Tiết kiệm kiểu này thì có cũng bằng không

Tiết kiệm là thói quen tốt, nhưng thực tế, không phải cách tiết kiệm nào cũng hiệu quả. Một số phương thức tiết kiệm chỉ tạo cảm giác "an tâm giả tạo", chứ về bản chất thì chỉ làm hao mòn giá trị tài sản, hoặc trì hoãn gây ảnh hưởng những quyết định quan trọng khác.

Dưới đây chính là 3 cách tiết kiệm sai lầm như vậy.

1. Tiết kiệm kiểu "để tiền ngủ đông"

Điều đầu tiên cần làm rõ chính là quỹ dự phòng không phải quỹ tiết kiệm, đừng nhầm lẫn. Dự phòng là để phòng ngừa những chuyện đột xuất, còn tiết kiệm là để phục vụ mục tiêu dài hạn.

Thế nên quỹ dự phòng nên để ở những "nơi" có tính thanh khoản cao, đó là điều đúng đắn. Nhưng không ít người lại gộp dự phòng với tiết kiệm làm một, gom hết vào 1 chỗ, để trong nhà hoặc gửi tiết kiệm lãi suất thấp. Đây là một sai lầm.

Để tiền ngủ đông khiến cơ hội tích lũy, sinh lời bị bỏ lỡ. Chưa kể các mục tiêu trung hạn - dài hạn như mua nhà, đầu tư cho giáo dục, tiết kiệm tiền nghỉ hưu,... cần công cụ phù hợp với kỳ hạn và mức rủi ro khác nhau, không thể dùng chung một chiếc "rổ" gọi là sổ tiết kiệm.

Cách khắc phục là phân lớp tiền rõ ràng. Lớp 1 là quỹ khẩn cấp với số tiền tương đương 3-6 tháng sinh hoạt phí, nên để ở tài khoản linh hoạt. Lớp 2 là quỹ tiết kiệm cho mục tiêu cá nhân trong vòng 1-3 năm tới, có thể gửi tiết kiệm dài hạn để hưởng lãi suất tốt hơn. Cuối cùng là lớp 3 - khoản tiền phục vụ các mục tiêu dài hạn nên ưu tiên tối ưu tỷ suất sinh lời.

2. Tiết kiệm cực đoan

Cắt giảm chi tiêu là phản xạ tự nhiên khi muốn tiết kiệm, nhưng cắt nhầm danh mục sẽ tạo ra "tiết kiệm âm". Bỏ khám sức khỏe định kỳ, cắt ngân sách học tập, trì hoãn bảo trì nhà cửa - xe cộ là những ví dụ điển hình.

Chi phí khám định kỳ nhỏ hơn rất nhiều so với hóa đơn điều trị khi phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Một khóa học kỹ năng có thể nâng thu nhập bền vững. Thay dầu xe chỉ vài trăm ngàn nhưng bỏ qua, tới lúc hỏng, có thể nhận hóa đơn tiền triệu.

Nguyên tắc ở đây là phân biệt chi phí tiêu dùng cố định và chi phí đầu tư cho năng lực kiếm tiền, sức khỏe và bảo toàn tài sản. Tiết kiệm chưa bao giờ là co hẹp mọi khoản chi trong ngắn hạn.

3. Tiết kiệm trì hoãn

Nhiều người tiết kiệm theo kiểu cuối tháng còn dư mới để dành, hoặc cứ tiêu rồi trông chờ vào kỷ luật của bản thân trong… tháng tiếp theo. Vấn đề là những lối suy nghĩ đó thường chẳng mấy khi hiệu quả. Hôm nay chi tiêu linh tinh, và nhiều ngày như vậy, khoản chi nhỏ cũng tạo thành khoản tiền không hề nhỏ.

Cách khắc phục là chuẩn hóa quy trình: Tiết kiệm trước, chi tiêu sau. Nhận lương là tự động trích tiền tiết kiệm ra tài khoản khác, phân bổ tiền để dành vào nhiều nơi khác nhau để tối ưu tỷ suất sinh lời. Sau đó, cân đối chi tiêu với phần tiền còn lại.

Lưu ý quan trọng hơn nữa là nếu bản thân không tự tin với việc không tiêu lẹm vào khoản tiền đã "cất", nên nghĩ tới việc quy đổi tiền mặt thành các tài sản không có giá trị trao đổi, mua bán hàng ngày. Cổ phiếu, vàng, bạc là những lựa chọn nên cân nhắc.