Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, giữ vai trò then chốt trong việc lọc máu từ đường tiêu hóa trước khi đưa đi nuôi các cơ quan khác. Không chỉ vậy, gan còn tham gia giải độc hóa chất, chuyển hóa thuốc, sản xuất muối mật và dịch mật để tiêu hóa chất béo, đồng thời tổng hợp protein, vitamin và các yếu tố giúp máu đông. Điểm đặc biệt của gan là khả năng tự phục hồi nếu tổn thương nhẹ. Tuy nhiên, nếu ngày nào cũng “bắt” gan phải gồng mình chống đỡ trước những thói quen xấu, nguy cơ viêm gan, xơ gan và thậm chí ung thư gan là điều khó tránh khỏi.
Theo Trung tướng Apichet Suesat, Tư lệnh Quân khu 3/Chỉ huy Trung tâm Cứu trợ Thảm họa Quân khu 3 (Thái Lan), không ít người lầm tưởng rằng chỉ rượu bia mới hại gan, trong khi trên thực tế, nhiều thói quen hàng ngày cũng khiến gan phải làm việc quá tải, dễ dẫn tới viêm gan, thậm chí ung thư gan.
Trung tướng Apichet Suesat
Vì vậy, khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ hóa gan và tiêm vaccine phòng viêm gan là những bước quan trọng để bảo vệ lá gan lâu dài.
Dưới đây là 6 thói quen được Trung tướng Apichet Suesat xem là “đại kỵ” với gan.
1. Lạm dụng thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược
Dù nhiều sản phẩm được gắn mác “tự nhiên”, một số loại thảo dược vẫn có thể ảnh hưởng xấu đến chức năng gan. Việc tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung kéo dài, không cần thiết, khiến gan phải hoạt động liên tục, dễ dẫn tới viêm gan do thuốc.
Do đó, bác sĩ nhắc nhờ người dân trước khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho gan.
2. Tiếp xúc với hóa chất và chất độc
Thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp hay các chất độc như paraquat, asen có thể xâm nhập cơ thể qua thực phẩm và gây viêm gan. Nguy cơ này còn đến từ rau quả nhiễm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hoặc các chất tẩy rửa mạnh.
Việc rửa sạch thực phẩm đúng cách và lựa chọn sản phẩm làm sạch an toàn là điều không nên xem nhẹ.
3. Thừa cân, béo phì
Khi lượng mỡ quá cao, chất béo sẽ tích tụ ở gan, hình thành gan nhiễm mỡ và tiến triển thành viêm gan mạn tính, xơ gan. Nhóm nguy cơ cao là người thừa cân, béo phì hoặc mắc đái tháo đường.
Giải pháp là hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo chuyển hóa trong đồ ăn nhanh, bánh kẹo, đồng thời duy trì vận động đều đặn để kiểm soát cân nặng.
4. Nghiện rượu bia và nước ngọt có gas
Uống rượu quá mức từ lâu đã được biết là gây hại gan. Theo khuyến cáo, phụ nữ chỉ nên uống tối đa mỗi ngày khoảng 150ml rượu vang, 330ml bia hoặc 45ml rượu mạnh; nam giới có thể gấp đôi mức này.
Với nước ngọt có gas, dù chưa được chứng minh là nguyên nhân trực tiếp gây viêm gan, nhưng người uống nhiều loại đồ uống này có nguy cơ gan nhiễm mỡ cao hơn rõ rệt.
5. Ăn nhiều đường
Ăn quá nhiều đường không chỉ làm tăng cân mà còn gây hại gan tương tự rượu bia. Đường huyết cao thúc đẩy quá trình tích mỡ trong gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ, kể cả ở người không béo.
6. Không chú ý đến bệnh lây truyền qua đường máu, đường tình dục
Việc dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng hoặc quan hệ tình dục không an toàn với người mang virus viêm gan B, viêm gan C đều có thể dẫn đến lây nhiễm. Nếu không điều trị kịp thời, viêm gan mạn tính có thể tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
Trung tướng Apichet Suesat nhấn mạnh, ngoài việc tránh các thói quen gây hại nói trên, khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh gan có ý nghĩa quyết định, bởi điều trị ở giai đoạn sớm luôn hiệu quả hơn nhiều so với khi bệnh đã tiến triển nặng. Tiêm vaccine phòng viêm gan theo khuyến cáo của bác sĩ cũng là “lá chắn” quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Khi có dấu hiệu nghi ngờ hoặc triệu chứng bất thường, người dân nên sớm đến cơ sở y tế để được sàng lọc và điều trị kịp thời, thay vì chủ quan để gan âm thầm tổn thương từng ngày.
Nguồn và ảnh: Chiangmai News