Hàng triệu con cá đột ngột chết: Đây là điềm báo gì cho nhân loại?

Trong vài năm qua, thế giới liên tục ghi nhận những vụ việc hàng triệu con cá chết đột ngột tại nhiều lục địa khác nhau. Những hình ảnh xác cá phủ trắng mặt sông, mặt biển không chỉ gây sốc về mặt thị giác mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về sự ổn định của hệ sinh thái toàn cầu. Các chuyên gia môi trường nhận định rằng đây là hệ quả của sự cộng hưởng giữa biến đổi khí hậu cực đoan và các hoạt động can thiệp thô bạo của con người vào thiên nhiên.

Sự kiện gây chấn động nhất diễn ra tại sông Darling thuộc thị trấn Menindee, Úc vào tháng 3 năm 2023. Theo báo cáo từ Reuters và The Guardian, hàng triệu con cá trắm, cá vược và cá tuyết đã chết nghẹt dọc theo đoạn sông dài hàng chục cây số. Nguyên nhân chính được xác định là do hiện tượng thiếu oxy nghiêm trọng (hypoxia).

Sau khi lũ lụt rút đi, một lượng lớn chất hữu cơ bị phân hủy kết hợp với đợt nắng nóng kỷ lục đã hút cạn oxy trong nước. Đây là vụ cá chết lớn nhất từng được ghi nhận tại khu vực này, gây ra cuộc khủng hoảng nước sinh hoạt cho cư dân và buộc chính quyền phải huy động lực lượng dọn dẹp quy mô lớn với chi phí lên tới hàng chục tỷ đồng.

Tại bờ biển Texas, Mỹ, vào tháng 6 năm 2023, hàng triệu xác cá menhaden đã bị sóng đánh dạt vào bờ bãi biển Quintana. Theo phân tích từ CNN và National Geographic, nước biển ấm lên nhanh chóng đã làm giảm khả năng hòa tan oxy. Cá menhaden vốn sống theo đàn lớn với mật độ dày đặc đã rơi vào tình trạng "ngạt thở tập thể" khi bị mắc kẹt trong những vùng nước nông có nhiệt độ cao. Hiện tượng này được các nhà hải dương học coi là bằng chứng sống cho thấy đại dương đang nóng lên với tốc độ chưa từng có, đe dọa trực tiếp đến chuỗi thức ăn toàn cầu.

Không dừng lại ở đó, vào tháng 12 năm 2023 và đầu năm 2024, bờ biển Hokkaido, Nhật Bản đã hứng chịu thảm họa khi hàng nghìn tấn cá mòi dạt vào bờ. Báo The Japan Times đưa tin rằng lớp xác cá dày đến mức thuyền bè không thể di chuyển.

Dù có nhiều giả thuyết về tác động của môi trường, các nhà khoa học Nhật Bản nghiêng về giả thuyết đàn cá bị các loài săn đuổi vào vùng nước lạnh đột ngột hoặc bị thiếu oxy do mật độ quá cao. Sự việc này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành du lịch và tâm lý người tiêu dùng tại địa phương.

Dưới góc độ khoa học, việc hàng triệu con cá chết đột ngột thường liên quan đến hiện tượng "thủy triều đỏ" hoặc sự bùng nổ của tảo độc do dư lượng phân bón nông nghiệp chảy ra sông ngòi. Khi tảo chết đi, quá trình phân hủy tiêu thụ lượng lớn oxy, tạo ra những "vùng chết" (dead zones) mà không sinh vật nào có thể sống sót.

Nhìn rộng hơn, đây không chỉ là câu chuyện của ngành thủy sản. Việc các loài cá chết hàng loạt là điềm báo cho sự mất cân bằng sinh thái có thể dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống an ninh lương thực.

Khi các loài cá nhỏ chết đi, những loài chim biển và động vật có vú cũng mất đi nguồn thức ăn, tạo ra một phản ứng dây chuyền tiêu cực. Nhân loại đang đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc khủng hoảng mà ở đó, cái chết của những sinh vật dưới nước chính là lời cảnh báo sau cùng về sự khắc nghiệt của khí hậu trong những thập kỷ tới.

Nguồn: CNN, Reuters