1. Con xem sự hi sinh của cha mẹ là mặc định
Dấu hiệu: Con đòi hỏi nhiều hơn là biết ơn, giận dỗi nếu cha mẹ không đáp ứng, coi mọi việc cha mẹ làm là “nghĩa vụ”.
Ví dụ: Bạn mua cho con một chiếc xe đạp, con không vui mừng mà thản nhiên: “Bạn A có xe xịn hơn, bao giờ bố mẹ đổi cho con?”
Nguyên nhân: Cha mẹ chiều con quá mức, sợ con thiệt thòi, đáp ứng mọi yêu cầu mà không dạy con về giá trị của lao động và sự biết ơn.
Giải pháp: Giao việc nhà phù hợp tuổi: quét nhà, xếp đồ chơi. Khi con đòi mua gì, hãy cho con cùng đóng góp một phần từ tiền tiết kiệm. Dạy con nói lời cảm ơn mỗi khi nhận được thứ gì đó - dù là từ bố mẹ.
2. Con nói năng hỗn hào, cãi tay đôi
Dấu hiệu: Con ngắt lời, to tiếng, thậm chí dùng từ khó nghe với người lớn.
Ví dụ: Khi bạn nhắc con cất điện thoại để ăn cơm, con đáp: “Con đang bận, đừng làm phiền.”
Nguyên nhân: Gia đình ít giao tiếp tôn trọng nhau, cha mẹ cũng hay quát mắng, nên trẻ học theo.
Giải pháp: Bắt đầu từ việc cha mẹ làm gương. Nói chuyện nhẹ nhàng, dùng từ “làm ơn”, “cảm ơn” với chính con. Đặt giới hạn rõ: không được dùng lời lẽ xúc phạm. Nếu con vi phạm, có hình phạt hợp lý, không quát tháo mà giải thích lý do.
3. Con chỉ nghĩ đến mình, không quan tâm người khác
Dấu hiệu: Con không giúp đỡ ai, thờ ơ khi cha mẹ ốm, không chia sẻ đồ chơi hay đồ ăn.
Ví dụ: Mẹ ho liên tục, con vẫn đeo tai nghe, chơi game như không nghe thấy gì.
Nguyên nhân: Con được đặt ở “trung tâm vũ trụ” từ nhỏ, mọi người trong nhà đều chiều theo ý con.
Giải pháp: Dạy con chia sẻ từ những việc nhỏ: giúp đỡ ông bà, thăm người ốm, cho đồ chơi cũ để từ thiện. Kể cho con nghe những câu chuyện về lòng nhân ái để khuyến khích con quan tâm đến người khác.
4. Con hay nói dối để tránh rắc rối
Dấu hiệu: Con giấu bài điểm kém, đổ lỗi cho người khác, bịa chuyện để được đi chơi.
Ví dụ: Bạn phát hiện con xé vở kiểm tra và nói dối: “Con làm mất rồi.”
Nguyên nhân: Cha mẹ phản ứng quá mạnh khi con sai, phạt nặng khiến con sợ hãi.
Giải pháp: Tạo môi trường an toàn để con dám nói thật. Khi con thú nhận lỗi, đừng chỉ trừng phạt mà hãy cùng con tìm cách sửa sai. Khen ngợi sự trung thực để con thấy việc nói thật được trân trọng.
5. Con xa cách gia đình, sống trong “thế giới riêng”
Dấu hiệu: Con không muốn ăn cơm cùng gia đình, ít trò chuyện, dán mắt vào điện thoại.
Ví dụ: Cả nhà đang xem TV, con đóng cửa phòng, cười một mình khi nhắn tin, nhưng không chia sẻ chuyện gì với bố mẹ.
Nguyên nhân: Cha mẹ quá bận rộn, ít dành thời gian trò chuyện, bản thân cũng dán mắt vào điện thoại.
Giải pháp: Thiết lập giờ sinh hoạt chung: bữa tối không điện thoại, cuối tuần cùng đi dạo hoặc chơi trò chơi. Khi con chia sẻ chuyện nhỏ, hãy lắng nghe nghiêm túc để con có thói quen tâm sự.
Ảnh mimh hoạ
Cha mẹ cần thay đổi trước khi qua muộn
Một đứa trẻ trở nên vô tâm, thờ ơ không phải tự nhiên mà có. Đó là kết quả của nhiều năm cha mẹ dạy bằng cảm xúc, bằng sự hi sinh vô điều kiện mà thiếu ranh giới. Tin vui là không bao giờ quá muộn để thay đổi.
Bắt đầu từ những việc nhỏ: nói chuyện với con nhiều hơn, dạy con biết ơn, đặt ra giới hạn rõ ràng. Đừng ngại cho con “trải nghiệm khó khăn” – làm việc nhà, tự chịu trách nhiệm khi mắc lỗi. Chính những trải nghiệm ấy sẽ giúp con trưởng thành, biết yêu thương gia đình và quý trọng công sức cha mẹ.
Ngày con tự giác rửa bát, hỏi thăm sức khỏe bố mẹ, ôm bạn một cái và nói “Con cảm ơn”, đó là ngày bạn biết rằng mọi nỗ lực thay đổi đã được đền đáp xứng đáng.
