Tin vui cho hơn 101 triệu người

Sau đột quỵ, tế bào bị mất chức năng. Và những tổn thương vùng não bộ này sẽ gây ra các tình trạng như liệt nửa người, không nâng chân tay hay việc sinh hoạt cơ bản của cuộc sống cũng gặp khó khăn. Điều này buộc người bệnh cần có người chăm sóc và hỗ trợ.

GS. Raymond Kai-yu Tong, Đại học Trung văn Hồng Kông (Trung Quốc) đã từng gặp 1 bệnh nhân nữ bị liệt nửa người suốt 2 năm sau cơn đột quỵ. Bà chia sẻ rằng dù ở trung tâm chăm sóc có rất nhiều người hỗ trợ, thậm chí có cả robot hỗ trợ nhưng bà vẫn luôn khát khao là mình có thể tự làm mọi thứ, lấy lại một cuộc sống độc lập.

Và với nhiều người, điều này dường như là điều không thể! Tuy nhiên, GS. Raymond Kai-yu Tong lại nghĩ khác. Ông bắt đầu nghiên cứu não bộ và tín hiệu thần kinh từ 20 năm trước. Ông nhận thấy não chúng ta hiện mới chỉ sử dụng 10% năng lực. Vậy 90% còn lại thì sao? Thực ra, đó chính là những tế bào "sơ cua" sẽ giúp người bệnh phục hồi chức năng sau cơn bạo bệnh.

Thông qua chụp chiếu MRI và nhiều phương pháp khác, có thể thấy trong não khi muốn di chuyển bàn tay, robot bàn tay phải kết nối chuyển động với tín hiệu thần kinh. Khi tập luyện phục hồi sau đột quỵ, GS Raymond Kai-yu Tong hỏi bệnh nhân thấy mệt không? Họ nói cảm thấy mệt mỏi trong não bộ vì phải luyện tập kết nối tín hiệu thần kinh với cơ tay. Tuy nhiên, so với nhóm chỉ tập tay có thể cử động dẻo hơn, tập kết nối chuyển động với tín hiệu thần kinh cho thấy hiệu quả hơn.

Vì vậy, yêu cầu được đặt ra là cần cải tiến từ robot bàn tay để nó trở nên gọn nhẹ hơn, linh hoạt hơn, rồi từ đó mở rộng ra các nhóm cơ khác như robot cổ chân, nẹp tập đi… để tạo ra các sản phẩm phục hồi chức năng khác.

Từ những yêu cầu đó, GS Raymond Kai-yu Tong đã tạo ra XoMuscle - cơ nhân tạo mạnh nhất kết hợp não bộ với máy tính. Hơn 300 bệnh nhân cả người già và trẻ nhỏ được hỗ trợ đều hiệu quả, từ nắm chai nước tới cầm trái bóng, vật thể nhỏ, bút… tập tay thuận rồi tay không thuận. Ban đầu nó sử dụng tín hiệu điện từ cơ EMG, sau này là kết nối với máy thì hiệu quả tăng lên rõ rệt, từ 10% bệnh nhân phục hồi được khi robot hỗ trợ thì nay con số này đã lên đến 80%.

Với cơ đùi, cơ cánh tay, XoMuscle có thể nâng được bình nước 20kg, chuyển từ vật liệu cứng sang mềm để giúp co giãn tốt hơn. Các chuyển động lật, úp xoay được thực hiện đơn giản nhờ hỗ trợ.

GS Raymond Kai-yu Tong cũng phối hợp công nghệ này để hỗ trợ cho trẻ em bại não bằng cách dùng cơ nhân tạo đồng bộ hóa cử động, dáng di chuyển để em bé tập đi. Sau 15 buổi thực hành, em bé bại não đã tự đứng lên mà không cần robot.

"Khác với người trưởng thành, tức là những người biết đi như thế nào, đã có cảm nhận đứng dậy, biết chuyển động chân như thế nào chỉ cần phục hồi lại chuyển động vốn có thôi, trẻ em bại não thì chưa bao giờ có cảm giác đó và cần phải học. Các em cũng sẽ không hiểu được lý do đằng sau việc này, khi các em không làm được sẽ rất dễ mất kiên nhẫn. Nhưng một khi các em làm được thì các em sẽ rất hứng thú, có động lực để thực hiện. Và công nghệ này mang lại kết quả đó, giúp liên kết tín hiệu giữa não bộ đến tay, không chỉ là tập tay như tập tạ mà là giúp tay và não kết nối, não truyền tín hiệu vận động đi", GS Raymond Kai-yu Tong cho biết thêm.

Hiện GS Raymond Kai-yu Tong đã triển khai công nghệ này tại Úc cho trẻ em bại não. Ở độ tuổi 5 tuổi, cơ vẫn còn mềm, chúng ta chỉ cần luyện tập cho não bộ. Điều này sẽ giúp và có thể thay đổi cuộc sống của các em.

“Ai cũng nói không thể, nhưng nó đã thành sự thật”, GS Raymond Kai-yu Tong chia sẻ.

Ngoài ra, công nghệ này còn có thể ứng dụng trong thể thao, phục hồi chức năng sau phẫu thuật.

Công nghệ trên được giới thiệu tại "Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai", sự kiện mở màn của Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025.