Loài vật tưởng chỉ có dưới nước, ai ngờ còn "bò" lên núi và trở thành đặc sản được săn lùng

Ẩm thực Việt Nam từ lâu đã nổi tiếng với những món đặc sản theo mùa - thứ mà đôi khi không cần đắt đỏ hay xa xỉ, chỉ cần "đến đúng thời điểm" là đủ làm người ta háo hức. Đó có thể là những món dân dã, giá rẻ, nhưng muốn ăn lại phải… tùy duyên. Ốc núi ở Ninh Bình và Mai Châu (Hòa Bình) chính là một trong số đó: món ăn nghe thì quen mà lại lạ. Bởi cứ ngỡ ốc chỉ sống dưới nước, ai ngờ loài ốc này lại sinh sống ngay trên sườn núi.

Nhưng liệu rằng hương vị của ốc sống trên núi có khác gì với các loại ốc khác?

Khoảng tháng 4 đến tháng 8 hàng năm, bước chân tới Ninh Bình hay Mai Châu (Phú Thọ), du khách sẽ dễ dàng được người dân địa phương gợi ý: "Ăn thử ốc núi đi, không ăn giờ là mất công chờ tận năm sau đấy!". Nghe qua ai cũng bật cười, nhưng hóa ra đó lại là sự thật. Món đặc sản này chỉ xuất hiện theo mùa, nên chậm chân một chút là đành ngậm ngùi quay về.

Khác với ốc đồng hay ốc biển quen thuộc, loài ốc núi này lại sinh sống trên cạn. Người dân kể rằng chúng trú ngụ ở khe đá, thân cây trong rừng, ăn các loại lá rừng - có cả những loài cây thuốc. Bởi vậy mà lâu dần, món ốc núi được truyền tai nhau là bổ dưỡng, "ăn cho vui miệng mà khỏe người".

Ốc núi thường chỉ xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 8, khi thời tiết nhiều mưa, độ ẩm cao. Đây cũng là thời điểm người địa phương chủ động giới thiệu món này cho du khách. Hết mùa thì dù du khách có tiền, thèm mấy cũng… chịu. Không phải người bán "giữ hàng", mà thực sự là lúc đó gần như không bắt được, hoặc nếu có thì con nhỏ, thịt không còn giòn và ngon như mùa chính vụ.

Ốc núi khi vào mùa rất béo và khá to. Chỉ cần một con thôi cũng đủ "đã miệng". Cái giòn của ốc núi thì khỏi phải bàn - giòn gấp nhiều lần ốc mít, cắn một cái đã thấy cái sần sật vui miệng lan khắp đầu lưỡi. Vị thịt cũng đặc biệt, ngọt thanh, thơm nhẹ, tạo nên cảm giác vừa quen vừa lạ.

Người dân có thể chế biến ốc núi theo nhiều cách: luộc, hấp gừng, hấp sả, xào sả ớt hay xào lá lốt. Nhưng món khiến đa số du khách mê mẩn nhất vẫn là ốc hấp sả. Cách chế biến đơn giản nhưng giữ được độ ngọt tự nhiên của thịt ốc, cộng thêm hương sả thơm lừng khiến ai đứng cạnh nồi hấp cũng thấy bụng muốn réo. Đặc biệt, "linh hồn" của món ăn nằm ở bát nước mắm gừng sả pha chuẩn vị: chua chua, ngọt ngọt, cay nhẹ - khêu một con ốc nóng hổi, chấm ngập vào đó, chỉ có thể thốt lên: "Xuýt xoa vì ngon!".

Giá ốc núi cũng khá dễ chịu: khoảng 70.000 - 80.000 đồng/kg. Ra các quán ăn hay nhà hàng, một phần ốc núi hấp sẽ có giá từ 100.000 - 200.000 đồng, tùy độ to của ốc và nơi bán. Mức giá không hề "xa xỉ", nhưng điều làm món này trở nên quý hiếm lại nằm ở… tính thời điểm. Không đúng mùa thì chẳng có mà mua, đúng kiểu "đặc sản không phải cứ có tiền là ăn được".

Vậy nên nếu đang có kế hoạch ghé Ninh Bình hay Mai Châu trong những ngày này, đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức món đặc sản độc đáo này. Một trải nghiệm rất Việt Nam, rất mùa vụ, và rất đáng để thử - trước khi phải đợi thêm một năm nữa để gặp lại những con ốc núi giòn tan giữa lưng chừng núi rừng.