Sửng sốt về thế hệ "ký sinh trùng": Con 30 tuổi vẫn bám víu, cha mẹ oằn lưng gánh nợ khi bị biến thành "ngân hàng sống"

Gánh nặng kép: Tuổi già chưa kịp thở, con cái đã quay về

Ở tuổi 66, bà Lucy ở Sherman Oaks, California lẽ ra đã có thể dành thời gian đi du lịch như bạn bè, nhưng thay vào đó, bà phải ở nhà tiết kiệm từng đồng để nuôi con gái 27 tuổi vừa mất việc. Chi phí sinh hoạt đội lên gần 3.000 USD mỗi tháng, từ tiền ăn uống, đi lại, chăm sóc thú cưng đến bảo hiểm y tế. Chồng bà còn cân nhắc hoãn nghỉ hưu chỉ để con gái tiếp tục được hưởng chế độ bảo hiểm theo công ty bố.

"Tôi chỉ ước mình không phải lo nuôi con dù nó đã trưởng thành", Lucy thở dài.

Bà không đơn độc. Một khảo sát của Thrivent (2024) cho thấy 40% phụ huynh Mỹ thừa nhận việc hỗ trợ tài chính cho con trưởng thành ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch hưu trí. Savings.com ước tính trung bình cha mẹ chi gần 1.500 USD mỗi tháng cho con trên 18 tuổi, một con số bào mòn đáng kể khoản tiết kiệm tuổi già.

Robert, 62 tuổi, và vợ Susan, 60 tuổi, ở Chicago, chi đến 4.000 USD mỗi tháng cho hai con đã trưởng thành nhưng vẫn chưa đủ độc lập tài chính. Giá thuê nhà trung bình 2.000 USD cho một căn hộ một phòng ngủ khiến cả Emily (26 tuổi) lẫn Michael (30 tuổi) đều chọn quay lại sống cùng bố mẹ. Đổi lại, cha mẹ họ phải hủy kế hoạch du lịch, hoãn nghỉ hưu và tiếp tục oằn lưng chi trả bảo hiểm, thực phẩm, xăng xe, điện thoại và cả nợ học phí.

Dữ liệu từ Pew Research cũng chỉ ra sự thay đổi văn hóa: năm 2023, 31% người Mỹ 25 - 29 tuổi vẫn sống với bố mẹ, tỷ lệ cao nhất trong nhiều thập kỷ. Giá nhà leo thang, nợ sinh viên và thị trường lao động bấp bênh khiến "tổ ấm trống" - hình ảnh quen thuộc của văn hóa Mỹ, không còn phổ biến.

Khi phụ huynh đánh đổi tuổi già và sức khỏe

Sự phụ thuộc kéo dài của thế hệ trẻ đang buộc cha mẹ lớn tuổi hy sinh nhiều hơn họ nghĩ. Khảo sát của Qualtrics cho thấy 27% phụ huynh Mỹ trì hoãn nghỉ hưu để tiếp tục hỗ trợ con, trong khi 34% phải vay nợ để giảm gánh nặng. Nhiều người còn cắt giảm khám sức khỏe định kỳ hoặc thuốc men để dành tiền cho con.

Chuyên gia huấn luyện nuôi dạy thanh niên Kim Muench cho biết: "Nhiều cha mẹ ngần ngại chăm sóc bản thân vì phải chi nhiều hơn để hỗ trợ con. Nếu tình trạng kéo dài, họ lo ngại sẽ phải chu cấp cả đời". Bà nhấn mạnh cha mẹ cần thiết lập ranh giới tài chính rõ ràng, đồng thời trò chuyện thẳng thắn với con để cả hai bên cùng chia sẻ trách nhiệm.

Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thế hệ trẻ ngày càng có quan điểm khác biệt về sự nghiệp. Một nghiên cứu của Gallup cho thấy chỉ 52% Gen Z tin tưởng vào lãnh đạo nơi làm việc thấp hơn mức trung bình 59%. Đồng thời, 56% Gen Z cho rằng đổi việc sau 2 - 3 năm là hợp lý, chủ yếu để tăng thu nhập và trải nghiệm. Chính sự "dịch chuyển liên tục" này càng khiến nhiều thanh niên chậm tự lập hơn.

Trong khi đó, các bậc phụ huynh như Lucy hay Robert - Susan lại thuộc thế hệ quen với sự ổn định, gắn bó lâu dài và coi việc đúng giờ, đúng bổn phận là nguyên tắc sống còn. Sự khác biệt thế hệ này khiến cha mẹ thêm phần bối rối khi tìm cách hỗ trợ con mà không biến mình thành "ngân hàng vô tận".

Câu chuyện không chỉ ở Mỹ và lời cảnh tỉnh lan khắp toàn cầu

Hiện tượng "thế hệ boomerang" - con trưởng thành quay lại sống cùng cha mẹ không chỉ có ở Mỹ. Ở châu Âu, Eurostat cho biết hơn 60% thanh niên 18 - 34 tuổi tại Ý và Tây Ban Nha vẫn sống cùng gia đình, chủ yếu do giá nhà đắt đỏ và tỷ lệ thất nghiệp cao. Tại Nhật Bản, thậm chí còn có khái niệm "parasite singles" (người độc thân ký sinh) để chỉ những thanh niên sống phụ thuộc vào cha mẹ đến tận tuổi 30 - 40.

Điểm khác biệt ở Mỹ là gánh nặng y tế và giáo dục vốn quá đắt đỏ. Ngay cả những người có bằng thạc sĩ, như con gái của Robert - Susan, cũng khó duy trì cuộc sống độc lập khi phải đối mặt với nợ sinh viên và chi phí bảo hiểm.

Các chuyên gia tài chính khuyến nghị cha mẹ cần có kế hoạch hỗ trợ ngắn hạn thay vì vô thời hạn. Ví dụ: giới hạn số tiền chu cấp hàng tháng hoặc đặt mốc thời gian rõ ràng. "Cha mẹ không thể mãi là tấm lưới an toàn vô tận. Khi khó khăn ập đến, mối quan hệ bền vững và sự trưởng thành của cả hai thế hệ mới là tài sản thực sự", Muench nói.

Câu chuyện của bà Lucy ở California hay gia đình Robert - Susan tại Chicago phản ánh một thực tế đang lan rộng: cha mẹ Mỹ ngày càng khó "nghỉ hưu" đúng nghĩa, khi vẫn phải nuôi con cái đã trưởng thành. Đây không chỉ là bài toán tài chính, mà còn là lời cảnh tỉnh về sự thay đổi trong cấu trúc gia đình, thị trường lao động và quan niệm sống của cả hai thế hệ.

Ở tầm vĩ mô, nó đặt ra câu hỏi: liệu xã hội có cần tái thiết kế chính sách nhà ở, việc làm và an sinh để giảm bớt áp lực cho cả cha mẹ lẫn con cái? Còn ở phạm vi gia đình, có lẽ câu trả lời nằm ở việc tìm kiếm sự cân bằng - nơi cha mẹ không đánh mất tuổi già, và con cái học cách đứng vững trên đôi chân của mình.