Điểm danh những loại vắc xin trẻ dưới 1 tuổi nhất định phải được tiêm, tưởng ai cũng biết nhưng nhiều người vẫn nhầm!

Vắc xin là chế phẩm sinh học được tạo ra để kích thích hệ miễn dịch của cơ thể sản xuất kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh cụ thể. Khi được tiêm vắc xin, cơ thể sẽ nhận diện và ghi nhớ tác nhân gây bệnh, từ đó có khả năng phản ứng nhanh chóng và hiệu quả khi tiếp xúc với chúng trong tương lai.

Theo các chuyên gia, tiêm vắc xin là cách hữu hiệu để phòng ngừa bệnh tật (nhất là các bệnh truyền nhiễm), bảo vệ cộng đồng và có thể giảm chi phí y tế do điều trị bệnh. Đặc biệt ở trẻ dưới 1 tuổi, hệ miễn dịch còn non yếu, việc tiêm vắc xin lại càng trở nên quan trọng.

Những loại vắc xin trẻ dưới 1 tuổi nhất định phải được tiêm

Dưới đây là danh sách các vắc xin quan trọng mà trẻ dưới 1 tuổi cần được tiêm:

1. Vắc xin viêm gan B

- Thời gian tiêm: Liều đầu tiên trong vòng 24 giờ sau sinh; các liều tiếp theo khi trẻ 1 và 6 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm gan B, một bệnh nhiễm virus có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.

- Các loại cơ bản: Engerix-B, Recombivax HB.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ sinh non dưới 2.000g hoặc đang mắc bệnh cấp tính.

2. Vắc xin bạch hầu, uốn ván, ho gà (DTP)

- Thời gian tiêm: Các mũi lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa ba bệnh nguy hiểm: bạch hầu, uốn ván và ho gà.

- Các loại cơ bản: DTP, DTaP (với thành phần ho gà vô bào).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang sốt cao, mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng nghiêm trọng với liều trước.

3. Vắc xin bại liệt (IPV hoặc OPV)

- Thời gian tiêm: Mũi đầu lúc 2 tháng tuổi, các mũi tiếp theo lúc 4 và 6-18 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa bệnh bại liệt, gây liệt cơ và có thể dẫn đến tử vong.

- Các loại cơ bản: IPV (vắc xin bất hoạt), OPV (vắc xin sống giảm độc lực).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

4. Vắc xin Haemophilus influenzae type b (Hib)

- Thời gian tiêm: Các mũi lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm màng não, viêm phổi và các nhiễm trùng khác do Hib gây ra.

- Các loại cơ bản: ActHIB, PedvaxHIB.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

5. Vắc xin phế cầu khuẩn (PCV)

- Thời gian tiêm: Các mũi lúc 2, 4 và 6 tháng tuổi; mũi nhắc lại lúc 12-15 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết do phế cầu khuẩn.

- Các loại cơ bản: PCV13 (Prevnar 13), PCV10 (Synflorix).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

6. Vắc xin sởi

- Thời gian tiêm: Mũi đầu lúc 9 tháng tuổi; mũi nhắc lại lúc 18 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa bệnh sởi, gây sốt cao, phát ban và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

- Các loại cơ bản: Vắc xin sởi đơn hoặc kết hợp (MMR: sởi, quai bị, rubella).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính, suy giảm miễn dịch hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

7. Vắc xin viêm gan A

- Thời gian tiêm: Mũi đầu lúc 12 tháng tuổi; mũi nhắc lại sau 6-12 tháng.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm gan A, lây truyền qua đường tiêu hóa.

- Các loại cơ bản: Havrix, Vaqta.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

8. Vắc xin cúm

- Thời gian tiêm: Hàng năm, bắt đầu từ 6 tháng tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa cúm mùa, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

- Các loại cơ bản: Vắc xin cúm bất hoạt (IIV), vắc xin cúm sống giảm độc lực (LAIV).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

9. Vắc xin rotavirus

- Thời gian tiêm: Liều đầu lúc 2 tháng tuổi, liều thứ hai lúc 4 tháng tuổi (một số loại có thể cần thêm liều thứ ba lúc 6 tháng tuổi).

- Tác dụng: Phòng ngừa tiêu chảy cấp do rotavirus, nguyên nhân hàng đầu gây mất nước nghiêm trọng ở trẻ nhỏ.

- Các loại cơ bản: Rotateq (3 liều), Rotarix (2 liều).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính, có tiền sử tắc ruột, hoặc có dị ứng nghiêm trọng với thành phần của vắc xin.

Một số loại vắc xin nên tiêm dù không bắt buộc

Ngoài những loại vắc xin bắt buộc trên, còn có một số loại vắc xin được khuyến nghị nên tiêm để bảo vệ toàn diện sức khỏe của trẻ:

1. Vắc xin thủy đậu

- Thời gian tiêm: Mũi đầu lúc 12-15 tháng tuổi; mũi nhắc lại lúc 4-6 tuổi.

- Tác dụng: Phòng ngừa bệnh thủy đậu, giúp tránh các biến chứng như nhiễm trùng da, viêm phổi và viêm não.

- Các loại cơ bản: Varivax, ProQuad (kết hợp với MMR: sởi, quai bị, rubella).

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính, suy giảm miễn dịch hoặc có dị ứng nghiêm trọng với gelatin hoặc neomycin.

2. Vắc xin viêm não Nhật Bản

- Thời gian tiêm: Mũi đầu lúc 9 tháng tuổi, mũi nhắc lại sau 1-2 tuần; mũi thứ ba sau 1 năm.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm não Nhật Bản, một bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh nặng nề.

- Các loại cơ bản: Imojev, Jencevac.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang sốt cao, mắc bệnh cấp tính hoặc có dị ứng nghiêm trọng với vắc xin.

3. Vắc xin viêm màng não mô cầu

- Thời gian tiêm: Tùy theo loại vắc xin và khu vực, thường từ 9 tháng tuổi trở lên.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm màng não do vi khuẩn mô cầu, gây tử vong nhanh chóng hoặc để lại di chứng thần kinh.

- Các loại cơ bản: Menactra, Menveo.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

4. Vắc xin viêm phổi do phế cầu khuẩn mở rộng (PPSV23)

- Thời gian tiêm: Thường tiêm cho trẻ có nguy cơ cao (suy giảm miễn dịch, bệnh mãn tính) sau khi hoàn tất phác đồ PCV13.

- Tác dụng: Phòng ngừa viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết do phế cầu khuẩn với chủng mở rộng hơn.

- Các loại cơ bản: Pneumovax 23.

- Tạm hoãn tiêm khi: Trẻ đang mắc bệnh cấp tính hoặc có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước.

Tiêm vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi là biện pháp hiệu quả và an toàn nhất để phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Bố mẹ cần tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ và đúng thời điểm để bảo vệ sức khỏe toàn diện cho con. Đồng thời, việc mở rộng tiêm các loại vắc xin không bắt buộc cũng là cách giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch và phát triển khỏe mạnh.

Nguồn: CDC US, VNVC, Uptodate