Phòng ngừa HPV hiệu quả, cần tuân thủ phác đồ được FDA và EC phê duyệt

HPV (Human Papillomavirus) là vi rút gây u nhú ở người. Nhiễm HPV rất phổ biến và có thể lây nhiễm ở mọi giới tính. Tuy phần lớn các trường hợp nhiễm HPV tự đào thải, nhưng việc nhiễm dai dẳng có thể dẫn đến ung thư và các bệnh liên quan ở cả nam và nữ, như mụn cóc sinh dục, tiền ung thư và ung thư cổ tử cung, hậu môn sinh dục.

Ung thư cổ tử cung không "chừa" một ai

Năm 2022, thế giới ghi nhận hơn 348.874 ca tử vong do ung thư cổ tử cung, chủ yếu ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, nơi phụ nữ còn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận vắc xin HPV, xét nghiệm tầm soát định kỳ và điều trị sớm.

Virus HPV. (Nguồn Science Visuals)

Tại Việt Nam, theo báo cáo năm 2022, ung thư cổ tử cung và các bệnh liên quan HPV vẫn là gánh nặng sức khỏe cộng đồng với khoảng 4.600 ca mắc mới và hơn 2.500 ca tử vong. Dù vắc xin và xét nghiệm tầm soát đã chứng minh tính hiệu quả và lợi ích rõ rệt nhưng tỷ lệ tiếp cận vẫn còn thấp.

Từ năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát động chiến lược toàn cầu loại trừ ung thư cổ tử cung với ba mục tiêu đến năm 2030: 90% trẻ em gái được tiêm đủ vắc xin HPV; 70% phụ nữ được tầm soát bằng xét nghiệm HPV ở tuổi 35 và 45; và 90% phụ nữ có tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư được tiếp cận điều trị.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế Việt Nam chính thức triển khai Chiến dịch Truyền thông toàn quốc "Vì một Việt Nam không Gánh nặng bởi HPV", thể hiện cam kết mạnh mẽ trong Kế hoạch hành động quốc gia phòng chống ung thư cổ tử cung đến năm 2030, hướng đến mục tiêu đưa căn bệnh này ra khỏi danh sách các vấn đề sức khỏe cộng đồng.

Phác đồ 2 hoặc 3 liều đã được kiểm chứng qua các nghiên cứu lâm sàng với quy trình chặt chẽ, theo dõi dài hạn. (Nguồn hình: Science Visuals)

Chìa khóa loại bỏ ung thư cổ tử cung

Sau hơn một thập kỷ triển khai tại hơn 100 quốc gia, vắc xin HPV đã chứng minh hiệu quả giảm mạnh tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung. Các phác đồ 2 liều hoặc 3 liều đã được FDA (Hoa Kỳ) và Ủy ban châu Âu (EC) phê duyệt dựa trên dữ liệu khoa học nghiêm ngặt.

ThS.BS Nguyễn Hiền Minh, Phó trưởng đơn vị tiêm chủng - BV Đại học Y dược TP.HCM, cho biết: "Giống nhiều vắc xin tiểu đơn vị khác, vắc xin HPV hoạt động theo cơ chế khởi động - tăng cường, tạo trí nhớ miễn dịch mạnh mẽ và lâu dài. Phác đồ 2 hoặc 3 liều đã được kiểm chứng qua các nghiên cứu lâm sàng với quy trình chặt chẽ, theo dõi dài hạn. Dù nghiên cứu 1 liều đang được xem xét, hiện chưa có đủ bằng chứng để thay đổi thông tin kê toa theo chuẩn của FDA. Do đó, Việt Nam và nhiều quốc gia tiếp tục khuyến cáo tuân thủ phác đồ đã được phê duyệt nhằm đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu."

Song song với tiêm chủng, tầm soát định kỳ vẫn giữ vai trò quan trọng vì xét nghiệm HPV âm tính ở hiện tại không loại trừ khả năng nhiễm HPV nguy cơ cao trong tương lai. Các khuyến cáo quốc tế thường đề xuất xét nghiệm HPV mỗi 5 năm, nhằm phát hiện sớm nhiễm mới hoặc nhiễm dai dẳng, từ đó can thiệp kịp thời.

PGS.TS.BS. Lê Thị Anh Đào, Trưởng khoa Phụ ngoại A5 - Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, Giảng viên cao cấp Bộ môn Sản Phụ khoa - Trường Đại học Y Hà Nội, nhận định: "Vắc xin HPV giúp ngăn chặn các tình trạng nhiễm HPV nguy cơ cao mới, và là nền tảng để bảo vệ cộng đồng trong dài hạn. Xét nghiệm HPV mỗi 5 năm giúp phát hiện sớm nhiễm mới hoặc nhiễm dai dẳng HPV từ đó đưa ra hướng theo dõi và xử trí ngay khi có bất thường. Ba trụ cột này kết hợp sẽ tạo thành lá chắn vững chắc giúp cộng đồng tiến gần mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung."

Hiện nay, Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức: chi phí chủng ngừa và tầm soát chưa phù hợp với thu nhập của nhiều nhóm dân cư; khó khăn di chuyển tại vùng sâu, vùng xa; hạn chế về nguồn lực y tế cơ sở; cùng với khoảng cách thông tin khiến nhiều phụ nữ bỏ lỡ các mốc cần thiết. Ngay cả ở những nơi có chương trình tầm soát hiệu quả, việc bỏ tái khám, trì hoãn điều trị, hoặc kết quả âm tính giả cũng có thể khiến bệnh tiến triển âm thầm đến giai đoạn muộn hơn.

Ung thư cổ tử cung có thể phòng ngừa đến gần như 100% nếu phụ nữ được tiếp cận giải pháp đúng, đủ, kịp thời. Với từng cá nhân, việc tiêm đúng - đủ - kịp thời và tầm soát định kỳ là hành động thiết thực để bảo vệ chính mình. Với cộng đồng, đó là nền tảng để Việt Nam tiến gần mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung vào năm 2030.