Ẩm thực Việt Nam với sự đa dạng và phong phú luôn là một trong những yếu tố hàng đầu khiến các vị khách nước ngoài, đến từ mọi quốc gia hay châu lục khác phải mê mẩn. Đặc biệt phải kể tới những món được biến tấu từ chính những món truyền thống, 'vừa lạ lại vừa quen'. Các món này còn có thể có ngoại hình và hương vị đặc biệt, từ đó gây ấn tượng mạnh với các du khách.
Sau đây là một ví dụ như thế - là một món phở nhưng khác hẳn với những phiên bản thông - phở thố đá. 2 vị khách đến từ Hàn Quốc, ghi hình cho chương trình phát trên đài KBS đã có dịp thưởng thức món này khi tới Đà Lạt.
Ngay từ khi nhìn thấy, một trong 2 người đã phải thốt lên: "Ôi, lần đầu tiên tôi thấy phở như thế này đấy!". Nước phở còn nóng hổi, sôi sùng sục bên cạnh các khay nguyên liệu mà người dùng sẽ tự cho vào chiếc đố đá để thưởng thức.
Phở thố đá với nguyên liệu và cách trình bày đặc biệt khiến du khách Hàn trầm trồ (Ảnh KBS World)
Chính điều này khiến các nguyên liệu khi tới bàn ăn của thực khách vẫn giữ nguyên bản được hương vị. Cả 2 vị khách cũng cùng đồng tình kiểu ăn phở trong thố đá này tương tự với cách ăn món canh hầm ở Hàn Quốc. "Người Hàn chắc chắn sẽ thích kiểu phở này lắm! Đến Việt Nam mà không ăn thử thật là quá phí!"
Hương vị phở thố đá khiến du khách hài lòng (Ảnh KBS World)
Khác biệt lớn và dễ nhận thấy nhất ở phở thố/bát đá so với phở thông thường đó là món ăn sử dụng thố hay bát lớn làm bằng đá, thay vì các loại tô, bát làm bằng sứ. Lý do của điều này là gì?
Theo Báo Thanh Niên, thố đá có khả năng giữ nhiệt gấp 3–4 lần tô sứ, giúp món phở luôn nóng hổi từ đầu đến cuối bữa ăn. Khi mang ra, nguyên liệu gồm thịt bò, bánh phở tươi, hành, rau thơm được bày riêng.
Thực khách sẽ tự trụng từng lát thịt, từng vắt bánh phở vào thố đang sôi để đạt độ chín theo ý muốn. Cách ăn này khiến nhiều người ví phở thố đá như “phiên bản lẩu mini” của phở – vừa thưởng thức vừa tận hưởng cảm giác nóng bốc hơi, hương thơm quyện tỏa ngay trước mặt.
Ảnh VinWonders
Nếu phở thông thường chỉ giữ nóng được vài phút, thì với phở thố đá, nước dùng vẫn sôi liu riu suốt bữa ăn. Chính hơi nóng ấy giúp thịt bò mềm, hành tươi lâu, bánh phở không bị nở. Với du khách nước ngoài, đây là một cách thưởng thức phở Việt hoàn toàn khác — vừa hiện đại, vừa đậm đà bản sắc truyền thống.
Về hương vị, nước lèo của phở thố đá vẫn được nấu theo phong cách truyền thống: hầm xương bò hoặc xương ống trong nhiều giờ cùng gừng, quế, hồi, thảo quả để cho ra nước dùng trong, ngọt thanh. Tuy nhiên, do được rót vào thố đá giữ nhiệt, mùi thảo mộc được cô lại rõ rệt hơn, tạo cảm giác đậm đà mà không cần dùng nhiều gia vị. Một số quán như Phở Hội Thố Đá, Phở Maison (TP.HCM) còn tự làm bánh phở tươi mỗi ngày để tăng độ dai, dẻo khi trụng trong nước nóng.
Giá phở thố đá thường cao hơn so với phở thông thường. Trong khi một tô phở truyền thống có giá trung bình từ 40.000 – 70.000 đồng, thì phở thố đá dao động từ 90.000 – 150.000 đồng/thố, tùy loại thịt và cách phục vụ. Theo Tuổi Trẻ, chi phí cao hơn là do thố đá chịu nhiệt có giá đắt, công đoạn nung trước khi phục vụ tốn thời gian, và món ăn mang tính “trải nghiệm” nhiều hơn là bữa ăn nhanh thường nhật.
Ảnh minh họa
Trên thực tế, ở nhiều quốc gia khác cũng có những món ăn được phục vụ tương tự như phở thố đá ở Việt Nam. Tiêu biểu nhất là Dolsot Bibimbap của Hàn Quốc. Cơm, rau, thịt và trứng được bày trong thố đá (dolsot) đang nóng rẫy.
Khi trộn đều, hơi nhiệt khiến lớp cơm dưới đáy cháy xém, tạo hương thơm đặc trưng gọi là nureungji. Giống như phở thố đá, Dolsot Bibimbap tận dụng sức nóng của thố để giữ nhiệt và tạo hiệu ứng “nấu tiếp tại bàn”, khiến món ăn vừa mang tính trình diễn, vừa kích thích vị giác.
Một món khác là Kamameshi của Nhật Bản – cơm được nấu trực tiếp trong nồi sắt hoặc nồi đất cùng các loại thịt, rau, nước sốt. Khi mang ra bàn, nồi vẫn nóng hổi, cơm có lớp cháy giòn dưới đáy tương tự cách người Hàn tận dụng đá để giữ nhiệt. Tại Thái Lan, món Chim Chum cũng được phục vụ trong nồi đất nung nhỏ, đặt ngay trên bếp than. Thực khách nhúng thịt, rau, bún vào nồi nước dùng sôi, rất giống với cách trụng thịt và bánh phở trong thố đá ở Việt Nam.
Nhật Bản, Hàn Quốc hay Thái Lan cũng có những món ăn phục vụ trong thố đá như phở thố đá ở Việt Nam (Ảnh ST)
Điểm chung lớn nhất giữa các món ăn kể trên, nằm ở trải nghiệm ăn “nóng tận tay”, khi người dùng không chỉ thưởng thức mà còn “tham gia” vào quá trình hoàn thiện món ăn tại bàn – điều làm nên sức hấp dẫn của ẩm thực hiện đại.
Với du khách nước ngoài, thưởng thức phở ở Việt Nam là cách cảm nhận rõ nhất tinh hoa ẩm thực Việt. Nếu phở truyền thống mang vẻ mộc mạc, thân quen của đời sống thường nhật, thì phở thố đá lại đem đến trải nghiệm mới lạ khi được tự tay trụng thịt, ngửi mùi nước dùng sôi bốc khói. Giữa không gian ấm nóng và hương thảo mộc lan tỏa, mỗi bát phở trở thành một hành trình vị giác – nơi du khách không chỉ ăn mà còn thực sự chạm vào văn hóa Việt.