30 tuổi không nhà, không xe, tài khoản dưới 100 triệu: Giá như tôi nhận ra những điều này sớm hơn

Tôi vừa bước qua tuổi 30, cái tuổi mà người ta thường nói là "cuộc sống ổn định". Nhưng khi nhìn lại, tôi chỉ thấy một cảnh tượng không muốn nghĩ tới: Không nhà, không xe, tài khoản tiết kiệm chưa tới 100 triệu. Càng gần ngưỡng tuổi 30, tôi càng lo lắng và tự hỏi mình đã làm gì sai? Tại sao bạn bè cùng trang lứa đã có nhà đẹp, xe xịn, còn tôi vẫn lẹt đẹt như mới bắt đầu?

Càng nghĩ, tôi càng nhận ra, nếu mình thấm thía những điều này sớm hơn, có lẽ tài chính của tôi đã khác. Tôi ước giá như có thể với bản thân ở tuổi 20 để sớm xây dựng nền tảng tài chính vững chắc cho mình.

1. Đừng để đồng tiền trôi qua kẽ tay

Hồi 20 tuổi, tôi nghĩ mình còn trẻ, còn thời gian, nên cứ vô tư chi tiêu. Mỗi tháng nhận lương, tôi đổ tiền vào quần áo, giày dép, điện thoại mới, và những buổi ăn chơi với bạn bè. Tôi từng tự nhủ: "Cứ sống hết mình đi, tiền rồi sẽ kiếm lại được." Nhưng tôi đã sai. Những khoản chi tiêu tưởng chừng nhỏ nhặt ấy, nếu được tiết kiệm, có thể đã trở thành một khoản vốn đáng kể.

Ví dụ, mỗi tháng tôi tiêu khoảng 5-7 triệu cho cà phê, ăn uống ngoài hàng, và mua sắm linh tinh. Nếu tiết kiệm được số tiền đó từ năm 22 tuổi, đến nay, tôi đã có gần 200-300 triệu, chưa kể lãi suất nếu gửi ngân hàng hoặc đầu tư. Sống tiết kiệm không có nghĩa là keo kiệt hay tự làm khổ bản thân, mà là biết ưu tiên và xây dựng tương lai. Tôi ước mình đã học cách lập ngân sách, phân biệt giữa "muốn" và "cần", để không phải hối tiếc khi nhìn số dư tài khoản hiện tại.

Tiết kiệm là một thói quen cần rèn luyện từ sớm. Hãy bắt đầu bằng những việc đơn giản: Nấu ăn ở nhà thay vì ăn ngoài, hạn chế mua sắm theo cảm hứng, và luôn dành một phần thu nhập để gửi tiết kiệm trước khi chi tiêu. Giá như tôi nhận ra điều này sớm hơn, tôi đã không phải sống trong cảm giác "chạy theo đồng tiền" như bây giờ.

2. Đầu tư vào tài chính, không phải tiêu sản

Tôi từng nghĩ mua một chiếc điện thoại xịn hay một đôi giày hàng hiệu là "đầu tư" cho bản thân. Nhưng giờ tôi hiểu, những thứ đó chỉ là tiêu sản – chúng mất giá ngay khi rời khỏi cửa hàng. Trong khi đó, tôi lại bỏ qua những cơ hội đầu tư thực sự, như vàng, bất động sản... hay một điều thực tế hơn - những khoá học để giúp phát triển bản thân.

Hồi 25 tuổi, một người bạn rủ tôi đầu tư vào một quán cà phê, do bạn làm chủ và tôi là một trong những người góp vốn. Số vốn ban đầu chỉ khoảng 70 triệu. Lời lãi chúng tôi sẽ chia nhau, và quán được kinh doanh vận hành bởi chúng tôi. Tôi từ chối vì nghĩ "mạo hiểm quá" và "mình không hiểu gì về tài chính". Sau 5 năm, người bạn đó đã có khoản lợi nhuận đáng kể, đủ để đặt cọc mua nhà.

Còn tôi? Vẫn dậm chân tại chỗ với những món đồ giờ đã lỗi thời.

Đầu tư tài chính không nhất thiết phải phức tạp. Bạn không cần phải là chuyên gia để bắt đầu. Hãy tìm hiểu về các kênh đầu tư an toàn như vàng hoặc gửi tiết kiệm có kỳ hạn. Quan trọng hơn, hãy dành thời gian học hỏi. Một cuốn sách về tài chính cá nhân hay một khóa học online có thể thay đổi cách bạn nhìn nhận về tiền. Giá như tôi chịu khó tìm hiểu thay vì chạy theo những thứ phù phiếm, tôi đã có một nền tảng tài chính vững chắc hơn.

3. Tận dụng "thời gian kép" để xây dựng tài sản

Một khái niệm mà tôi ước mình biết sớm hơn là "thời gian kép" – sức mạnh của việc để tiền sinh sôi theo thời gian. Tôi từng nghĩ đầu tư là chuyện của người giàu, cần rất nhiều tiền mới bắt đầu được. Nhưng thực tế, chỉ cần một khoản nhỏ, nếu bắt đầu sớm và kiên trì, thời gian sẽ giúp số tiền đó tăng trưởng vượt xa tưởng tượng.

Ví dụ, nếu tôi bắt đầu đầu tư 2 triệu mỗi tháng vào một quỹ có lợi suất trung bình 10%/năm từ năm 22 tuổi, đến nay, tôi đã có hơn 300 triệu, nhờ lãi kép. Nhưng vì tôi trì hoãn, tôi đã bỏ lỡ cơ hội để thời gian làm việc cho mình. Thay vào đó, tôi tiêu tiền vào những thứ chỉ mang lại niềm vui tức thời, như điện thoại mới hay chuyến du lịch đắt đỏ.

Hãy bắt đầu ngay hôm nay, dù chỉ với số tiền nhỏ. Mở một tài khoản đầu tư, chọn các kênh an toàn, và để thời gian làm phần còn lại. Đừng chờ đến khi "có nhiều tiền" mới đầu tư, vì bạn sẽ mất đi thứ quý giá nhất: Thời gian. Giá như tôi hiểu sức mạnh của thời gian kép sớm hơn, tôi đã không phải đứng ở vạch xuất phát như bây giờ.

4. Đừng ngại đòi hỏi giá trị của bạn

Một bài học tài chính tôi ước mình nhận ra sớm hơn là tầm quan trọng của việc đàm phán để tối ưu hóa thu nhập. Tôi từng nghĩ rằng chỉ cần làm việc chăm chỉ, sếp sẽ tự nhận ra giá trị của mình và tăng lương. Nhưng thực tế, nếu bạn không chủ động yêu cầu, bạn sẽ mãi bị trả thấp hơn những gì bạn xứng đáng. Tôi đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để tăng thu nhập chỉ vì sợ bị từ chối hoặc sợ "mất lòng".

Hồi 27 tuổi, tôi được giao một dự án lớn tại công ty. Tôi làm việc ngày đêm, hoàn thành xuất sắc, nhưng khi đến kỳ đánh giá, tôi không dám đề xuất tăng lương vì nghĩ "chắc sếp sẽ tự hiểu".

Kết quả? Một đồng nghiệp khác, dù đóng góp ít hơn, được tăng lương chỉ vì họ mạnh dạn đề xuất và trình bày thành tựu của mình. Họ biết thể hiện những gì đóng góp cho công ty, và đòi quyền lợi cho điều đó. Nếu tôi dám mở lời, có lẽ thu nhập của tôi đã cao hơn, và khoản tiết kiệm cũng không dừng lại ở con số dưới 100 triệu như bây giờ.

Đàm phán không chỉ áp dụng cho lương. Bạn có thể thương lượng giá khi mua sắm, tìm kiếm mức lãi suất tốt hơn khi gửi tiết kiệm, hoặc thậm chí xin giảm phí dịch vụ. Mỗi lần đàm phán thành công, bạn giữ lại được một khoản tiền, và những khoản nhỏ đó tích lũy theo thời gian sẽ tạo ra sự khác biệt lớn. Hãy học cách trình bày giá trị của mình và đừng ngại yêu cầu những gì bạn xứng đáng. Giá như tôi tự tin hơn trong việc đàm phán, tôi đã có thể tích lũy được nhiều hơn cho tương lai.

5. Xây dựng "hệ sinh thái tài chính" cá nhân

Một bài học độc đáo mà tôi ước mình biết sớm hơn là khái niệm "hệ sinh thái tài chính". Đây không chỉ là tiết kiệm hay đầu tư, mà là cách bạn tạo ra một mạng lưới các thói quen, mối quan hệ, và nguồn lực để hỗ trợ mục tiêu tài chính lâu dài. Tôi từng sống bừa bãi, không có kế hoạch, không kết nối với những người có tư duy tài chính tốt. Kết quả là tôi bị mắc kẹt trong vòng lặp chi tiêu – hối hận – chi tiêu.

Hệ sinh thái tài chính cá nhân có thể bao gồm: Một nhóm bạn cùng chí hướng để chia sẻ kiến thức đầu tư, một cố vấn tài chính (dù chỉ là người thân có kinh nghiệm), và các công cụ như ứng dụng quản lý chi tiêu hay sách về tài chính. Hồi 26 tuổi, tôi được mời tham gia một nhóm thảo luận về đầu tư, nhưng tôi từ chối vì "không có thời gian". Sau này, tôi biết nhóm đó đã giúp nhiều người tìm được cơ hội kinh doanh và đầu tư tốt. Nếu tôi tham gia, có lẽ tôi đã học được cách quản lý tiền hiệu quả hơn.

Hãy xây dựng hệ sinh thái tài chính của riêng bạn. Kết nối với những người giỏi hơn, sử dụng công nghệ để theo dõi chi tiêu, và không ngừng học hỏi. Giá như tôi tạo ra một môi trường hỗ trợ tài chính từ sớm, tôi đã không phải loay hoay một mình như bây giờ.

Kết

Khi viết những dòng này, lòng tôi vẫn nặng trĩu. 30 tuổi, tôi không có gì trong tay ngoài những bài học đắt giá. Nhưng tôi tin rằng, dù muộn còn hơn không. Tôi đang bắt đầu lại: Lập ngân sách, đầu tư, đàm phán để tối ưu hóa thu nhập, và xây dựng hệ sinh thái tài chính. Tôi không muốn tuổi 40 của mình lại là một chuỗi hối tiếc khác.