Đầu tháng 9 vừa qua, truyền thông Trung Quốc đưa tin một cô gái 19 tuổi ở Ninh Ba, Chiết Giang (Trung Quốc) phải nhập viện vì tình trạng mắt phải sưng tấy, khó mở và sốt cao do bị nhiễm trùng nội sọ. Nếu không được cấp cứu kịp thời, rất có thể căn bệnh này sẽ khiến bệnh nhân tử vong nhưng điều đáng ngạc nhiên là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nguy hiểm này lại xuất phát từ việc chỉ nặn 1 nốt mụn trên mặt - thói quen rất quen thuộc mà hầu như ai cũng làm.
Thực tế, không chỉ là nặn mụn mà còn có một số thói quen “ngứa tay” thường gặp trong cuộc sống như ngoáy mũi, ngoáy tai, xé da môi khô… đều tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh, thậm chí có thể gây tử vong. Dưới đây là 5 hành động "ngứa tay" quen thuộc nhiều người vẫn làm nhưng cực kỳ nguy hiểm, đừng làm tùy tiện.
Da mặt ai cũng tiết dầu để bảo vệ da, nếu dầu tiết ra quá nhiều sẽ tích tụ lại và gây bít tắc ở nang lông, cộng với vi khuẩn, da nhiễm khuẩn sẽ bị sưng tấy, viêm nhiễm hình thành mụn. Nếu "ngứa tay" nặn mụn, hậu quả trực tiếp nhất là đau đớn, dễ để lại vết thâm, rỗ mụn, nhưng nếu là mụn nặn ở "vùng tam giác chết" trên mặt còn nguy hiểm hơn thế, thậm chí là gây tử vong.
Ảnh chụp CT hộp sọ của cô gái bị nhiễm trùng nội sọ do nặn mụn. Trong ảnh: Vòng tròn đỏ to thể hiện huyết khối xoang hang gây viêm tắc tĩnh mạch, vòng tròn đỏ nhỏ thể hiện ảnh hưởng của viêm tắc tĩnh mạch gây sưng tấy và khiến mắt phải của Tiểu Dương không thể mở được (Ảnh: Tin tức buổi tối Ninh Ba).
"Tam giác chết" của khuôn mặt là chỉ vùng tam giác từ khóe miệng hai bên đến chân mũi, tại đây do tĩnh mạch mặt không có van tĩnh mạch nên máu không chỉ có thể chảy về tim mà còn chảy lên não theo các mạch máu nối với não. Sau khi mụn mọc ở đây được nặn, mầm bệnh trong mụn có thể xâm nhập vào não qua đường máu và trực tiếp gây viêm nhiễm, ở giai đoạn đầu có thể bị sốt, nhức đầu, ớn lạnh và các cảm giác khó chịu khác, trường hợp nặng có thể bị viêm màng não thứ phát. Áp-xe, nhiễm trùng huyết… nguy hiểm đến tính mạng.
Vùng "tam giác chết" trên mặt (Ảnh: QTimes).
Xử lý đúng cách:
Đối với những người bị mụn trứng cá nặng thì việc đi khám da liễu tại bệnh viện được ưu tiên hàng đầu, không nên sử dụng các sản phẩm trị mụn một cách mù quáng để tránh tình trạng chữa bệnh chậm trễ hoặc gây ra những hậu quả xấu.
Nếu là mụn thường xuyên do chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ hay thức khuya, ngoài việc cải thiện thói quen sinh hoạt, thông thường bạn chỉ cần chú ý vệ sinh vùng bị mụn là được vì hệ thống miễn dịch của con người sẽ tiêu diệt vi khuẩn và để mụn biến mất. Nếu cần thiết, bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc tretinoin tại chỗ (như gel adapalene) để giúp ức chế vi khuẩn và thúc đẩy quá trình chữa lành.
Cố gắng không nặn bằng tay, nếu không không chỉ có nguy cơ nhiễm trùng mà còn để lại các vết mụn. Ngay cả khi là mụn mủ, hãy khử trùng tay và dụng cụ đầy đủ trước khi xử lý, bôi thuốc kháng khuẩn lên vùng bị mụn sau khi nặn mụn.
Việc ngoáy tai ai cũng làm, có người còn lấy đủ mọi "đồ nghề" để ngoáy tai, từ cây ngoáy tai, tăm bông, ngón tay út... Nhưng dù là cách nào thì cũng có thể làm tổn thương da ống tai và ẩn chứa nguy cơ bệnh tật.
Ráy tai trông có vẻ bẩn, nhưng nó thực sự có nhiều lợi ích:
- Ráy tai chứa nhiều dầu và có thể giữ ẩm cho ống tai.
- Nó có thể chặn các vật thể lạ như cát và bụi, bảo vệ màng nhĩ khỏi các loại vi khuẩn như lysobacterium, immunoglobulin...
Việc ngoáy tai thường xuyên hoặc không đúng cách có thể khiến ráy tai tiết ra bất thường hoặc ráy tai có thể chặn ống thính giác bên ngoài và hình thành tắc mạch máu bên trong tai, gây ra các triệu chứng như đau tai, sưng tai, chóng mặt và giảm thính lực. Trong quá trình ngoáy tai, màng nhĩ có thể bị thủng, trường hợp nặng có thể gây viêm tai giữa, tổn thương thính giác.
Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc ngoáy tai trong thời gian dài có thể làm hỏng ống tai và thậm chí gây ung thư. Thực tế đã có một trường hợp là tại Vũ Hán (Trung Quốc), người phụ nữ luôn cảm thấy ngứa tai, suốt 30 năm bà thường xuyên ngoáy tai và cuối cùng phát triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy ở phần thịt thính giác bên ngoài.
Xử lý đúng cách:
Ống tai có chức năng tự làm sạch tự nhiên. Ráy tai của hầu hết mọi người đều có thể tự thải ra ngoài. Ví dụ: khi chúng ta nói chuyện, ăn uống hoặc ngáp, ráy tai sẽ theo chuyển động của nắp ngoáy và dùng lông trong ống tai để đẩy ra khỏi tai một cách "lặng lẽ". Do đó, nói chung bạn không cần thiết phải ngoáy lỗ tai.
Mặc dù vấn đề ngoáy mũi là khó coi, nhưng một số người lại làm điều này bất kể mũi đang khó chịu hay họ đang rảnh rỗi. Tuy nhiên, hành động quen trên cũng có thể gây bệnh âm thầm.
Chất dính trong mũi có thể dính vi khuẩn và các chất độc hại trong không khí, ngăn không cho chúng xâm nhập trực tiếp vào cơ thể con người. Nếu bạn ngoáy mũi thường xuyên, hàng rào này có thể bị phá vỡ, khiến khoang mũi bị khô và nhạy cảm, dễ bị nhiễm vi trùng và xuất hiện các triệu chứng như hắt hơi, dị ứng.
Hơn nữa, bàn tay của chúng ta thường dính nhiều vi khuẩn, vi rút và các vi sinh vật khác, khi ngoáy mũi trực tiếp, vi khuẩn có khả năng xâm nhập vào khoang mũi, từ đó làm tăng khả năng nhiễm trùng. Các bệnh có thể xuất hiện nếu chúng ta ngoáy mũi bao gồm bệnh lao mũi do nhiễm vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis rất phổ biến và vi khuẩn Streptococcus pneumoniae có thể xâm nhập vào đường hô hấp qua lỗ mũi gây viêm phổi.
Nếu móng tay dài hoặc quá cứng, các mao mạch trong hốc mũi có thể bị thương trong quá trình ngoáy mũi, khiến mạch máu bị vỡ và chảy máu, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể dễ dàng hơn.
Xử lý đúng cách:
Chúng ta có thể dùng tăm bông nhúng nước, chấm vào mũi rồi lăn nhẹ từ từ để làm sạch, nếu phải bắt đầu thì tốt nhất bạn nên rửa tay trước khi làm sạch mũi. Các động tác làm sạch nên nhẹ nhàng, để không làm tổn thương niêm mạc mũi.
Ngoài ra, nước muối thông thường hoặc rửa mũi cũng có thể được sử dụng để làm sạch khoang mũi, có tác dụng xả vật lý và giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn. Nếu có thể thì nên ưu tiên dùng nước muối y tế, khi mua không tiện có thể dùng "100ml nước tinh khiết + 1g muối" để pha.
Đối với bình rửa mũi đóng hộp dùng một lần, bạn xịt nước trực tiếp vào khoang mũi, hít vào một chút rồi từ miệng nhổ ra.
Đối với các loại bình rửa mũi tái sử dụng, nếu muốn làm sạch khoang mũi bên trái, nên hơi nghiêng đầu sang bên phải, đưa vòi xịt vào khoang mũi bên trái, rửa sạch. Bạn cũng có thể hít vào một ít, làm sạch hầu họng, và sau đó nhổ ra khỏi miệng.
Rửa mũi đúng cách (Ảnh: Aboluowang).
Vào mùa thu hanh khô, ai không thích uống nước thường bị khô da môi. Trong tình huống này, nhiều người thường "ngứa tay" xé da môi hoặc liếm môi mà không biết rằng hành động này rất nguy hiểm.
Độ dày của niêm mạc môi người chỉ bằng 1/3 da, đặc biệt nhạy cảm với không khí hanh khô, nhiệt độ thấp, gió lạnh và các môi trường khác nên càng dễ bị khô và bong tróc.
Nếu bạn dùng lưỡi liếm môi, mặc dù nước do nước bọt mang lại có thể làm ẩm môi trong thời gian ngắn, nhưng nó sẽ bay hơi nhanh chóng, đồng thời, nó cũng lấy đi một ít nước trên môi, khiến càng liếm càng khô. Vòng luẩn quẩn khô ráp, dẫn đến các triệu chứng của viêm môi mãn tính như nứt nẻ môi, sưng môi, đóng vảy tiết máu...
Việc trực tiếp làm rách da miệng càng không đúng cách, hậu quả trực tiếp nhất là làm tăng cảm giác đau đớn, chảy máu trên môi, nhiễm trùng và khó lành vết thương, nếu để lâu sẽ phát triển thành viêm môi mãn tính.
Xử lý đúng cách:
Nếu môi khô đặc biệt kèm theo khô mắt, khô ngứa da, khó nuốt, ho khan, khó thở, đau khớp… thì bạn cần cảnh giác với hội chứng Sjogren’s. Nhưng nếu bạn chỉ bị nứt nẻ môi thường xuyên hoặc nhẹ, ngoài việc uống nhiều nước, hãy thử các mẹo sau:
- Sử dụng kem dưỡng môi phù hợp: Son dưỡng có tác dụng dưỡng ẩm nhưng không nên dùng quá 3 lần/ngày, nếu không sẽ dễ làm giảm khả năng bảo vệ của môi.
- Tăng lượng vitamin B2 một cách thích hợp: Vitamin B2 giúp giảm bớt sự phát triển của viêm môi, loại vitamin này thường có trong các loại thịt nội tạng, thịt nạc, trứng, sữa, đậu nành, cà rốt , rau lá xanh.
- Ăn nhiều thức ăn dưỡng âm, bồi bổ cơ thể: Theo quan điểm của y học cổ truyền, mùa thu xuất hiện hanh khô, môi dễ bị nứt nẻ, có thể ăn lê, hạt dẻ và các loại thực phẩm có tác dụng dưỡng âm, bồi bổ cơ thể.
Ngón tay bị xước măng rô là tình trạng chúng ta thường xuyên gặp phải, nhất là vào mùa thu đông. Những sợi da tuy nhỏ nhưng chúng ta luôn cảm thấy khó chịu, khiến bạn không thể kìm lòng mà muốn xé hoặc cắn chúng nhưng nó có thể sẽ đau và nguy hiểm.
Nếu bạn xé sợi da bị xước măng rô, hậu quả trực tiếp nhất là da bị tổn thương và đau đớn, ngoài ra, nó còn có thể gây ra tiêu viêm, sưng tấy, nhiễm trùng.
Xử lý đúng cách:
Vì bạn không thể xé hoặc cắn, bạn nên ghi nhớ 3 bước sau:
- Ngâm tay trong nước ấm 10 phút để làm mềm da quanh móng tay.
- Dùng cồn iodophor hoặc cồn sát trùng để cắt và sát trùng móng, cắt bỏ sợi da từ chân của nó.
- Thoa kem dưỡng da tay để giữ ẩm cho da tay.
Ngoài ra, bạn nên chú ý chăm sóc da tay, giảm ma sát, sử dụng các sản phẩm tẩy rửa hợp lý, chú ý chế độ ăn uống điều độ, đảm bảo nạp đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp giảm hiện tượng mọc ngấn.
Nguồn tham khảo: Aboluowang, Healthline