3 bệnh truyền nhiễm được Bộ Y tế bổ sung vào danh mục nhóm A - “bệnh cần giám sát chặt”: Nguy hiểm thế nào?

Ngày 30/11/2025, Bộ Y tế công bố quyết định mới, chính thức đưa ba bệnh truyền nhiễm nguy hiểm vào danh mục nhóm A  tức nhóm “bệnh cần giám sát chặt, xử lý khẩn cấp” theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm.

Ba bệnh bổ sung gồm:

1. Bệnh do virus Cúm A (H5N6)

2. Bệnh do virus Cúm A (H9N2)

3. Bệnh do virus Nipah

Sau cập nhật này, danh mục nhóm A hiện gồm các bệnh: Bại liệt, cúm A(H5N1), dịch hạch, đậu mùa, tả, sốt vàng, sốt Tây sông Nin (Nile), sốt xuất huyết do các virus Ebola, Lassa, Marburg, viêm đường hô hấp cấp nặng do virus và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới xuất hiện chưa rõ tác nhân.

Việc bổ sung này không chỉ mang tính hình thức - mà phản ánh mức độ nghiêm trọng và rủi ro mà các bệnh này có thể gây ra. 

Vì sao 3 bệnh này được coi “nguy hiểm đáng báo động”

1. Khả năng lây lan nhanh, phát tán rộng

Những bệnh trong nhóm A được xác định là “đặc biệt nguy hiểm, dễ lây lan, có thể bùng phát thành dịch”, do đó người mắc bệnh, người nghi ngờ và người tiếp xúc gần đều phải cách ly y tế theo quy định.

Mặc dù với cúm A(H5N6) - theo thông báo của Bộ Y tế - hiện “chưa có bằng chứng lây từ người sang người” ở Việt Nam, nhưng việc bổ sung trước nhằm “cảnh báo, khoanh vùng, kiểm soát dịch sớm”, đề phòng virus biến đổi, có thể lây lan mạnh hơn.

Với cúm A(H9N2), trên thế giới đã từng ghi nhận “ca bệnh ở người” từ năm 2015.

2. Khả năng gây bệnh nặng, tử vong cao

Virus Nipah virus gây bệnh cho người có thể dẫn đến viêm phổi nghiêm trọng, viêm não, co giật, thay đổi ý thức, hôn mê và tử vong rất nhanh.

Theo các chuyên gia dịch tễ, dù một số chủng virus (như cúm) đã xuất hiện trong động vật, chưa lưu hành rộng trong người nhưng vẫn có “nguy cơ biến đổi gen”, tăng độc lực, lây truyền giữa người.

Vì vậy, ngay khi có ca nghi ngờ, các biện pháp cách ly, khoanh vùng, xét nghiệm, xử lý khẩn cấp sẽ được kích hoạt để tránh nguy cơ bùng dịch — bảo vệ cộng đồng và phòng nguy cơ tử vong hàng loạt.

3. Xu hướng “tác nhân mới, dịch bệnh mới” - dễ bị bỏ sót

Trong bối cảnh toàn cầu, nhiều chủng virus, vi khuẩn mới xuất hiện, hoặc virus từ động vật sang người có thể đột biến, đòi hỏi giám sát chặt. Việc bổ sung 3 bệnh này thể hiện “ý thức phòng bệnh từ sớm, không chủ quan”.

Bổ sung bệnh vào “nhóm A” giúp mở rộng quyền cảnh báo, khoanh vùng dịch, truy vết, cách ly, điều trị kịp thời, đặc biệt quan trọng khi xảy ra ổ dịch mới.

Những ai cần đặc biệt lưu ý và nên làm gì để phòng tránh?

Những nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất bao gồm: Trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu (bệnh mãn tính, người đang điều trị ức chế miễn dịch), người chưa tiêm chủng đủ, nhân viên y tế, người tiếp xúc với động vật hoặc sống gần các khu chăn nuôi — đặc biệt có dơi, gia cầm, lợn…

Để giảm nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ cộng đồng, mọi người nên:

- Thường xuyên vệ sinh cá nhân, rửa tay, che miệng khi ho/hắt hơi.

- Hạn chế tiếp xúc với động vật lạ, động vật hoang hoặc gia súc bất thường; Tránh ăn thịt động vật chưa rõ nguồn gốc, không rõ kiểm dịch.

Theo dõi thông báo y tế nếu có ca bệnh, nghi ngờ ca bệnh; nếu có triệu chứng nghi ngờ (sốt, ho, khó thở, đau đầu, mệt mỏi…), nên đến cơ sở y tế để khám, cách ly nếu được yêu cầu.

Trong bối cảnh có dịch, nên tuân thủ khuyến cáo của cơ quan y tế: cách ly, khai báo lịch sử tiếp xúc, thực hiện xét nghiệm, tiêm chủng khi có vắc‑xin phù hợp (nếu có).

Ba bệnh mới được bổ sung (Cúm A(H5N6), Cúm A(H9N2), Nipah) tuy “chưa lan rộng thành dịch” tại Việt Nam nhưng “tiềm ẩn nguy cơ cao”. Việc đưa vào danh mục nhóm A là tín hiệu cảnh báo rõ ràng: chúng ta không được lơ là.

Với mỗi người dân, hiểu biết, ý thức phòng bệnh và tuân thủ khuyến cáo y tế là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ chính mình và cộng đồng. Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu, giao lưu quốc tế tăng, nguy cơ xuất hiện mầm bệnh mới càng cao.