Ám ảnh "bị gọi tên" giữa làn sóng sa thải

Chỉ còn 2 tháng nữa là hết năm, nhưng thay vì nhìn lại năm cũ hoặc nghĩ về năm mới, không khí bao trùm thị trường lao động toàn cầu ngay lúc này có thể gói gọn trong 2 từ: Lo lắng.

Nhiều tập đoàn lớn trên thế giới rục rịch tái định vị chiến lược, khiến làn sóng sa thải - tưởng đã tạm lắng xuống, giờ lại âm ỉ quay trở lại. Tin tức về các đợt cắt giảm quy mô lớn, từ Amazon phía bên kia bán cầu đến các trung tâm công nghệ ở Thượng Hải hay các công ty tài chính tại Singapore và Hong Kong, tất cả khiến hội "cổ cồn trắng" rơi vào bất an, băn khoăn tự hỏi: Liệu có khi nào sẽ đến lượt mình?

Những con số không nói dối

Việc Amazon xác nhận sa thải 14.000 nhân sự chính là một bằng chứng cho thấy mức độ quy mô và tính lan tỏa của đợt sa thải cuối năm 2025. Tờ Reuters nhận định đợt tái cấu trúc của Amazon sẽ khiến nhiều chuỗi cung ứng nhân lực tại châu Á lao đao,

Cùng thời điểm Amazon thẳng tay đuổi người, ở châu Á, những con số cụ thể về số lượng nhân sự bị cắt giảm khiến ai nghe cũng "rùng mình".

Citigroup - Tập đoàn trong lĩnh vực Tài chính - Ngân Hàng, đã sa thải khoảng 3.500 vị trí công nghệ tại hai trung tâm ở Trung Quốc (Thượng Hải và Đại Liên) như một phần của chiến lược tái cấu trúc toàn cầu. Cuộc sa thải này trực tiếp ảnh hưởng tới đội ngũ kỹ sư, chuyên viên vận hành và nhân sự hỗ trợ kỹ thuật trong khu vực.

Với đặc thù lực lượng lao động dày đặc tại châu Á, hiệu ứng dây chuyền từ các "ông lớn" nhanh chóng lan rộng. Tại Trung Quốc, ByteDance, Alibaba và JD.com đều tiến hành tinh gọn đội ngũ. Ở Hàn Quốc, hàng trăm doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực công nghệ, thương mại điện tử và F&B cũng âm thầm cắt giảm nhân sự. Tại Nhật Bản, các công ty sản xuất linh kiện điện tử báo cáo tỷ lệ tinh giản cao nhất trong 7 năm qua. Tất cả tạo nên một "đám mây xám" bao trùm giới văn phòng châu Á.

Theo khảo sát mới nhất của Hays Asia, thực hiện tại 6 thị trường lớn trong khu vực: Chỉ 28% tổ chức cho biết sẽ tăng biên chế trong năm 2025, giảm mạnh so với mức 46% của năm trước. Điều này đồng nghĩa gần 3/4 các doanh nghiệp ở châu Á không có kế hoạch mở rộng đội ngũ, trong khi 39% nhà tuyển dụng thừa nhận đang hoặc sẽ tiến hành thay đổi nhân sự, tái cấu trúc bộ máy. Cũng trong báo cáo này, 34% người lao động nói rằng họ "không còn cảm thấy an toàn" với công việc hiện tại - đây là con số cao nhất trong vòng 5 năm qua.

Báo cáo mới nhất của Resume Now cũng cho thấy: Khoảng 89% người lao động cảm thấy lo ngại họ có thể bị thay thế bởi công nghệ AI ở các mức độ khác nhau.

Không khí ảm đạm, bất an không chỉ dừng lại ở các nước trong khu vực Đông Nam Á. Báo cáo "Workforce Trends Report 2025" của DHR Global cho biết: Trong hơn 1.500 nhân viên văn phòng được khảo sát tại Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á, có tới 61% cho rằng "mối đe dọa mất việc" là lý do khiến họ cố gắng giữ công việc hiện tại dù không còn hài lòng. Đáng chú ý, 51% người được hỏi cho rằng công nghệ và trí tuệ nhân tạo đang là yếu tố chính khiến thị trường lao động trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Khi nào thì làn sóng sa thải mới qua?

Theo dự báo của Oxford Economics, thị trường việc làm châu Á dường như chưa có tín hiệu phục hồi, ít nhất là trong nửa năm đầu 2026. Các chuyên gia cũng nhận định rằng những thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng, sẽ khiến tốc độ tuyển dụng không thể trở lại mức trước đại dịch.

Giáo sư Takuya Inoue - Chuyên gia Kinh tế tại Đại học Tokyo (Nhật Bản), cho rằng: " Chúng ta đang bước vào một chu kỳ tái cấu trúc dài hơi. Các doanh nghiệp không chỉ cắt giảm vì khủng hoảng ngắn hạn, mà đang tái thiết lại mô hình nhân sự cho thời kỳ công nghệ chi phối. Điều này đồng nghĩa là ngay cả khi kinh tế phục hồi, số lượng việc làm ổn định cũng sẽ ít hơn trước" .

Hays Asia dự đoán xu hướng "chuyển dịch năng lực" (skill shifting) sẽ lên ngôi. Thay vì tuyển mới, các công ty có xu hướng đào tạo lại nhân viên hiện có để phù hợp với vai trò mới. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, song cũng tạo áp lực khổng lồ lên người lao động, khi họ buộc phải học thêm kỹ năng mới để không bị loại khỏi cuộc chơi.

Giữa những tín hiệu bi quan, vẫn có tia sáng le lói. Một số chuyên gia của Bloomberg Intelligence nhận định, làn sóng sa thải có thể chững lại sau quý I/2026 khi chi phí vận hành và lãi suất ổn định hơn. Các ngành được dự đoán sẽ hồi phục sớm gồm du lịch, chăm sóc sức khỏe, và công nghệ xanh - những lĩnh vực vẫn đang thiếu hụt nhân sự có tay nghề.

Nhưng với dân văn phòng hiện tại, niềm hy vọng đó vẫn còn xa. Trong những tòa nhà sáng đèn bất kể ngày đêm ở Tokyo, Seoul, Bắc Kinh, Thượng Hải,... nhiều người vẫn tự hỏi liệu tên mình có nằm trong danh sách cắt giảm kế tiếp hay không.

Kết cục: Cuối năm lẽ ra là mùa của sum họp và chuẩn bị cho một hành trình mới, giờ lại trở thành khoảng thời gian mà nhiều người phải "nín thở" chỉ để giữ được chỗ ngồi của mình.

(Nguồn: Reuters, Bloomberg)