Thời báo New York Times của Mỹ đưa tin: Biến đổi khí hậu có thể biến miền Trung Việt Nam thành điểm nóng toàn cầu về bão lũ

Ngày 24/11, thời báo The New York Times của Mỹ đưa tin về lũ lụt tại Việt Nam với tiêu đề: "Năm lũ lụt, bùn lầy của Việt Nam".

Tờ báo này nhận định, miền Trung Việt Nam đã trở thành tâm điểm mới nhất của mùa mưa chết chóc ở châu Á do biến đổi khí hậu gây ra.

Các quan chức chính phủ báo cáo vào Chủ Nhật (23/11) rằng hơn 90 người trên cả nước đã thiệt mạng trong tuần qua do lũ lụt và lở đất, và khoảng một chục người khác vẫn mất tích.

Tại một tỉnh, lượng mưa đã lên tới hơn 1,8 mét trong vài ngày qua. Vụ thu hoạch cà phê cao điểm đã bị trì hoãn. Một báo cáo của chính phủ cho biết ít nhất 200.000 ngôi nhà đã bị ngập lụt do mưa lớn cuối tuần qua.

“Chưa bao giờ xảy ra tình trạng này”, anh Đào Đặng Công Trung, 44 tuổi, đội trưởng đội cứu hộ nhỏ từ Hội An, người đã dùng xuồng cao tốc đến những khu vực bị thiệt hại nặng nề nhất, cho biết. “Người dân địa phương nói với tôi rằng nước lũ dâng quá nhanh và họ không kịp làm gì, nên nhà cửa bị thiệt hại nặng nề, đã có người ử vong”.

Việt Nam đã hứng chịu 14 cơn bão trong năm nay. Con số này là trung bình vài thập kỷ trước. Mưa trong vài ngày qua thậm chí còn không phải do lốc xoáy gây ra, nhưng đã gây thêm ngập lụt. Đáng chú ý, cơn bão lớn thứ 15 vừa hình thành ngoài khơi bờ biển Nam Trung Bộ.

Hình ảnh những trận lũ lụt liên miên năm nay: nước đen đặc, đục ngầu, tràn vào nhà cửa, cửa hàng, đồn điền cà phê, khách sạn du lịch...đã gây lo lắng cho nhiều người. Đối với nhiều người, mưa bão có thể khó xác định thời điểm, bởi vì ngay cả khi mùa mưa được cho là đã kết thúc (tính đến tháng này), lũ lụt vẫn tiếp tục lan rộng.

Miền Trung Việt Nam là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, từ Đà Nẵng vào tháng trước cho đến hơn 300 dặm về phía nam, gần Nha Trang, nơi hiện đang tập trung gánh chịu sự bất thường của thời tiết. 

Nhưng Thành phố Hồ Chí Minh lại bị ngập lụt vào tháng Tám và đầu tháng Mười Một. Hà Nội đã ngập trong nước vào tháng trước, trong khoảng thời gian hai tuần khi ba cơn bão đổ bộ vào Việt Nam. Mực nước sông quanh Huế, dâng cao 5,2 mét trong một đợt mưa lớn vào tháng Mười, cuốn trôi bùn đất vào những công trình kiến trúc lịch sử được trùng tu cẩn thận.

Tuy nhiên, vượt qua gian khó, cùng với một nền văn hóa hướng về tương lai, đã tôi luyện nên sức bền bỉ phi thường của người Việt Nam. Đứng trên bàn để giữ khô ráo và đẩy xe máy qua bùn lầy, ít ai phàn nàn hay đổ lỗi.

Các nhà hảo tâm ở khắp Tổ quốc đã nhanh chóng huy động. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, các ga tàu điện ngầm đã trở thành điểm tập kết hàng núi lương thực và quần áo vào Chủ nhật để giúp đỡ những người ở xa hơn về phía bắc.

Theo Tổng cục Thống kê, thiên tai đã khiến gần 300 người thiệt mạng hoặc mất tích ở Việt Nam và gây thiệt hại hơn 2 tỷ đô la từ tháng 1 đến tháng 10.

Ông Huỳnh Ngọc Phương, 51 tuổi, cho biết việc xả nước từ hàng chục hồ chứa phục vụ tưới tiêu và thủy điện dường như đã góp phần gây ra lũ lụt.

Để cứu gia đình khỏi dòng nước dâng cao gần một mét trong vòng 20 phút vào đêm 19/11, ông Phương cho biết, đã phải đục thủng mái nhà ở tỉnh Khánh Hòa. Một đứa con của ông suýt chết đuối. Ít nhất ba người hàng xóm của ông đã thiệt mạng.

Các quan chức cho biết chính phủ đang đầu tư vào hệ thống cảnh báo và dự báo thời tiết tiên tiến.

Các nhà khoa học về khí hậu nhấn mạnh rằng Việt Nam - cùng với nhiều quốc gia khác - cần phải hành động nhanh hơn để ứng phó với sự thay đổi nhanh chóng do hiện tượng nóng lên toàn cầu gây ra.

Các tiêu chuẩn cũ về mưa, bão hoặc mực nước sông dâng cao không còn phù hợp với thời đại mà nghiên cứu cho thấy những hiện tượng cực đoan chỉ xảy ra một lần trong một thế kỷ có thể xảy ra thường xuyên hơn thế.

Về mặt địa lý, Việt Nam đặc biệt dễ bị tổn thương. Một nghiên cứu năm 2024 đã xác định Việt Nam là một "điểm nóng" về biến đổi khí hậu, cho thấy nhiệt độ ấm lên làm tăng độ ẩm trong khí quyển và làm nóng Biển Đông sẽ kết hợp với các mô hình bão để tạo ra một vòng xoáy rủi ro.

Benjamin P. Horton, Trưởng khoa Năng lượng và Môi trường tại Đại học Thành phố Hong Kong và là đồng tác giả của báo cáo, cho biết: "Chúng tôi đã viết báo cáo này vào năm 2024, với suy nghĩ rằng nó sẽ diễn ra trong vài thập kỷ tới, chứ không phải 12 tháng tới".

"Dù sao thì cũng phải có mưa, nhưng mưa đang trở nên khắc nghiệt hơn", ông nói thêm. "Khi có sự biến đổi tự nhiên, khi lẽ ra phải ẩm ướt hơn, biến đổi khí hậu lại đẩy nó lên một tầm cao mới."

Ông Trung, người cứu hộ trên thuyền, cho biết ông vẫn đang cố gắng vượt qua những thảm họa dường như không còn tự nhiên nữa.

“Tôi không biết phải cảm thấy thế nào,” ông nói. “Tôi đã cố gắng cứu càng nhiều người càng tốt. Nhưng có rất nhiều người tôi không thể giúp được.”

Tính đến tối ngày 25/11: thông tin từ Văn phòng Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia cho biết, đợt mưa lũ ở miền Trung những ngày qua đã khiến 108 người chết và mất tích.

Cụ thể, có 98 người thiệt mạng (Quảng Trị 1 người, Huế 2 người, Đà Nẵng 2 người, Gia Lai 3 người, Đắk Lắk 63 người, Khánh Hòa 22 người, Lâm Đồng 5 người), tăng 7 người tại Khánh Hòa ; 10 người mất tích (Đà Nẵng 2 người; Đắk Lắk 8 người); 25 người bị thương (Đà Nẵng 4 người, Khánh Hòa 20 người, Gia Lai 1 người).

Về nhà ở, 413 nhà bị sập (Quảng Ngãi 9 nhà, Gia Lai 103 nhà, Đắk Lắk 120 nhà, Khánh Hòa 105 nhà, Lâm Đồng 76 nhà); 202.567 nhà ngập (Gia Lai 20.775 nhà, Đắk Lắk 150.000 nhà, Khánh Hòa 30.655 nhà, Lâm Đồng 1.137 nhà). Hiện tỉnh Đắk Lắk còn 4 xã, tỉnh Lâm Đồng còn 105 hộ dân bị ngập.