Núi Bà Đen (thuộc Tây Ninh cũ, nay là Long An) từ lâu nổi tiếng không chỉ bởi cảnh sắc hùng vĩ mà còn bởi kho tàng ẩm thực độc đáo. Giữa hàng chục món đặc sản nơi đây, có một cái tên khiến nhiều người vừa tò mò vừa "rùng mình" khi nghe đến: thằn lằn núi - loài vật được ví như "quái vật ẩm thực" bởi hình dáng bên ngoài nhưng lại trở thành nguyên liệu chế biến nên những món ăn bổ dưỡng, ngon khó cưỡng.
Thằn lằn núi Bà Đen thực chất thuộc họ tắc kè, với ngoại hình khá khác biệt: đuôi màu nâu nhạt, lưng có vạch trắng. Điều đặc biệt là chúng chỉ sống tại núi Bà Đen, không thể nhân giống sang nơi khác. Khí hậu, địa hình nơi đây mới đủ điều kiện để chúng sinh trưởng.
Khác với nhiều họ hàng bò sát khiến con người e dè, thằn lằn núi không hề có độc. Chúng chỉ ăn chuối, sung, các loại cây cỏ, thảo dược tự nhiên - hoàn toàn không ăn côn trùng hay động vật nhỏ. Vì vậy, thịt thằn lằn có vị ngọt, thơm, dai, được người dân địa phương xem là "thịt thuốc", có tác dụng bồi bổ sức khỏe, chữa mệt mỏi, chán ăn và hỗ trợ xương khớp.
Muốn thưởng thức món đặc sản này không hề đơn giản. Người đi săn phải leo lên những vách núi cao 100m - 500m, tìm tới các hốc đá nơi thằn lằn trú ngụ. Họ kiên nhẫn dùng mối hoặc trái sung để nhử ra, sau đó khéo léo dùng dụng cụ chuyên biệt để bắt. Công việc này đòi hỏi sức khỏe, sự gan dạ và kinh nghiệm, bởi chỉ một chút sơ suất cũng có thể nguy hiểm.
Thằn lằn núi Bà Đen sau khi bắt về được làm sạch, tẩm ướp gia vị rồi chiên giòn vàng ruộm. Khi ăn, người ta thường cuốn thịt thằn lằn với các loại rau rừng như đọt cóc, rau nhái, chấm cùng mắm me chua cay đặc trưng. Vị béo ngọt, dai dai của thịt hòa quyện cùng sự tươi mát và đậm vị của rau, nước chấm khiến thực khách "quên mất" cảm giác e ngại ban đầu.
Không chỉ dừng ở món chiên giòn, thằn lằn núi còn được biến tấu thành nhiều món hấp dẫn khác: xào lá lốt ăn kèm bánh tráng, chiên xù giòn rụm hay nấu cháo đậu xanh bồi bổ cơ thể. Mỗi món lại mang một hương vị riêng, góp phần làm nên sự phong phú của ẩm thực địa phương.
Do khó săn lùng, lại không thể nuôi nhân giống, thằn lằn núi ngày càng khan hiếm. Hiện tại, thịt tươi chế biến ngay tại núi Bà Đen có giá từ 120.000 - 150.000 đồng/đĩa, trong khi loại phơi khô lên tới 1,4 triệu đồng/kg. Số lượng cá thể giảm mạnh khiến nhiều nơi đã hạn chế khai thác để bảo tồn loài vật này, đồng nghĩa món đặc sản cũng trở nên hiếm hoi hơn bao giờ hết.
Ngày nay, với những ai đủ may mắn được thưởng thức, thằn lằn núi Bà Đen không chỉ đơn thuần là một món ăn mà còn là trải nghiệm văn hóa - ẩm thực độc nhất vô nhị của vùng đất này.