3 kiểu lời nói làm lộ diện chân dung mẹ chồng "thao túng tâm lý"

Mới đây, trên Xiaohongshu, một bạn trẻ than thở: “Mỗi lần mẹ chồng nói, em cảm thấy như đang bị giám sát, không dám làm gì sai”. Câu chuyện này nhanh chóng thu hút sự chú ý và trở thành đề tài bàn tán sôi nổi. Nhiều người nhận ra rằng đây là một dạng thao túng tâm lý thường gặp, khiến con dâu dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, tự ti và khó xác định ranh giới riêng.

Thực tế, không phải mọi lời nói đều vô hại. Những câu chỉ trích liên tục, khơi gợi cảm giác tội lỗi hay can thiệp quá mức tưởng như góp ý lại có thể gây áp lực tinh thần nghiêm trọng. Qua thời gian, bạn dần mất đi sự tự tin, khó chủ động đưa ra quyết định, và cảm giác bị kiểm soát trở thành áp lực âm thầm, len lỏi trong từng câu nói hằng ngày.

1. K iểu lời nói thao túng cảm xúc, khiến đối phương cảm thấy tội lỗi

Một chiêu thức quen thuộc khác mà mẹ chồng thao túng tinh vi hay sử dụng là thao túng cảm xúc, hay còn gọi là “guilt‑trip”. Thay vì trực tiếp ra lệnh, họ khéo léo biến bản thân thành “nạn nhân” để con dâu cảm thấy có lỗi nếu không làm theo ý mình. Những câu nói như “ Mẹ cô đơn lắm, không ai thăm mẹ” hay “ Chồng con sẽ buồn nếu con cư xử như vậy” là những ví dụ điển hình, tạo ra áp lực tinh thần khiến con dâu khó từ chối mà không cảm thấy tội lỗi.

Theo các chuyên gia tâm lý trên Paired, thao túng cảm xúc là một trong những chiến thuật kiểm soát tinh vi nhất. Người nói sử dụng cảm giác hy sinh, chịu thiệt hoặc tự thương hại để ép đối phương tuân theo mong muốn của mình. Một số mẹ chồng còn tinh tế lôi kéo con trai làm cầu nối, hoặc nhắc lại những lần con dâu chưa đáp ứng “trách nhiệm” trước đây, khiến cảm giác ân tình và bổn phận được huy động để điều khiển hành vi.

Về lâu dài, điều này khiến con dâu dễ mệt mỏi, cảm giác bị ràng buộc tình cảm và khó đặt ranh giới cá nhân, làm cho mối quan hệ gia đình luôn căng thẳng.

Theo chuyên trang WellWisp, những chỉ trích liên tục như vậy khiến con dâu cảm thấy “không đủ tốt”, giảm tự tin theo thời gian và luôn sống trong nỗi lo sợ làm chưa vừa lòng, dẫn đến mối quan hệ mẹ chồng - con dâu căng thẳng kéo dài.

2. Kiểu lời nói kiểm soát

Một kiểu lời nói khác mà mẹ chồng thao túng tâm lý thường dùng là kiểm soát ranh giới.

Họ thường đưa ra những lời khuyên không ai yêu cầu, chen vào mọi quyết định của con dâu từ công việc, cách nuôi dạy con, tài chính đến việc sắp xếp nhà cửa. Ban đầu có vẻ như là góp ý hay lo lắng, nhưng thực chất đó là cách duy trì quyền lực và kiểm soát. Một số mẹ chồng khéo léo “ra lệnh khéo”, dùng giọng điệu như khuyên nhủ nhưng khiến con dâu cảm thấy “phải làm theo”; số khác kiểm soát gần như mọi khía cạnh trong gia đình, từ nuôi dạy con đến quan hệ vợ chồng; thậm chí có những trường hợp “chia rẽ chiến lược”, lôi kéo các thành viên khác vào mâu thuẫn để củng cố ảnh hưởng của bà.

Theo các chuyên trang tâm lý như Paired hay TinuolasBlog, khi ranh giới cá nhân bị xâm phạm liên tục, con dâu sẽ mất cảm giác chủ quyền trong chính gia đình của mình, dễ cảm thấy bị “điều khiển” và căng thẳng kéo dài.

Việc mẹ chồng can thiệp quá mức cũng làm suy giảm hiệu quả mối quan hệ vợ chồng, khi người chồng bị kéo giữa hai bên: “mẹ muốn thế này, vợ muốn thế kia”, gây giằng xé tinh thần và stress gia đình cao.

3. Kiểu lời nói chỉ trích liên tục.

Một trong những kiểu lời nói điển hình mà mẹ chồng thao túng tinh vi thường dùng là chỉ trích liên tục và nói khinh thường. Theo Pinkvilla, mẹ chồng độc tâm thường xuyên phê bình lựa chọn, cách sống hay quyết định của con dâu, tạo cảm giác “không được chấp nhận”: “Cô ấy liên tục nhận xét tiêu cực về ý tưởng, niềm tin, cách ăn mặc của bạn… và có thể cả cách bạn nuôi dạy con.”

Chuyên trang WellWisp cũng liệt kê “persistent criticism” (chỉ trích dai dẳng) như một dấu hiệu rõ ràng của toxic mother-in-law: “Chỉ trích dai dẳng… những nhận xét tiêu cực về các lựa chọn cá nhân của bạn.”

Về mặt tâm lý, việc liên tục bị chỉ trích không chỉ làm giảm tự tin mà còn tạo ra áp lực phải luôn “như ý mẹ chồng”. Lời nói trở thành công cụ tinh vi để kiểm soát, chi phối cảm xúc, khiến con dâu khó tự chủ trong các quyết định cá nhân và luôn sống trong trạng thái lo lắng, sợ phạm sai lầm.

*Thông tin chỉ mang tính tham khảo, chiêm nghiệm.