Chân dung tiểu thuyết gia thắng giải Nobel Văn học 2025

Chân dung nhà văn Laszlo Krasznahorkai (Ảnh: Janos Marjai)

Giữa những dự cảm u ám về ngày tận thế, tiểu thuyết gia người Hungary Laszlo Krasznahorkai không chỉ viết nên những trang văn đầy mê lực mà còn khẳng định nghệ thuật như niềm tin cuối cùng của nhân loại. Viện Hàn lâm Thụy Điển ca ngợi ông là “một cây bút sử thi kiệt xuất trong dòng chảy văn chương Trung Âu”, tiếp nối từ Kafka đến Thomas Bernhard.

“Vượt ra khỏi những u uẩn của phương Tây, Krasznahorkai hướng về phương Đông - nơi ông tìm thấy một thanh âm trầm tĩnh, sâu lắng, được gọt giũa với sự tinh xảo của một nghệ nhân” - Viện Hàn lâm Thụy Điển nhấn mạnh về chủ nhân giải thưởng Nobel Văn học 2025.

“Cuộc đời tôi là một quá trình hiệu chỉnh bất tận”

Trong cuộc trò chuyện với Đài Phát thanh Thụy Điển, Krasznahorkai cho biết ban đầu ông chỉ định viết một cuốn tiểu thuyết duy nhất. Nhưng sau khi đọc lại Satantango, ông nhận ra mình có thể viết hay hơn và hành trình sáng tác không ngừng nghỉ bắt đầu.

“Cuộc đời tôi là một quá trình hiệu chỉnh bất tận - từng câu chữ, từng ý tưởng” - ông nói.

Ông Krasznahorkai chia sẻ nguồn cảm hứng lớn nhất của mình chính là “nỗi trăn trở”. “Tôi cảm thấy rất buồn khi nghĩ về tình trạng thế giới hôm nay và chính nỗi buồn ấy là nguồn cảm hứng sâu xa nhất của tôi” - ông nói trong cuộc phỏng vấn đăng trên trang web chính thức của Giải Nobel.

Tại thời điểm nhận tin vui, nhà văn này đang ở Frankfurt để thăm một người bạn.

Giọng văn u ám và sức vang của thời đại

Các tiểu thuyết của ông Krasznahorkai trải dài khắp các thị trấn, làng mạc Trung Âu - từ Hungary đến Đức - rồi mở rộng sang Viễn Đông - nơi những chuyến đi tới Trung Quốc và Nhật Bản đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong ông. Nhà phê bình Susan Sontag từng gọi ông Krasznahorkai là “bậc thầy của văn chương hậu tận thế” sau khi bà đọc Nỗi buồn kháng cự (The Melancholy of Resistance) - tác phẩm đưa tên tuổi Krasznahorkai vươn tầm quốc tế.

Theo Giáo sư Jason Whittaker (Đại học Lincoln, Anh), văn chương của Krasznahorkai vẫn chạm đến tâm thức của độc giả thế kỷ 21 - những người đang sống giữa làn sóng tin tức về chiến tranh và khủng hoảng. “Những yếu tố u ám pha châm biếm trong Satantango (tạm dịch “Vũ điệu của quỷ Satan”) có lẽ đồng điệu với độc giả hôm nay hơn bao giờ hết” - ông Whittaker nhận định.

Tiểu thuyết gia Krasznahorkai từng cộng tác nhiều lần với đạo diễn Bela Tarr, người đã chuyển thể nhiều tác phẩm của ông, trong đó có Satantango (bộ phim kéo dài hơn 7 tiếng) và The Werckmeister Harmonies. Đạo diễn Tarr kể lại với Reuters: “Khi tôi đọc Satantango, tôi biết ngay rằng mình phải chuyển thể thành phim. Không ai có thể tránh khỏi dư chấn của nỗi kinh hoàng”.

Năm 1993, ông Krasznahorkai được trao giải thưởng Bestenliste của Đức cho Nỗi buồn kháng cự, kể về một gánh xiếc ma quái và xác cá voi khổng lồ - hình tượng ẩn dụ cho sự hỗn loạn xã hội. Theo Viện Hàn lâm Thụy Điển, tác phẩm này “đan xen những cảnh tượng mộng mị và các nhân vật được khắc họa đến mức kỳ dị, qua đó phơi bày cuộc giằng co dữ dội giữa trật tự và hỗn loạn”.

Chúc mừng tân chủ nhân của giải Nobel Văn học, Thủ tướng Hungary Viktor Orban nói: “Xin chúc mừng Laszla Krasznahorkai - người đoạt giải Nobel Văn học, mang niềm tự hào đến cho dân tộc chúng ta!”.

Năm 2024, giải thưởng này được trao cho nữ nhà văn Han Kang (Hàn Quốc). Bà Han Kang (sinh năm 1970) cũng là người phụ nữ châu Á đầu tiên thắng giải Nobel Văn học nhờ các tác phẩm đề cập trực diện những chấn thương lịch sử và phơi bày sự mong manh của kiếp người.