Cẩn trọng khi dậy sớm tập thể dục trong mùa lạnh

Ảnh minh họa: Aflo Images

Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết mùa đông, đặc biệt trong những đợt rét sâu, rét đậm kéo dài, việc dậy sớm vận động ngoài trời nếu không có sự chuẩn bị phù hợp có thể trở thành yếu tố làm gia tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là với người cao tuổi và người có bệnh nền.

Theo các chuyên gia y tế, khung giờ sáng sớm, thường từ 5h đến 7h, là thời điểm nhiệt độ xuống thấp nhất trong ngày. Không khí lạnh khiến mạch máu ngoại vi co lại, làm tăng sức cản mạch và kéo theo huyết áp có xu hướng tăng cao. Đồng thời, sau một đêm nghỉ ngơi, nhịp tim, hô hấp và hệ cơ xương khớp của cơ thể vẫn đang ở trạng thái “chưa khởi động hoàn toàn”. Việc vận động đột ngột, nhất là các bài tập có cường độ cao, có thể tạo ra gánh nặng lớn cho tim và hệ tuần hoàn.

Thực tế tại các cơ sở y tế cho thấy, vào mùa lạnh, số ca nhập viện liên quan đến tai biến tim mạch, tăng huyết áp cấp, rối loạn nhịp tim hoặc khó thở sau khi tập thể dục buổi sáng có xu hướng gia tăng. Nhiều trường hợp người bệnh xuất hiện các triệu chứng như choáng váng, hoa mắt, đau đầu, tức ngực, mệt lả ngay trong hoặc sau khi vận động. Đáng lưu ý, không ít người chủ quan, cho rằng đó chỉ là biểu hiện mệt thông thường, dẫn đến việc chậm trễ trong xử trí, làm tăng nguy cơ biến chứng.

Không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch, thời tiết lạnh còn tác động rõ rệt đến hệ hô hấp. Khi hít thở không khí lạnh, khô vào sáng sớm, đường thở dễ bị co thắt, làm nặng hơn các bệnh lý như hen phế quản, viêm phế quản mạn tính hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Với những người có tiền sử bệnh hô hấp, việc chạy bộ hoặc tập luyện ngoài trời trong sương sớm, khi không khí còn nhiều bụi mịn và độ ẩm cao, có thể khiến triệu chứng bùng phát nhanh chóng.

Bên cạnh đó, hệ cơ xương khớp trong mùa lạnh thường kém linh hoạt hơn. Nhiệt độ thấp làm cơ và gân dễ bị co cứng, giảm độ đàn hồi. Nếu không khởi động kỹ, việc tập luyện sớm có thể dẫn đến bong gân, căng cơ, đau lưng, đau khớp kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng vận động về sau. Đây là tình trạng thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, song cũng có thể xảy ra ở người trẻ nếu tập luyện quá sức hoặc không đúng kỹ thuật.

Các bác sĩ khuyến cáo, trong mùa đông, người dân nên cân nhắc điều chỉnh thời gian tập thể dục sang khung giờ muộn hơn, khi nhiệt độ đã tăng và có ánh nắng. Nếu vẫn duy trì thói quen dậy sớm, cần ưu tiên khởi động trong nhà từ 10–15 phút để làm nóng cơ thể trước khi ra ngoài. Trang phục tập luyện cần đủ ấm, đặc biệt là vùng cổ, ngực, tay chân; tránh để cơ thể nhiễm lạnh đột ngột khi ra gió.

Cường độ tập luyện nên được điều chỉnh phù hợp với thể trạng và điều kiện thời tiết. Thay vì chạy nhanh hoặc tập các bài nặng, người dân có thể lựa chọn đi bộ, tập các bài giãn cơ, yoga nhẹ hoặc các động tác vận động tại chỗ. Việc lắng nghe cơ thể, dừng tập ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như chóng mặt, khó thở, đau ngực là nguyên tắc quan trọng để đảm bảo an toàn.

Đối với người cao tuổi, người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi, việc tập thể dục cần được cá nhân hóa. Trước khi duy trì thói quen tập luyện trong mùa lạnh, nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn hình thức và thời điểm vận động phù hợp. Trong một số trường hợp, tập luyện trong nhà với môi trường nhiệt độ ổn định có thể là lựa chọn an toàn hơn.

Tập thể dục vẫn là yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, trong mùa lạnh, sự chủ động điều chỉnh thói quen, lựa chọn thời điểm và cường độ phù hợp sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, bảo vệ sức khỏe lâu dài. Vận động đúng cách không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, mà còn tránh được những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra khi thời tiết trở nên khắc nghiệt.