Vun đất mà lòng nặng trĩu
Thời điểm này mọi năm, những cánh đồng hoa lay ơn ở xã Hiệp Thạnh, tỉnh Lâm Đồng đã xanh rì, sẵn sàng cho vụ hoa Tết. Thế nhưng năm nay, sau nhiều đợt mưa lũ liên tiếp, "thủ phủ" lay ơn lớn nhất cả nước đang đứng trước nguy cơ mất mùa, người trồng hoa thấp thỏm lo mất Tết.
Hàng loạt cánh đồng lay ơn dọc quốc lộ 20 vẫn bỏ trống.
Chỉ hơn chục ngày trước, nhiều khu vực tại các thôn Định An, K’Long, K’Long C và K’Rèn của xã Hiệp Thạnh vẫn chìm trong nước. Hệ quả đến nay, hàng loạt cánh đồng lay ơn dọc quốc lộ 20, đoạn qua xã Hiệp Thạnh vẫn bỏ trống, chưa thể xuống giống.
Xã Hiệp Thạnh được xem là vùng trồng lay ơn lớn nhất Việt Nam, với khoảng 200ha, cung ứng chủ lực cho thị trường Tết Nguyên đán. Theo thông lệ, trước Tết khoảng hai tháng, hoa đã được trồng kín đồng, chăm sóc kỹ lưỡng để kịp bán dịp cúng ông Táo. Nhưng năm nay, nhịp sản xuất bị 'đứt gãy' vì mưa lũ.
Gặp chị K’Woen (27 tuổi, thôn K’Long C, xã Hiệp Thanh) khi chị đang cặm cụi vun lại những luống hoa còn sót lại, gương mặt không giấu được nỗi buồn. Chị cho biết: Trận mưa lũ cuối tháng 11 đã nhấn chìm gần như toàn bộ khu vườn 2.000m² của gia đình. Riêng trong năm 2025, khu vực này đã hứng chịu tới 5 đợt ngập úng lớn, gây thiệt hại nặng nề cho người dân.
Chị K’Woen tỉ mỉ vun đất cho lay ơn.
"1.000m² rau xà lách sắp thu hoạch, thương lái đã chốt giá 6 triệu đồng thì bị ngập, hư hỏng hết. Còn 1.000m² lay ơn trồng được gần tháng cũng bị bùn non phủ kín gốc, cây không thể kịp lớn để bán Tết ", chị Woen nói.
Sau khi nước rút, gia đình chị phải rắc vôi khử trùng, bón phân, vun lại gốc để cứu hoa. Dù cây còn sống, nhưng chị xác định vụ này coi như lỡ Tết. "Chỉ riêng mảnh đất cạnh quốc lộ 20, năm nay đã ngập tới 5 lần", chị Woen thở dài.
Cùng cảnh ngộ, ông Vinh (một hộ trồng hoa lâu năm ở Hiệp Thạnh) cho hay: Hơn 10 năm qua mới chứng kiến đợt mưa, ngập nghiêm trọng như năm nay. Toàn bộ hơn 4.000m² đất canh tác của gia đình ông bị ngập sâu, không thể xuống giống lay ơn đúng thời vụ.
Nhiều cây lay ơn bị bùn non phủ kín gốc, không kịp lớn để bán Tết.
"Giờ tôi chỉ dám trồng khoảng 2.000m², chủ yếu để bán sau Tết. Lay ơn sát Tết chắc chắn sẽ khan hiếm, có thể được giá, nhưng nhiều nhà không còn hoa mà bán", ông Vinh nói.
Sản lượng Tết giảm mạnh
Theo UBND xã Hiệp Thạnh, đợt mưa lớn đầu tháng 12 đã gây thiệt hại nặng cho sản xuất nông nghiệp. Toàn xã có khoảng 400ha rau, hoa bị ngập, trong đó nhiều diện tích hư hỏng hoàn toàn. Riêng hoa lay ơn có khoảng 75ha bị mất trắng, nhiều diện tích còn lại sinh trưởng kém.
Xã Hiệp Thạnh được xem là vùng trồng lay ơn lớn nhất Việt Nam, với khoảng 200ha.
"Dự báo sản lượng lay ơn phục vụ Tết Nguyên đán năm nay sẽ giảm mạnh so với các năm trước", lãnh đạo UBND xã Hiệp Thạnh cho biết.
May mắn hơn, chị Ka Nhụy (thôn K’Long C) có 1.500m² đất cao, chỉ bị ngập nhẹ nên vườn hoa vẫn phát triển tương đối tốt. Chị hy vọng giá lay ơn năm nay sẽ tăng để bù đắp chi phí. "Năm ngoái 1.500m² hoa chỉ bán được khoảng 10 triệu đồng. Năm nay nếu giá cao hơn thì mới gỡ gạc được", chị Nhụy chia sẻ.
Theo thống kê, xã Hiệp Thạnh có 639 hộ bị thiệt hại nặng về hoa màu trong đợt mưa lũ vừa qua. Các hộ này sẽ được hỗ trợ từ Quỹ phòng, chống thiên tai của tỉnh với tổng kinh phí hơn 1,5 tỷ đồng.
Chị Ka Nhụy tích cực chăm lay ơn để kịp bán Tết.
Chính quyền UBND xã Hiệp Thạnh đã thành lập 3 tổ công tác để kiểm tra, thống kê mức độ thiệt hại, đồng thời phối hợp Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng các gói vay ưu đãi, giúp người dân sớm khôi phục sản xuất.
Theo thống kê của UBND tỉnh Lâm Đồng, trong đợt mưa lũ dồn dập vừa qua, toàn tỉnh có hơn 4.000ha cây trồng bị thiệt hại, chủ yếu là rau màu. Nhiều vùng sản xuất rau trên địa bàn tỉnh như D’ran, Đơn Dương, Ka Đô, Quảng Lập, Hiệp Thạnh… bị mất trắng. Mưa lũ khiến các cánh đồng rau xanh bị xói lở, đất đá vùi lấp.