Tỉ lệ hiện mắc đột quỵ tại Việt Nam ở mức báo động

Phát biểu tại Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu 2025 diễn ra ngày 24/7 tại Hà Nội, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia nhấn mạnh: “Theo Báo cáo Gánh nặng bệnh tật toàn cầu 2019, Việt Nam có tới gần 136.000 ca tử vong do đột quỵ mỗi năm. Đây là vấn đề y tế nghiêm trọng và cần sự vào cuộc đồng bộ của toàn ngành”.

Đột quỵ – gánh nặng y tế toàn cầu và bài toán cấp thiết tại Việt Nam

Mỗi năm, thế giới ghi nhận khoảng 12,2 triệu ca đột quỵ mới, tương đương cứ mỗi 3 giây lại có một người bị đột quỵ. Hậu quả để lại rất nặng nề: 71% bệnh nhân mất khả năng lao động, tác động nghiêm trọng tới đời sống gia đình và lực lượng lao động quốc gia. Chi phí y tế cho đột quỵ chiếm tới 1,12% tổng GDP toàn cầu.

Tại Việt Nam, trong những năm qua, ngành Y tế đã xây dựng được mạng lưới hơn 150 đơn vị đột quỵ trên toàn quốc (tăng gấp 12 lần so với năm 2016). Các kĩ thuật điều trị hiện đại như tiêu sợi huyết, lấy huyết khối cơ học đã được triển khai rộng khắp, không chỉ ở tuyến trung ương mà còn tại nhiều bệnh viện tuyến tỉnh.

Đặc biệt, Chương trình Angels – một sáng kiến toàn cầu của Tổ chức Đột quỵ Thế giới, khi được triển khai tại Việt Nam từ năm 2017, đã góp phần chuẩn hóa quy trình chăm sóc và cải thiện hiệu quả can thiệp cấp cứu.

Nhiều thách thức trong "cuộc đua" với thời gian

Dù đạt được nhiều thành tựu, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho rằng Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Nổi bật là tình trạng người bệnh đến viện quá muộn, vượt quá “thời gian vàng” để can thiệp hiệu quả; hệ thống cấp cứu trước viện chưa đồng bộ; thiếu đơn vị phản ứng nhanh chuyên biệt về đột quỵ; chênh lệch chất lượng điều trị giữa các vùng miền vẫn lớn, trong khi hạ tầng giao thông và phân bố dân cư không đồng đều.

Trước thực trạng đó, Bộ Y tế xác định 4 hướng đi chủ lực để nâng cao hiệu quả phòng ngừa, điều trị và phục hồi chức năng sau đột quỵ:

Mở rộng mạng lưới đơn vị đột quỵ đạt chuẩn, theo mô hình “trung tâm - vệ tinh”, ưu tiên phát triển tại vùng sâu, vùng xa để đảm bảo khả năng can thiệp sớm, hiệu quả.

Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá Trung tâm đột quỵ áp dụng thống nhất toàn quốc, làm cơ sở kiểm định chất lượng chuyên môn theo chuẩn mực quốc tế.

Đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như cấp cứu tiền viện, can thiệp mạch não, phục hồi chức năng sớm; tăng cường năng lực tại tuyến cơ sở nhằm rút ngắn thời gian phản ứng.

Nghiên cứu và triển khai Chương trình Quốc gia về đột quỵ, hướng tới giảm tỉ lệ mắc, tử vong và tàn phế; ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh, xây dựng hệ thống dự báo nguy cơ dựa trên dữ liệu lớn, phát triển mô hình can thiệp từ xa.

Khẳng định vị thế chuyên môn trên bản đồ đột quỵ thế giới

Hội nghị năm nay quy tụ gần 300 đại biểu đến từ hơn 15 quốc gia, do Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO) phối hợp cùng Bệnh viện Bạch Mai, Hội Đột quỵ TP Hà Nội và Chương trình Angels tổ chức. Sự kiện đánh dấu bước tiến lớn trong nỗ lực hội nhập quốc tế, nâng cao năng lực chuyên môn và cam kết chăm sóc toàn diện cho người bệnh đột quỵ tại Việt Nam.

Một dấu mốc đáng chú ý tại Hội nghị là việc Tổ chức Đột quỵ Thế giới trao chứng nhận Trung tâm Đột quỵ chuyên sâu cho Bệnh viện Bạch Mai – bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam và Đông Nam Á đạt chuẩn theo nền tảng đánh giá mới, toàn diện và khắt khe của tổ chức này. Trung tâm cũng nằm trong nhóm bốn đơn vị có số lượng chứng nhận "Kim cương" cao nhất toàn cầu.

Tôn vinh cá nhân đóng góp nổi bật

Tại Hội nghị, Tổ chức Đột quỵ Thế giới cũng trao giải thưởng Spirit of Excellence Award cho PGS.TS Mai Duy Tôn, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP Hà Nội vì những đóng góp nổi bật trong phát triển chuyên ngành đột quỵ tại Việt Nam. Đây là giải thưởng chỉ dành cho một cá nhân mỗi quốc gia.

Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 diễn ra từ ngày 24 đến 26/7 tại Hà Nội là diễn đàn khoa học quan trọng, thúc đẩy hợp tác quốc tế, cập nhật kiến thức tiên tiến về chẩn đoán, can thiệp nội mạch, phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay với đột quỵ thiếu máu cục bộ do tắc mạch lớn.