Nhắc đến Sex Education, nhiều người nghĩ ngay đến một bộ phim học đường gây sốc vì cách khai thác đề tài nhạy cảm. Nhưng khi theo dõi hết cả bốn mùa, tôi lại thấy ẩn sau những tình tiết táo bạo ấy là vô vàn giá trị nhân văn, đặc biệt là những bài học về nuôi dạy con cái. Trong số đó, có một bài học mà tôi xem là “để đời”, là “kim chỉ nam” để hướng con tới thành công.
Xem phim Sex Education, tôi thấy 1 cậu bé chưa hoàn hảo
Nhân vật Otis trong phim Sex Education (Ảnh: Netflix).
Người truyền cảm hứng cho tôi chính là Otis, nhân vật trung tâm của phim Sex Education. Otis vốn không phải hình mẫu hoàn hảo. Cậu vụng về trong giao tiếp, đôi khi thiếu tự tin, thậm chí còn bối rối với chính cảm xúc của mình. Ở trường, cậu nhiều lần trở thành trò cười vì những tình huống “dở khóc dở cười”.
Thế nhưng, điều bất ngờ là Otis lại mở phòng tư vấn học đường, nơi các bạn tìm đến mỗi khi gặp khó khăn. Dù bản thân còn non nớt, cậu vẫn lắng nghe, chia sẻ và dần trở thành “chuyên gia tâm lý tuổi teen” bất đắc dĩ. Otis không né tránh lỗi lầm mà học hỏi từ chúng, cũng như từ câu chuyện của bạn bè. Tôi thấy ở cậu bé ấy một sự dũng cảm hiếm có: dám bước lên, dám thử sức, dám sửa sai.
Đến cuối phim, Otis đã trưởng thành hơn nhiều. Cậu biết chịu trách nhiệm cho lựa chọn của mình, biết tôn trọng cảm xúc của người khác và trở thành chỗ dựa đáng tin cậy với bạn bè. Chính sự không hoàn hảo nhưng không ngừng nỗ lực ấy đã khiến Otis trở thành “tấm gương” rất thật cho những ai đang lớn lên.
Từ Otis, tôi tìm thấy bài học cho con gái mình
Otis đã trở thành chỗ dựa đáng tin cậy với bạn bè (Ảnh: Netflix).
Điều tôi không ngờ là chỉ ít lâu sau, tôi đã có dịp áp dụng bài học ấy với chính con gái lớn của mình, một bé vừa vào lớp 1. Con gái tôi nhanh nhẹn, tốt bụng, hòa đồng, học khá, dù đôi khi hơi vụng về. Một hôm đi học về, con kể lớp tổ chức bầu các vị trí lãnh đạo và cho phép học sinh tự ứng cử.
Tôi hỏi: “Con có ứng cử không?”. Con trả lời: “Không ạ. Con chưa đủ giỏi để làm lãnh đạo”. Tôi thoáng bất ngờ. Hóa ra con nghĩ rằng chỉ những bạn điểm cao mới có quyền đứng ra gánh vác các vị trí lãnh đạo.
Khi tôi gặng hỏi, con mới bày tỏ mong muốn: “Con muốn làm lãnh đạo học tập. Con có thể giúp cô thu bài, nhắc các bạn làm bài. Nhiều bạn không biết cách viết, con lại biết. Lớp có rất nhiều bạn. Một mình cô thì rất vất vả”. Nghe xong, tôi ngạc nhiên đến lặng người. Hóa ra con gái bé bỏng của tôi đã biết suy nghĩ “lớn” đến vậy.
Tôi nhẹ nhàng giải thích: “Chỉ cần con muốn giúp đỡ, đó đã là lý do tuyệt vời để con ứng cử rồi. Nếu không được chọn thì cũng không sao, miễn là con cứ tiếp tục giúp cô và bạn bè. Đó mới là điều quan trọng”.
Một tuần sau, con hồ hởi thông báo: “Mẹ ơi, con được làm lãnh đạo học tập rồi!”. Tôi nhìn ánh mắt rạng rỡ của con mà thấy lòng ấm áp. Những ngày sau, con kể đôi lúc gặp “sự cố” nhỏ, bạn không nghe lời, hay con thu bài chưa kịp. Nhưng thay vì bỏ cuộc, con tìm cách khắc phục, rồi vui vẻ nói với tôi: “Con làm tốt hơn hôm qua rồi, mẹ ạ”.
Học hỏi từ sai lầm - nền tảng để con thành công
Khoảnh khắc ấy khiến tôi nhớ lại hình ảnh Otis trong phim Sex Education. Dù không hoàn hảo, cậu vẫn giúp được người khác và chính nhờ đó mà trưởng thành. Cũng như Otis, con gái tôi, dù còn non nớt, vẫn học cách đứng lên sau mỗi lỗi nhỏ để làm tốt hơn.
Trong tâm lý học, đây chính là cơ chế “học hỏi từ sai lầm”, một dạng học tập trải nghiệm. Thay vì né tránh thất bại, trẻ em được khuyến khích nhìn nhận vấn đề, rút ra kinh nghiệm và áp dụng vào lần sau.
Điều này cũng tương đồng với khái niệm “growth mindset” (tư duy phát triển) mà giáo sư Carol Dweck của Đại học Stanford (Mỹ) đề xuất. Theo giáo sư Carol Dweck, nếu trẻ được khuyến khích coi sai lầm là cơ hội để học tập thay vì là thất bại, chúng sẽ hình thành khả năng phục hồi, trở nên kiên trì hơn và tiến bộ bền vững hơn.
Tôi nhận ra, điều quý giá nhất mà cha mẹ có thể trao cho con không phải là sự hoàn hảo, mà là cơ hội để thử, để sai, để sửa. Nếu ngày ấy tôi gạt đi mong muốn của con chỉ vì nghĩ con “chưa đủ giỏi”, có lẽ con đã bỏ lỡ một bước ngoặt để trưởng thành.
Đó chính là bài học để đời tôi rút ra: Muốn con thành công, hãy cho con cơ hội dám bước lên, ngay cả khi chưa hoàn hảo. Bởi đôi khi, chỉ một sự động viên nhỏ đúng lúc, cũng đủ thay đổi cả một hành trình lớn trong đời trẻ.