Nguy cơ dịch Chikungunya xâm nhập, chuyên gia chỉ cách phòng chống

PGS.TS Trần Đắc Phu, cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng sự kiện y tế công cộng (Bộ Y tế), cho biết Chikungunya lây qua muỗi Aedes, chủ yếu đốt vào ban ngày, hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều muộn. Thời gian ủ bệnh thường từ 4 đến 8 ngày (có thể dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt.

Bệnh có biểu hiện khởi phát đột ngột với sốt cao trên 38,5°C, kèm theo đau khớp hoặc viêm khớp nặng. Người bệnh cũng có thể gặp cứng khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Triệu chứng thường tự hết trong vòng 2 đến 7 ngày, song đau khớp đôi khi kéo dài nhiều ngày hoặc lâu hơn. Nhóm có nguy cơ diễn biến nặng gồm trẻ sơ sinh nhiễm bệnh từ mẹ, người cao tuổi và người có bệnh lí nền. Khi khỏi bệnh, bệnh nhân thường có miễn dịch với Chikungunya.

PGS.TS Phu nhấn mạnh, bệnh nhẹ hơn nhiều so với sốt xuất huyết, hầu như không gây sốc hay tử vong, đa số có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nhóm nguy cơ cao vẫn cần được theo dõi sát. Hiện chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu, điều trị chủ yếu là hạ sốt, giảm đau khớp, uống đủ nước và nghỉ ngơi.

Theo khuyến cáo của Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), biện pháp phòng bệnh tập trung vào vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng/bọ gậy, loại bỏ nơi muỗi sinh sản, ngủ màn và mặc quần áo dài để tránh muỗi đốt. Phòng chống Chikungunya cũng chính là phòng chống sốt xuất huyết và Zika.

“Việt Nam hiện chưa cần áp dụng biện pháp kiểm dịch khắt khe hay cấm đi lại ở biên giới. Quan trọng là tăng cường giám sát ca bệnh, đặc biệt ở người trở về từ vùng dịch có triệu chứng sốt, phát ban. Các cơ sở y tế cần xét nghiệm để phân biệt với sốt xuất huyết, tránh bỏ sót ca nặng”, PGS.TS Phu nói. Ông cũng khuyến cáo người dân chỉ nên xét nghiệm khi có dấu hiệu nghi ngờ hoặc vừa đi từ vùng dịch về, tránh tâm lí lo lắng dẫn đến xét nghiệm tràn lan.

“Không nên chủ quan nhưng cũng không quá hoang mang. Nếu phòng tốt sốt xuất huyết, chúng ta sẽ đồng thời phòng được Chikungunya và Zika, giải pháp hiệu quả, tiết kiệm”, PGS.TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh.

Bác sĩ, ThS. Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) Bộ Y tế đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ để xử lí triệt để các ổ dịch ngay từ ca bệnh đầu tiên. Đồng thời tổ chức tốt việc sẵn sàng thu dung, điều trị bệnh nhân, phân cấp chuyên môn để tránh tình trạng quá tải bệnh viện.

Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tăng cường chỉ đạo công tác phòng chống dịch bệnh Chikungunya trên địa bàn phụ trách, đặc biệt đối với các tỉnh có biên giới; hướng dẫn chuyên môn, kĩ thuật cho các địa phương trong công tác giám sát, điều trị bệnh nhân, giám sát véc tơ, xử lí triệt để ổ dịch và tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát, hỗ trợ các điểm nóng, nguy cơ bùng phát dịch.

Hiện Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với WHO cập nhật các biện pháp giám sát, điều trị hiệu quả bệnh Chikungunya để kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống phù hợp, hiệu quả tại Việt Nam.

Chủ động phòng chống

Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya, Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:

Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya:

Cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày.

Nếu có bất kì dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần thực hiện tốt:

Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.

Hằng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.

Hằng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá...

Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.

Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.

Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.

Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.