Nhắc nhở: Độ tuổi 11 tới 18 vẫn cần tiêm vắc xin, rất quan trọng nhưng dễ bị bỏ quên

Nhiều phụ huynh có tâm lý nghĩ rằng vắc xin chỉ cần thiết cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tuy nhiên tiêm chủng vắc xin là trọn đời và đặc biệt cần thiết ở độ tuổi thanh thiếu niên. Vắc xin giúp cơ thể chống được các bệnh nghiêm trọng, tránh để trẻ trở thành nguồn lây nhiễm bệnh ra cộng đồng.

Đặc biệt, từ 11 - 18 tuổi là giai đoạn tăng trưởng và phát triển về mặt sinh học, thể chất, trí tuệ và nhận thức. Đây cũng là độ tuổi cần được tiêm chủng các loại vắc xin cần thiết để “nhắc nhớ” khả năng miễn dịch đối với các bệnh đã tiêm vắc xin từ nhỏ, giảm nguy cơ bệnh tật, chuẩn bị “hành trang” sức khỏe cho tương lai.

1. Nhóm vắc xin bắt buộc hoặc khuyến nghị cao

Vắc xin uốn ván - bạch hầu - ho gà (Tdap)

- Công dụng: Phòng ngừa ba bệnh nguy hiểm là uốn ván, bạch hầu và ho gà.

- Lịch tiêm: Tiêm nhắc lại một liều ở tuổi 11-12, sau đó cứ 10 năm tiêm nhắc lại một lần với vắc xin Td (không có ho gà).

- Lưu ý: Trẻ bị dị ứng nặng với thành phần vắc xin hoặc từng có phản ứng nghiêm trọng với liều trước đó nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Vắc xin HPV

- Công dụng: Ngăn ngừa nhiễm virus HPV, nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng và mụn cóc sinh dục.

- Lịch tiêm: Trẻ từ 11-12 tuổi: Tiêm 2 liều, cách nhau 6-12 tháng. Trẻ từ 15 tuổi trở lên: Cần tiêm đủ 3 liều.

- Lưu ý: Không nên tiêm nếu trẻ đang sốt cao hoặc có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với thành phần Vắc xin.

Vắc xin cúm mùa

- Công dụng: Phòng ngừa virus cúm và giảm nguy cơ biến chứng nặng như viêm phổi.

- Lịch tiêm: Một liều mỗi năm, tốt nhất trước mùa cúm (tháng 9-11).

- Lưu ý: Không nên tiêm nếu trẻ dị ứng nghiêm trọng với trứng hoặc có phản ứng nặng với liều tiêm trước.

Vắc xin viêm màng não do não mô cầu

- Công dụng: Phòng ngừa viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu gây ra.

- Lịch tiêm: Tiêm MenACWY một liều vào khoảng 11-12 tuổi và tiêm nhắc lại lúc 16 tuổi. Tiêm MenB nếu trẻ có nguy cơ cao (tùy chỉ định của bác sĩ).

- Lưu ý: Có thể gặp tác dụng phụ nhẹ như sưng đỏ tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ.

2. Nhóm vắc xin bổ sung (tùy theo tình trạng sức khỏe)

Vắc xin thủy đậu

- Công dụng: Phòng ngừa bệnh thủy đậu, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

- Lịch tiêm: Nếu trẻ chưa từng bị thủy đậu hoặc chưa tiêm đủ 2 liều Vắc xin từ nhỏ, cần tiêm bổ sung.

- Lưu ý: Không nên tiêm nếu trẻ có hệ miễn dịch suy giảm hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Vắc xin viêm gan B

- Công dụng: Bảo vệ trẻ khỏi viêm gan B, nguyên nhân gây xơ gan và ung thư gan.

- Lịch tiêm: Nếu chưa tiêm đủ từ khi còn nhỏ, cần tiêm bổ sung đủ 3 liều.

- Lưu ý: Đối tượng chống chỉ định là những trẻ dị ứng nặng với men nướng bánh mì (thành phần có thể có trong Vắc xin).

Vắc xin sởi - quai bị - rubella (MMR)

- Công dụng: Phòng ngừa ba bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể gây biến chứng nặng.

- Lịch tiêm: Nếu chưa tiêm đủ 2 liều trước 6 tuổi, cần tiêm bổ sung 1 liều từ 11-18 tuổi.

- Lưu ý: Không tiêm nếu đang mang thai hoặc có hệ miễn dịch suy giảm.

3. Nhóm vắc xin tiêm theo nhu cầu (tùy điều kiện sống và nguy cơ tiếp xúc)

Vắc xin phòng bệnh tả

- Công dụng: Phòng bệnh tiêu chảy cấp do vi khuẩn tả gây ra, đặc biệt quan trọng nếu sống ở vùng có dịch hoặc đi du lịch đến khu vực có nguy cơ cao.

- Lịch tiêm: Tiêm 2 liều, cách nhau 1-6 tuần. Cần tiêm nhắc lại sau 2 năm nếu nguy cơ nhiễm bệnh vẫn còn.

- Lưu ý: Không tiêm cho trẻ đang có bệnh lý đường ruột cấp tính hoặc sốt cao.

Vắc xin phòng bệnh thương hàn

- Công dụng: Bảo vệ trẻ khỏi bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra, lây qua thực phẩm và nước uống nhiễm bẩn.

- Lịch tiêm: Dạng tiêm là một liều duy nhất, nhắc lại sau mỗi 3 năm nếu còn nguy cơ tiếp xúc. Dạng uống là 3-4 liều cách ngày, nhắc lại sau mỗi 5 năm.

- Lưu ý: Trẻ bị suy giảm miễn dịch hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch không nên tiêm loại Vắc xin sống giảm độc lực dạng uống.

Vắc xin phòng bệnh dại

- Công dụng: Ngăn ngừa bệnh dại do virus dại gây ra, bệnh gần như 100% tử vong khi phát triệu chứng.

- Gồm 2 kiểu tiêm với lịch tiêm khác nhau:

+ Tiêm dự phòng: Dành cho người có nguy cơ cao như bác sĩ thú y, người làm việc trong môi trường tiếp xúc với động vật hoang dã. Lịch tiêm gồm 3 mũi: ngày 0, ngày 7 và ngày 21 hoặc 28. Có thể tiêm nhắc lại sau 1 năm, rồi cứ 3-5 năm tiêm nhắc nếu nguy cơ tiếp xúc cao.

+ Tiêm sau phơi nhiễm: Khi bị động vật cắn, liếm lên vết thương hở hoặc niêm mạc. Lịch tiêm gồm 4 hoặc 5 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14 (và 28 nếu theo phác đồ 5 mũi). Nếu vết thương nặng, có thể tiêm kèm huyết thanh kháng dại.

- Lưu ý: Hoãn tiêm nếu đang sốt cao hoặc có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với vắc xin dại.

Nguồn và ảnh: VNVC, CDC US, Uptodate