Khoan sâu 219 mũi, phát hiện mỏ vàng lớn trữ lượng gần 1.500 tấn sau hơn 40 năm khảo sát

Tháng 9/2025, Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc công bố phát hiện một mỏ vàng có trữ lượng gần 1.500 tấn tại tỉnh Liêu Ninh, đó là mỏ vàng Đại Đông Câu. Để đi đến phát hiện mang tính đột phá này, các nhà địa chất Trung Quốc đã trải qua hành trình nghiên cứu, khảo sát kéo dài hơn 40 năm. 

Lần đầu tiên, các manh mối khoáng hóa vàng xuất hiện từ năm 1983, khi Đội Địa chất số 5 thuộc Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh (khi đó là đơn vị sự nghiệp địa chất cấp tỉnh) triển khai công tác khảo sát sơ bộ tại khu vực Đại Đông Câu.

Các biện pháp đo vẽ địa chất, đào rãnh và thử khoan sâu bước đầu giúp xác định 5 thân quặng vàng, nhưng trữ lượng ước tính chỉ 21,22 kg – một con số quá khiêm tốn so với tiêu chuẩn công nghiệp.

Trong giai đoạn 1989–1990, quá trình thăm dò tiếp tục được đẩy mạnh. Đội ngũ chuyên môn phát hiện thêm 109 dải khoáng hóa trên bề mặt và ở vùng nông thông qua các kỹ thuật vật lý – hóa học thăm dò và khoan tìm kiếm. Tuy nhiên, trữ lượng được ước tính lúc này vẫn chỉ khoảng 207,79 kg. 

Do quy mô nhỏ, hàm lượng vàng thấp và công nghệ khai thác khi đó còn hạn chế, mỏ từng bị đánh giá là “không có giá trị khai thác công nghiệp” và hoạt động thăm dò phải tạm gác lại.

Bước ngoặt chỉ xuất hiện từ năm 2009, khi dự án thăm dò Đại Đông Câu được đưa vào danh mục dự án địa chất cấp tỉnh. Từ năm 2009 đến 2015, các kỹ sư địa chất đã áp dụng cách tiếp cận hoàn toàn mới: thay vì chỉ tập trung vào những thân quặng lộ thiên, họ tiến hành đánh giá lại toàn bộ cấu trúc địa chất khu vực. 

Kết quả cho thấy đá vây quanh các thân quặng nhỏ đều có biểu hiện biến đổi khoáng hóa mạnh, cho thấy khả năng tồn tại một hệ thống quặng lớn hơn nhiều dưới lòng đất.

Sau quá trình nghiên cứu và phân tích hàng loạt dữ liệu, các nhà địa chất xác định rằng những dải đá chứa vàng xuất lộ trên bề mặt thực chất thuộc về một thể khoáng hóa thống nhất. Từ đó hình thành giả thuyết về một đới cấu trúc chứa vàng kéo dài 3 km theo hướng đông – tây và rộng 1,5 km theo hướng bắc – nam. 

Mô hình này mở ra kỳ vọng lớn về một mỏ vàng siêu lớn dù có hàm lượng không quá cao, nhưng quy mô phân bố lại rất rộng, phù hợp với xu hướng khai thác công nghiệp hiện đại.

Đến năm 2019, Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về nguồn gốc khoáng hóa và các yếu tố khống chế trữ lượng vàng tại Đại Đông Câu. Báo cáo khoa học hình thành từ nghiên cứu đã hệ thống hóa đặc điểm dịch thể tạo khoáng, cấu trúc địa chất chi phối quá trình khoáng hóa và đưa ra mô hình tìm kiếm mới cho giai đoạn khảo sát tiếp theo. Những kết quả này tạo nền tảng lý luận quan trọng cho công tác thăm dò quy mô lớn.

Bước sang năm 2024, dự án được Chính quyền tỉnh Liêu Ninh xác định là nhiệm vụ trọng điểm cấp tỉnh. Dưới sự chỉ đạo của Sở Tài nguyên Thiên nhiên và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tỉnh Liêu Ninh, công tác thăm dò được triển khai với lực lượng khoa học – kỹ thuật hùng hậu. 

Các viện sĩ và chuyên gia hàng đầu nhiều lần thị sát hiện trường, hỗ trợ khoanh định ranh giới thân quặng và tối ưu hóa phương pháp thăm dò. Họ cũng xác nhận tính khả thi của việc khai thác mỏ vàng quy mô lớn, hàm lượng thấp.

Để rút ngắn thời gian và nâng cao chất lượng đánh giá, Tập đoàn đã sáng tạo mô hình thăm dò “tích hợp điều tra – khảo sát chi tiết”. Họ huy động 18 đơn vị sản xuất và nghiên cứu tham gia, đồng thời tổ chức hơn 20 cuộc họp thẩm định thiết kế, coi đây như một “trận chiến lớn” của ngành địa chất.

Thời điểm thi công cao điểm ghi nhận 45 giàn khoan hoạt động liên tục, gần 1.000 chuyên gia, kỹ sư và công nhân làm việc ngày đêm. Mô hình quản lý đa tầng và kiểm soát tiến độ khép kín giúp họ rút ngắn chu kỳ thăm dò từ 3 năm chỉ còn 15 tháng – một kỷ lục mới trong ngành địa chất Trung Quốc.

Sau 15 tháng triển khai, Tập đoàn trên đã tự huy động nguồn vốn gần 200 triệu NDT, thực hiện tổng cộng 219 mũi khoan với chiều sâu khoan tích lũy lên tới 136.700m, đồng thời phân tích gần 100.000 mẫu địa chất. 

Nỗ lực này không chỉ giúp xác định chắc chắn trữ lượng gần 1.500 tấn vàng tại Đại Đông Câu, mà còn được xem là dấu mốc quan trọng mở ra “kỷ nguyên mới” trong thăm dò vàng tại Trung Quốc: chu kỳ ngắn – chất lượng cao – độ chính xác lớn.

Với phát hiện mang tính lịch sử này, Liêu Ninh được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm khai thác vàng quy mô lớn tiếp theo của Trung Quốc, đóng góp đáng kể vào an ninh tài nguyên chiến lược và tăng trưởng kinh tế của khu vực trong những năm tới.

 (Theo báo Quang Minh Mạng)