Các chuyên gia ngành âm nhạc phản ứng trước nghệ sĩ AI dẫn đầu BXH Billboard

Ca khúc mang tên Walk My Walk, được phát hành dưới tên nghệ sĩ Breaking Rust, đã nhanh chóng trở thành hiện tượng với hơn 3 triệu lượt nghe trên Spotify. (Ảnh: NME)

Sự xâm nhập của AI vào làng nhạc thế giới không còn là dự báo, mà đã trở thành một làn sóng thực tế không thể đảo ngược. Bằng chứng là, theo thống kê từ Billboard, ít nhất 6 nghệ sĩ AI hoặc được AI hỗ trợ đã chính thức góp mặt trên các bảng xếp hạng chỉ trong vòng vài tháng ngắn ngủi, trải dài từ gospel, rock cho đến nhạc đồng quê. Đằng sau những cái tên này là các nhạc sĩ thực sự tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ đắc lực, hoặc thậm chí là những thực thể ẩn danh hoàn toàn, khiến ranh giới giữa con người sáng tạo và thuật toán ngày càng mờ nhạt.

Một trong những ví dụ nổi bật là Xania Monet, nghệ sĩ ảo do nhạc sĩ Mississippi, Telisha “Nikki” Jones, tạo ra. Jones tự viết hầu hết lời bài hát cho Monet và sử dụng nền tảng AI Suno để tạo nhạc. Ca khúc Let Go, Let Go của Monet đạt vị trí số 3 trên bảng Hot Gospel Songs, trong khi How Was I Supposed to Know? đứng số 20 trên Hot R&B Songs. Theo Billboard, các ca khúc của Monet đã thu về 44,4 triệu lượt stream chính thức tại Mỹ, đem lại 52.000 USD chỉ trong hơn 2 tháng.

Monet đã ký hợp đồng đa triệu USD với Hallwood Media sau một cuộc đấu giá trị giá 3 triệu USD, trở thành nghệ sĩ AI đầu tiên nhận đủ lượt phát sóng trên radio để xuất hiện trên bảng xếp hạng radio Billboard. Thậm chí, ít nhất một nghệ sĩ AI xuất hiện mỗi tuần trong 6 lần cập nhật bảng xếp hạng liên tiếp, khiến nhiều người đặt câu hỏi: Liệu ngành âm nhạc đang đi về đâu trong kỷ nguyên AI?

Vì sao người hâm mộ và nhạc sĩ nhạc đồng quê lo lắng trước nhạc AI?

Billboard ghi nhận rằng một phần ba trong top 10 bài hát trên bảng Country Digital Song Sales ngày 15/11 đến từ các nghệ sĩ hỗ trợ AI. Trong đó có Walk My Walk của Breaking Rust, bài hát đang giữ tuần thứ hai ở vị trí số 1, và Don’t Tread On Me của Cain Walker ở vị trí số 3. Cả hai nghệ sĩ đều liên quan đến nhạc sĩ Aubierre Rivaldo Taylor.

Tuy nhiên, doanh số của các ca khúc AI vẫn còn khiêm tốn so với các bài hát do con người thể hiện. Walk My Walk bán hơn 2.000 bản trong tuần đó, trong khi Don’t Tread on Me của Cain Walker đạt khoảng 1.000 bản. Trong cùng thời gian, Taylor Swift với The Fate of Ophelia bán tới 29.000 bản. Không chỉ vậy, các nhà lập trình radio vẫn né giọng AI khi xây dựng danh sách phát. Chuyên gia Joel Raab chia sẻ với Billboard rằng, nghiên cứu cho thấy người nghe không thích giọng AI trên sóng radio.

Leslie Fram từ FEMco nhấn mạnh rằng, trong dòng nhạc đồng quê, tính chân thực là sợi dây gắn kết nghệ sĩ với người hâm mộ, và sự xuất hiện của AI có thể làm xói mòn niềm tin quý giá đó. Quản lý radio Fletcher Foster bổ sung, các bài hát do AI tạo ra chiếm chỗ trên bảng xếp hạng, lẽ ra có thể dành cho những nghệ sĩ thực sự trình diễn, kiếm thu nhập từ bản quyền và xây dựng sự nghiệp lâu dài.

Quy định có thể bảo vệ nghệ sĩ thật?

Một số nhạc sĩ đã bắt đầu lên tiếng phản ứng. Ngôi sao nhạc đồng quê Martina McBride ủng hộ Đạo luật NO FAKES, nhằm bảo vệ giọng hát và hình ảnh nghệ sĩ khỏi việc bị sao chép trái phép. Trong bài viết trên Billboard, cô nhấn mạnh rằng AI có thể được sử dụng cho những mục đích tích cực, nhưng đồng thời tiềm ẩn nguy cơ bị lạm dụng..

Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng, nhạc AI tuy nghe bóng bẩy và hoàn hảo, nhưng lại thiếu đi những sắc thái nhỏ, những cảm xúc tinh tế làm nên linh hồn của âm nhạc. Fram nhận định, người nghe thông thường có thể không nhận ra, nhưng fan trung thành cảm nhận được từng nhịp cảm xúc, từng câu chuyện đằng sau mỗi giai điệu – thứ mà một thuật toán đơn thuần không thể hiểu. Raab tin rằng, âm nhạc do con người tạo ra, với trái tim và tâm hồn thật sự, sẽ luôn chạm đến lòng người và vượt qua mọi xu hướng do máy móc tạo ra.

Góc nhìn khác từ các chuyên gia

Allendra Royal-Freeman, nhà sáng lập Forreels: “Vấn đề không nằm ở việc AI xuất hiện, mà ở sự thiếu hụt cơ chế vận hành hiệu quả. Khi hệ thống hỗ trợ nghệ sĩ tốt, nghệ thuật sẽ phát triển; và khi nghệ thuật tiến bộ, văn hóa cũng thăng hoa. AI được lựa chọn vì nó an toàn, không mang cái tôi, xung đột hay những bất ngờ. Điều này phản ánh nhiều hơn về ngành công nghiệp âm nhạc chứ không phải về bản thân các nghệ sĩ".

Matt Mandrella, Nhạc sĩ trưởng Huntsville, AL: “Không thể tái tạo cảm giác khi một ca khúc vang lên khác biệt trong một phòng khách với 40 người hay trong khán phòng 8.000 khán giả. Chúng tôi không chống AI, mà ủng hộ con người. AI có thể giúp các nghệ sĩ mới tiết kiệm thời gian và chi phí, nhưng nó nên được dùng như công cụ truyền cảm hứng, không phải lối tắt – giúp khơi gợi ý tưởng mà vẫn giữ trọn dấu ấn riêng biệt của từng nghệ sĩ".

Daniel Burrus, chuyên gia đổi mới công nghệ toàn cầu: “Việc một nghệ sĩ AI dẫn đầu bảng xếp hạng không có nghĩa là sự sáng tạo con người đang mai một, mà chỉ là nó thay đổi hình thức. AI có thể mô phỏng các khuôn mẫu, nhưng không thể cảm nhận nhịp điệu, cảm xúc hay nhịp tim của khán giả. Tương lai của âm nhạc thuộc về những nghệ sĩ biết khai thác AI để mở rộng, chứ không để thay thế giọng sáng tạo của chính họ".

Eugeny Naidenov, CEO Muse Group: “AI trong âm nhạc đã trở thành một phần của tiến trình sáng tạo. Khi một nghệ sĩ AI dẫn đầu bảng xếp hạng, điều đó cho thấy công nghệ đã thâm nhập sâu vào quá trình sáng tạo và buộc chúng ta phải suy ngẫm về giá trị thật sự của âm nhạc. AI chỉ có thể đảm nhận các khía cạnh kỹ thuật, còn giá trị cốt lõi nằm ở con người: đánh giá, chỉnh sửa, thảo luận, tạo các phiên bản – tất cả những tương tác xã hội và cảm xúc mà chỉ con người mới có thể mang lại".

Naidenov dẫn chứng từ dữ liệu Ultimate Guitar: sau khi ban nhạc AI Velvet Sundown thừa nhận sử dụng AI, lượt truy cập tab bài hát của nhóm giảm gần bốn lần so với tháng 7/2025, cho thấy nghệ sĩ và người hâm mộ vẫn trân trọng dấu ấn con người trong âm nhạc.