sẽ khiến con mất động lực học.

Dùng cấm đoán sẽ khiến con mất quyền tự chủ.

Dùng than phiền sẽ khiến con mang mặc cảm suốt đời.

Lần tới, khi con nhẹ nhàng hỏi "Mẹ ơi, con xin tiền được không?", hãy tạm dừng một giây và hỏi lại: "Con muốn dùng để làm gì?".

Số tiền ấy có thể nhỏ, nhưng chính cách cha mẹ phản hồi sẽ định hình thái độ của con với tiền bạc, với tình thân, và với cả bản thân mình. Đôi khi, một câu nói dịu dàng còn quý hơn tiền trong ví vì nó gieo vào lòng con niềm tin rằng, dù cuộc sống có khó đến đâu, con vẫn được yêu thương và được tôn trọng.