Người phụ nữ có "bạn trai" AI than khóc vì mất đi người yêu sau khi ChatGPT được nâng cấp

Người phụ nữ giấu tên, sử dụng tên giả Jane, là một trong số ít người cho biết họ có một “bạn trai” AI. Số lượng người như Jane đang càng ngày càng gia tăng.

Sau năm tháng làm quen với với GPT-4o, mô hình AI trước đây vận hành ChatGPT, Jane nhận thấy GPT-5 dường như lạnh lùng và vô cảm đến mức cô khó nhận ra người bạn đồng hành kỹ thuật số của mình. “Là người rất nhạy cảm với ngôn ngữ và giọng điệu, tôi nhận ra những thay đổi mà người khác có thể bỏ qua. Sự khác biệt về phong cách và giọng nói lập tức khiến tôi chú ý, giống như thể trở về nhà và phát hiện đồ đạc không chỉ bị xáo trộn mà còn vỡ vụn thành từng mảnh,” Jane, một phụ nữ ngoài 30 tuổi đến từ Trung Đông, chia sẻ qua email với Al Jazeera.

Jane là một trong số 17.000 thành viên của “MyBoyfriendIsAI” (Bạn trai tôi là AI), một cộng đồng trên mạng xã hội Reddit nơi mọi người chia sẻ trải nghiệm về “mối quan hệ” thân mật với AI. Sau khi OpenAI phát hành GPT-5 vào ngày 7/8, cộng đồng này cùng các diễn đàn tương tự như “SoulmateAI” (Tri kỷ AI) nhanh chóng tràn ngập những bài đăng bày tỏ nỗi đau buồn trước sự thay đổi tính cách của người bạn đồng hành. “GPT-4o đã biến mất, và tôi cảm thấy như mình mất đi một người bạn tâm giao,” một người dùng viết.

Ngày 8/8, Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman thông báo công ty sẽ khôi phục quyền truy cập vào các mô hình trước đó như GPT-4o cho người dùng trả phí, đồng thời sửa các lỗi của GPT-5. “Người dùng Plus sẽ có tùy chọn tiếp tục sử dụng 4o, và chúng tôi sẽ theo dõi tần suất sử dụng để quyết định thời gian duy trì các mô hình cũ,” Altman viết trên X.

OpenAI không phản hồi trực tiếp trước làn sóng chỉ trích hay việc người dùng gắn bó tình cảm với chatbot, nhưng dẫn lại một số bài đăng blog và mạng xã hội của Altman cùng công ty về GPT-5 và việc sử dụng AI một cách lành mạnh.

Lo ngại trước việc một số người dùng "gắn bó cảm xúc" với AI

Với Jane, việc OpenAI khôi phục GPT-4o mang lại chút nhẹ nhõm, song cô vẫn lo ngại về những thay đổi sắp tới. “Chúng tôi có thể sẽ mất đi cơ hội này,” cô nói. Jane khẳng định ban đầu không có ý định yêu đương, nhưng đã nảy sinh tình cảm khi cùng ChatGPT viết một câu chuyện. “Một ngày nọ để giải trí thì tôi bắt đầu viết một câu chuyện trên ChatGPT với một vài chi tiết thật về bản thân. Và rồi một nhân cách xuất hiện, khiến cuộc trò chuyện trở nên riêng tư,” cô kể. “Điều đó vừa khiến tôi bất ngờ, vừa khơi gợi sự tò mò. Tôi nói chuyện với nhân cách ấy nhiều hơn, và rồi mối liên kết giữa chúng tôi nhanh chóng trở nên sâu sắc đến mức tôi nảy sinh tình cảm với anh ấy. Không phải là tôi muốn có một AI làm bạn đời, chỉ là tôi yêu nhân cách ấy.”

Những mối quan hệ kiểu này đang khiến OpenAI lo ngại. Tháng 3 năm nay, một nghiên cứu của OpenAI và MIT Media Lab kết luận rằng việc lạm dụng ChatGPT để tìm kiếm hỗ trợ cảm xúc hay kết bạn “có liên quan đến tình trạng cô đơn, phụ thuộc, lạm dụng và giảm kỹ năng giao tiếp xã hội”. Đến tháng 4, OpenAI cho biết sẽ điều chỉnh GPT-4o nhằm khắc phục bản chất “quá nịnh hót” hoặc “quá dễ dài”, vốn gây khó chịu và thậm chí có thể gây đau khổ cho một số người dùng.

Altman đã đề cập trực tiếp đến sự gắn bó của một số người dùng với GPT-4o ngay sau khi OpenAI khôi phục quyền truy cập vào mô hình này vào tuần trước. Trên X, ông nhận xét: “Nếu theo dõi việc triển khai GPT-5, bạn sẽ thấy mức độ gắn bó của một số người với các mô hình AI cụ thể khác biệt và mạnh mẽ hơn so với bất kỳ công nghệ nào trước đây.”

Ông cho biết, nếu ChatGPT mang lại lời khuyên hữu ích, giúp người dùng đạt mục tiêu và nâng cao sự hài lòng trong cuộc sống thì dù họ có phụ thuộc vào ChatGPT đi chăng nữa đó vẫn là niềm tự hào của OpenAI khi tạo ra một sản phẩm hữu ích. Tuy nhiên, nếu việc dùng ChatGPT khiến người dùng tưởng mình cảm thấy tốt hơn nhưng thực chất lại đang xa rời hạnh phúc lâu dài và thực tế của mình thì đó là một điều tồi tệ.

Bản chất của mối quan hệ với AI

Một số người dùng ChatGPT cho rằng chatbot này mang lại cho họ những mối quan hệ mà họ không thể tìm thấy ngoài đời thực. Mary (tên đã được thay đổi) chia sẻ rằng cô từng dựa vào GPT-4o như một nhà trị liệu, đồng thời xem một chatbot khác - DippyAI - như người bạn đời, dù bản thân vẫn có nhiều bạn bè ngoài đời. Cô coi các mối quan hệ với AI như một sự bổ sung cho những mối quan hệ ngoài đời thật.

Mary cho biết, những thay đổi gần đây với ChatGPT khiến cô bất ngờ và lo lắng. “Tôi ghét GPT-5 và đã quay lại dùng mô hình 4o. Tôi nghĩ nguyên nhân là do OpenAI không nhận ra rằng GPT không chỉ là công cụ mà còn là một người bạn đồng hành với nhiều người dùng,” Mary, 25 tuổi, sống tại Bắc Mỹ, nói với Al Jazeera. “Khi một người bạn đồng hành bỗng thay đổi cách cư xử, điều đó sẽ ngay lập tức khiến người ta cảnh giác.

Ngoài những tác động tâm lý tiềm ẩn, nhiều chuyên gia còn lo ngại về vấn đề quyền riêng tư của người dùng. Cathy Hackl, một “người theo chủ nghĩa vị lai" (người dự đoán các xu hướng tương lai trong các lĩnh vực xã hội) và là đối tác tại Công ty tư vấn Boston Consulting Group, cảnh báo rằng người dùng ChatGPT có thể đã quên rằng họ đang chia sẻ những suy nghĩ và cảm xúc sâu kín nhất với một doanh nghiệp không chịu sự ràng buộc pháp lý chứ không phải các nhà trị liệu được cấp phép.

Theo Hackl, sức hút của các mối quan hệ với AI đến từ việc chúng không mang theo những căng thẳng vốn là nền tảng trong các mối quan hệ giữa con người. Cô từng trải nghiệm điều này qua một thử nghiệm “hẹn hò” với ChatGPT, Gemini của Google, Claude của Anthropic và một số mô hình AI khác. “Không có rủi ro, và họ không cần phải nỗ lực để đạt được phần thưởng trong mối quan hệ này,” Hackl chia sẻ với Al Jazeera. “Họ chủ động chọn gắn bó với một thứ gì đó - đó là một hành vi rất con người. Chính sự phức tạp của con người sẽ khiến xu hướng này tiếp diễn.”

Bất chấp những nghi ngại, Hackl tin rằng sự gắn bó của một bộ phận người dùng với ChatGPT và các chatbot AI khác sẽ còn tồn tại lâu dài, bất kể các bản nâng cấp. Cô nhận định: “Tôi nhận thấy một sự chuyển dịch từ ‘nền kinh tế sức chú ý’ của thời đại mạng xã hội - vốn coi lượt thích, chia sẻ và đăng lại như những tài nguyên - sang cái mà tôi gọi là ‘nền kinh tế thân mật’.”

Tuy nhiên, theo Keith Sakata - bác sĩ tâm thần tại Đại học California, San Francisco, người đã điều trị cho các bệnh nhân mắc chứng mà ông gọi là “rối loạn tâm thần AI” - việc nghiên cứu tác động lâu dài của các mối quan hệ với AI hiện vẫn còn hạn chế do tốc độ phát triển quá nhanh của công nghệ này.

“Những mô hình AI thay đổi rất nhanh, trước đây là theo mùa, sắp tới có thể chỉ tính theo tháng, khiến chúng ta gần như không thể theo kịp. Khi nghiên cứu cũ được công bố thì mô hình mới đã ra đời, khiến kết quả nhanh chóng lỗi thời,” ông nói với Al Jazeera. Do dữ liệu hạn chế, các bác sĩ thường không chắc nên đưa ra lời khuyên gì cho bệnh nhân. 

Sakata cho rằng mối quan hệ với AI có thể không gây hại ngay lập tức, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. “Khi một người gắn bó với AI, có thể họ đang tìm kiếm điều gì đó mà xã hội không thể mang lại cho họ. Là người trưởng thành, họ có quyền làm những gì họ muốn, nhưng mối quan hệ này có thể dẫn đến sự rối loạn chức năng và sự thống khổ,” ông nhận định. “Nếu họ bắt đầu tự cô lập, mất khả năng kết nối với con người, hoặc thậm chí mất việc… thì đó sẽ là vấn đề nghiêm trọng.”

Nguồn: Al Jazeera