4 thói quen vô tình làm tổn thương tụy và gây bệnh tiểu đường

Viện sĩ Trần năm nay đã ngoài 80 tuổi, là 1 trong những nhà nghiên cứu bệnh tiểu đường hàng đầu Trung Quốc với hơn 50 năm nghiên cứu về tiểu đường.

Viện sĩ Trần tuy đã lớn tuổi nhưng vẫn khỏe mạnh, minh mẫn nhờ duy trì những thói quen tốt (Ảnh minh họa)

Ông cho biết, ở người bình thường thì glucagon và insulin cần phối hợp với nhau để duy trì lượng đường trong máu ở mức tương đối ổn định giúp cơ thể hoạt động bình thường. Để ổn định lượng đường trong máu, điều quan trọng nhất là duy trì chức năng tiểu đảo tụy tốt.

Nhưng có rất nhiều người, đặc biệt là nhóm người trẻ đang vô tình làm tổn thương tế bào tiểu đảo tụy bằng những thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh. Khi tiểu đảo tụy bị tổn thương, không chỉ ảnh hưởng đến tụy mà còn làm suy giảm chức năng điều hòa insulin, dẫn đến tăng đường huyết và mắc bệnh tiểu đường.

Viện sĩ nhấn mạnh rằng với người trẻ, biến chứng đái tháo đường sẽ đến sớm hơn và tiến triển nặng hơn so với người lớn tuổi. Hơn nữa, căn bệnh này hiện chưa có phương pháp chữa dứt điểm.

4 thói quen xấu làm tổn thương tụy, gây bệnh tiểu đường

Ngoài những khó chịu trực tiếp, bệnh tiểu đường còn có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Đường huyết cao khiến hệ thống mạch máu và thần kinh trên khắp cơ thể bị tổn thương. Từ từ, người bệnh có thể gặp các biến chứng trên mắt, tim, thận, thần kinh, bàn chân… gây mù lòa, suy thận, đoạn chi, đột quỵ, thậm chí tử vong.

Nhưng may mắn là Liên đoàn Đái tháo đường thế giới (IDF) cho biết, 50% nguy cơ tiểu đường nói chung và và 90% bệnh tiểu đường tuýp 2 nói riêng có thể phòng ngừa được bằng thay đổi lối sống. Vì vậy, các chuyên gia khuyên mỗi chúng ta hãy sớm bỏ hoặc đừng bao giờ mắc phải 4 thói quen xấu làm tổn thương tụy, gây bệnh tiểu đường sau đây:

Ít vận động

Ít vận động hoặc thường xuyên ngồi lâu 1 chỗ là nguyên nhân hàng đầu khiến chúng ta mắc các bệnh nguy hiểm sớm hơn so với tuổi được thống kê trung bình, trong đó có bệnh tiểu đường. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng càng lười vận động trong thời gian dài thì chỉ số “kháng insulin” càng cao.

Lười vận động là nguồn gốc của rất nhiều bệnh tật, bao gồm cả tiểu đường (Ảnh minh họa)

Viện sĩ Trần giải thích, “kháng insulin” được định nghĩa là khi tình trạng giảm khả năng đáp ứng của các mô đích với mức độ lưu hành bình thường của insulin, khiến lượng đường trong máu không thể hạ xuống. Đồng thời, liên tục kích thích insulin tiết ra nhiều hơn, dẫn đến các tế bào tiểu đảo tụy quá sức và dẫn đến suy giảm chức năng.

Đây chính là cơ chế chính và quan trọng nhất trong sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2. Cũng là lý do mà bệnh tiểu đường tuýp 2 thường gặp ở những người ngồi nhiều, làm công việc “bàn giấy”.

Thức khuya, mất ngủ

Thức khuya hay thiếu ngủ là tình trạng chung của đa số bạn trẻ ngày nay. Nguyên nhân có thể là bận rộn công việc, gia đình nhưng cũng không ít người chỉ đơn giản là thói quen hay sở thích. Tuy nhiên, đây là thói quen xấu gây tổn thương tụy và dẫn tới bệnh tiểu đường.

Bởi nếu bạn liên tục thiếu ngủ hay thức khuya, hoạt động tuyến tụy để tiết insulin sẽ bị gián đoạn, đồng thời làm hàm lượng chất béo tích tụ tăng cao, cơ thể không kiểm soát được sự thèm ăn. Cho nên việc thức khuya, ngủ không đủ giấc, vừa khiến bạn dễ bị béo phì, vừa tăng khả năng mắc bệnh tiểu đường.

Theo nhiều nghiên cứu, những người ngủ ít hơn 5 giờ mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao gấp đôi so với người ngủ 7 - 8 giờ. Vì việc thiếu ngủ sẽ làm rối loạn đồng hồ sinh học, làm tăng hàm lượng hormone gây stress là cortisol và gây mất cân bằng glucose trong cơ thể.

Cảm xúc bất ổn

Theo Viện sĩ Trần, cảm xúc tiêu cực có thể là nguyên nhân bắt đầu hoặc trầm trọng hơn của mọi loại bệnh tật, bao gồm cả tiểu đường. Nhất là khi cuộc sống hiện đại khiến người trẻ liên tục sống trong tình trạng stress, luôn bận rộn và áp lực về nhiều mặt.

Nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng những người chịu stress kéo dài có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn 57% so với những người có tinh thần thoải mái, không bị căng thẳng.

Tâm trạng thất thường, tiêu cực hoặc căng thẳng kéo dài cũng là nguyên nhân gây tiểu đường (Ảnh minh họa)

Những căng thẳng, stress làm tăng đường huyết, thúc đẩy quá trình khởi phát của bệnh tiểu đường. Do cảm xúc tiêu cực khiến các hooc-môn làm tăng lượng đường trong máu (glucose) được tiết ra, tính “kháng insulin” được đẩy mạnh dẫn tới lượng đường trong máu tăng nhanh.

Thói quen ăn uống không hợp lý

Thói quen ăn uống không lành mạnh chính là nguyên nhân hàng đầu làm tổn thương đảo tụy, tăng lượng đường trong máu. Phổ biến nhất 8 thói quen xấu sau đây:

- Bỏ bữa sáng

- Ăn uống giờ giấc thất thường.

- Không ăn đủ 3 bữa 1 ngày, hay ăn khuya.

- Ăn đồ ăn nhanh, đồ chế biến sẵn, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.

- Ăn uống quá nhiều đồ ngọt, uống nước ngọt có ga.

- Ăn quá nhiều thịt đỏ.

- Lười ăn rau củ và các thực phẩm nhiều chất xơ.

- Thường xuyên uống rượu bia hoặc đồ uống có cồn.

Viện sĩ Trần cho biết thêm, hút thuốc lá, béo phì hay thường ăn quá no cũng là những nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường ở mọi lứa tuổi. Mặc dù số lượng bệnh nhân tiểu đường ngày càng tăng trong những năm gần đây, nhưng chỉ cần phát hiện kịp thời và thực hiện các biện pháp điều trị thì bệnh này có thể được kiểm soát.

Điều quan trọng nhất là điều chỉnh lối sống, thói quen ăn uống, tập thể dục thường xuyên, khám sức khỏe định kỳ để phòng tránh tiểu đường và luôn khỏe mạnh, sống lâu.

Nguồn và ảnh: Aboluowang, Eat This, Family Doctor