Sau khi đã giảm cân thành công, bạn đạt được số cân nặng như mong muốn và cố gắng giữu nó bằng cách giới hạn calorie ở một mức độ kết hợp với tập thể dục thể thao như trước. Tuy nhiên, không hiểu vì sao mà cân nặng vẫn "bò" lên chậm rãi, và ở một thời điểm nào đó, bạn lại nhận ra mình đã trở về như trước khi giảm cân.
Có một sự thật là cơ thể bạn có cơ chế chống lại việc giảm cân, theo như Bruce Y. Lee, giám đốc Trung tâm Chống Béo phì Toàn cầu (ĐH John Hopkins). Ấy là vì khi bạn giảm cân, cơ thể của bạn nhìn nhận việc này như sự đe doạ sống còn. Và để bảo vệ bạn, nó sẽ làm chậm lại quá trình trao đổi chất để ngăn cản việc giảm cân. Cơ chế này có từ thời tiền sử khi mà thức ăn còn khan hiếm, dùng để ngăn việc tử vong do thiếu thức ăn, trong khi khái niệm béo phì, dư thừa thực phẩm còn quá mới mà cơ thể chúng ta chưa quen được.
Nhiều nghiên cứu cho thấy nếu bạn giảm cân quá nhanh chóng, bạn rất dễ tăng cân lại, bác sĩ Lee cho hay, và đây là các lý do khiến bạn tăng cân sau khi giảm cân thành công:
Với cơ chế làm chậm sự trao đổi chất mỗi khi cố giảm cân, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc đốt calo. Thậm chí, ngay cả khi bạn đã rất cẩn thận để ăn đủ các chất đạm khi giảm cân, khả năng cao bạn cũng sẽ mất đi một phần cơ và điều này có thể khiến bạn "công dã tràng". Nguyên do là vì cơ bắp là những mô cơ hoạt động, vậy nên ngay cả khi bạn đang trong trạng thái nghỉ ngơi không làm gì, những mô cơ này vẫn không ngừng đốt năng lượng, theo như bác sĩ Wendy Scinta – chủ tịch hiệp hội Obesity Medicine. Trong thực tế, việc tập luyện để tăng lượng cơ bắp trong cơ thể là một trong số những cách duy nhất để làm tăng quá trình trao đổi chất và đốt nhiều năng lượng hơn. Thay vì chỉ chú tâm tập cardio, hãy thêm vào các bài tập tăng cơ đễ giữ cân nặng không tăng lên.
Khi bạn giảm cân, hormone gây nên cảm giác đói ghrelin tăng lên, trong khi hormone khiến bạn cảm thấy no là leptin giảm xuống. Vậy nên cùng với sự sụt giảm của quá trình trao đổi chất, bạn cũng dễ thấy đói hơn. Vì vậy, một khi bạn nghĩ là đã giảm đủ cân và bắt đầu "nới lỏng" chế độ ăn hơn, bạn sẽ dễ dàng tăng cân cực kì, nhất là khi bạn từng theo đuổi những chế độ ăn giảm cân nhanh trong một khoảng thời gian ngắn nhất định (như giảm cân nhanh trong 30 ngày…). Và khi chuyện này xảy ra, bạn thậm chí tăng nhiều hơn cân nặng đã mất. Vậy nên, không nên ăn kiêng quá nhanh mà hãy cố gắng tạo dựng một lối sống lành mạnh có thể giúp bạn giảm cân một cách chậm rãi trong thời gian dài. Tuy mất khá lâu để thấy kết quả rõ ràng, nhưng bạn sẽ khó bị tăng cân hơn.
Bữa sáng được gọi là bữa ăn quan trọng nhất ngày là có lý do cả đấy. Nhiều người cho rằng nhịn ăn sáng có thể giúp giảm cân nhưng thực tế là bữa sáng giúp kích hoạt chế độ đốt năng lượng của bạn sau một đêm dài nghỉ ngơi. Bạn ăn sáng càng trễ, nồng độ đường huyết càng sụt giảm, điều này đồng nghĩa với việc bạn sẽ thèm những món ngọt và tinh bột hơn vào buổi chiều.
Có nhiều nghiên cứu cho thấy việc ăn trễ trong ngày có thể ảnh hưởng đến quá trình cảm cân. Cụ thể, một nghiên cứu ở những người phụ nữ đã cho thấy tốc độ giảm cân của họ khác nhau tuỳ theo việc họ có ăn một bữa quá no trước hoặc sau 3 giờ chiều hay không. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy ăn một bữa trưa lớn ở 1 giờ chiều có thể giúp đốt nhiều calorie hơn một bữa ăn tương tự nhưng ở 4 giờ chiều. Vậy nên việc ăn uống đúng bữa cũng rất quan trọng.
Theo nghiên cứu khoa học, chỉ một chút chất có cồn thôi cũng có thể khiến cơ thể bạn đốt mỡ ít đi đáng kể. Việc uống rượu bia trong các bữa ăn có thể dẫn đến ăn nhiều hơn mức bạn cần, và đây là cách mà những calorie dư thừa thâm nhập vào cơ thể của bạn nếu bạn không cẩn thận.
Giấc ngủ cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến cân nặng của bạn, theo như bác sĩ Scinta. Trong thực tế, một phân tích từ 28 nghiên cứu khác nhau được đăng trong tạp chí chuyên ngành European Journal of Clinical Nutrition cho thấy: những người ngủ trung bình 3 – 5,5 giờ mỗi ngày ăn nhiều hơn 385 calorie vào ngày hôm sau. Trong khi những ai ngủ từ 7 – 12 giờ mỗi ngày thường ăn ít hơn rất nhiều.
Đó là vì khi bạn ngủ càng ít, hormone gây cảm giác đói càng tăng cao. "Ghrelin của bạn vốn đã cao rồi do giảm cân, nên nó sẽ cao hơn nữa nếu ngủ không đủ giấc," bác sĩ Scinta cho hay. Điều này sẽ khiến bạn muốn ăn nhiều hơn.