Điểm danh 5 món ăn ngày Tết dễ gây tăng cân nhất theo lời chuyên gia dinh dưỡng

Tăng cân sau Tết là vấn đề muôn thuở với tất cả mọi người. Nó không chỉ ảnh hưởng tới ngoại hình mà còn kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe khác. Để kiểm soát cân nặng, ăn Tết vui mà vẫn khỏe, hãy cùng lắng nghe những chia sẻ của THS. BSNT Vũ Thị Hà (Trưởng khoa Dinh Dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc) nhé!

Thưa bác sĩ, yếu tố nào góp phần lớn nhất vào thực trạng dễ tăng cân hơn trong dịp Tết Nguyên đán ạ?

THS. BSNT Vũ Thị Hà: Tăng cân dịp Tết chủ yếu là do mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao. Năng lượng nạp vào ở đây là đồ ăn, thức uống. Mà dịp Tết đồ ăn, thức uống lại thường nhiều đạm, nhiều đường, nhiều chất béo. Trong đó, chất béo là nguồn cung cấp có đậm độ năng lượng cao nhất thì lại nhiều hơn rất nhiều vào mỗi dịp Tết.

Trong khi, thời gian Tết Nguyên đán chúng ta thay đổi thói quen vận động, cụ thể là ít vận động hơn nên ít tiêu hao năng lượng. Lúc này, dư thừa năng lượng, trao đổi chất chậm lại dễ dẫn tới tăng cân. Ngoài ra, còn một số yếu tố khác như giờ giấc ăn uống thất thường, ngủ nghỉ không điều độ, yếu tố tâm lý… cũng gây tăng cân.

Vậy theo bác sĩ, đâu là những món ăn hoặc thực phẩm dễ gây tăng cân nhất trong ngày Tết và tại sao ạ?

THS. BSNT Vũ Thị Hà: Người Việt chúng ta có thói quen làm mâm cao cỗ đầy, tụ tập ăn uống, chúc tụng nhau mỗi dịp Tết đến xuân về. Có thể kể đến 5 món ăn hoặc là thực phẩm dễ gây tăng cân nhất như:

- Các món từ gạo nếp như bánh chưng, bánh tét, xôi... Chúng chứa nhiều tinh bột và chất béo từ thịt mỡ, cung cấp năng lượng cao, dễ gây dư thừa calo. Hơn nữa, gạo nếp có chỉ số đường huyết cao, dễ làm tăng đường huyết và tích mỡ. Mức năng lượng càng cao khi chúng được chiên rán.

- Món chiên rán ngập dầu như nem rán, gà rán…Thực phẩm chiên rán hấp thụ nhiều dầu mỡ, làm tăng hàm lượng chất béo bão hòa, dễ gây thừa cân, béo phì. Dầu mỡ khi đun nóng ở nhiệt độ cao còn tạo ra các chất béo chuyển hóa không tốt cho sức khỏe. Ví dụ như 1 chiếc nem rán có thể chứa từ 150 - 200 kcal nhưng thường ăn nhiều miếng một lúc. Khi ăn kèm nước chấm ngọt hoặc bún, lượng calo càng tăng cao.

- Giò chả. Giò lụa, chả lụa hay chả quế đều có hàm lượng chất béo cao, đặc biệt là giò thủ hoặc chả chiên, chứa nhiều mỡ động vật. Một lát giò lụa khoảng 50g đã cung cấp 150 kcal, nhưng thường ăn nhiều lát kèm cơm hoặc bánh chưng. Nếu giò chả làm từ thịt xay có pha mỡ, hàm lượng chất béo bão hòa càng cao, dễ gây tích mỡ vùng bụng.

- Nước ngọt có ga. Đây là loại đồ uống rất phổ biến mỗi dịp Tết. Chứa nhiều đường tinh luyện và calo cao. Uống nước ngọt còn làm tăng đường huyết, kích thích sản xuất insulin, dễ gây tích mỡ. Nước ngọt có ga ngày Tết cũng thường được dùng chung với bánh kẹo hoặc món nhiều dầu mỡ cho “bớt ngán” nên dễ tăng cân hơn.

- Các loại hạt như hạt điều, hướng dương, hạt dẻ cười… là thực phẩm tốt cho sức khỏe nhưng ăn nhiều dễ tăng cân. Chúng rất giàu calo và chất béo trong khi lại dễ dẫn tới “bon mồm”, ăn nhiều trong dịp Tết. Ví dụ như 100g hạt điều có khoảng 550 kcal, hạt dẻ khoảng 370 kcal - cao hơn cả cơm trắng. Hơn nữa, các loại hạt tẩm gia vị (muối, đường, mật ong) còn làm tăng mức calo tiêu thụ. Việc ăn vặt liên tục khiến tổng năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu cơ thể.

Bác sĩ có lời khuyên nào khi ăn uống các món vừa kể trên trong dịp Tết để hạn chế tăng cân không ạ?

THS. BSNT Vũ Thị Hà: Các món từ gạo nếp như bánh chưng, bánh tét nên chọn nhân ít mỡ, tăng lượng đậu xanh, tránh rán bánh để giảm dầu mỡ. Khi ăn, kết hợp rau xanh, dưa món để bổ sung chất xơ, giúp tiêu hóa tốt hơn.

Món chiên rán hấp thụ nhiều dầu, làm tăng calo. Nên dùng nồi chiên không dầu, áp chảo thay vì chiên ngập dầu, hạn chế tẩm bột để tránh hấp thụ dầu mỡ. Ăn kèm rau xanh giúp giảm hấp thu chất béo và cân bằng dinh dưỡng.

Giò chả chứa nhiều chất béo, đặc biệt là giò thủ, chả chiên. Nên chọn giò nạc, ăn lượng vừa phải, tránh ăn kèm bánh chưng quá nhiều để không nạp dư calo. Kết hợp rau xanh để hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát cân nặng.

Nước ngọt có ga chứa nhiều đường, dễ làm tăng cân. Nên thay bằng nước lọc, trà xanh hoặc nước ép ít đường. Tránh uống cùng các món nhiều tinh bột, dầu mỡ để hạn chế tăng đường huyết, tích mỡ.

Các loại hạt giàu calo, dễ gây tăng cân nếu ăn nhiều. Chỉ nên ăn một nắm tay (30 - 40g) mỗi ngày, chọn hạt không tẩm đường, muối. Tránh ăn vô thức khi xem TV, kết hợp với trái cây ít ngọt để cân bằng dinh dưỡng.

Vậy còn lưu ý với chế độ ăn uống dịp Tết nói chung thì sao ạ?

THS. BSNT Vũ Thị Hà: Nhìn chung, cần kiểm soát lượng chất béo, đường và đạm cho hợp lý. Hướng tới đa dạng thực phẩm và thứ tự món ăn, như bắt đầu với thực phẩm giàu chất xơ rồi tới protein nạc, món nhiều nước, cuối cùng mới là tinh bột.

Phải nhớ rằng không chỉ thành phần chất dinh dưỡng, mà cả cách chế biến cũng ảnh hưởng đến năng lượng cung cấp của món ăn. Nghĩa là cho dù cùng một loại thực phẩm nhưng cách chế biến khác nhau cũng mang lại mức năng lượng khác nhau. Nên hạn chế các cách chế biến nhiều dầu mỡ hay nhiều đường, ăn uống vừa phải, no khoảng 80% là đủ, ăn chậm và nhai kỹ, ăn đúng giờ.

Nên uống đủ nước, ưu tiên nước lọc và hạn chế đồ uống có đường, bia rượu. Uống nước chủ động, rải rác trong cả ngày cũng tăng tốc độ trao đổi chất để kiểm soát nguy cơ tăng cân tốt hơn. Ngoài ra, giấc ngủ có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân nặng, nên cần ngủ sớm và ngủ đủ giấc, tránh thức khuya hay ngủ quá nhiều. Dù không thể giữ cường độ tập như ngày bình thường, trong dịp Tết, hãy dành thời gian để tập luyện thể dục nhẹ nhàng, tham gia các hoạt động ngoài trời.

Vâng, xin cảm ơn những chia sẻ quý báu từ bác sĩ và chúc bác sĩ năm mới mạnh khỏe, công tác tốt!