Buồn của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới: Trường tiểu học vỏn vẹn 22 học sinh/23 giáo viên, hàng loạt trường mầm non đóng cửa, chuyện gì đang xảy ra?

Trường hợp tại Thượng Hải đang phản ánh rõ tác động sâu rộng của tình trạng sụt giảm tỷ lệ sinh tại Trung Quốc đối với hệ thống giáo dục.

Trường Tiểu học Sanqiao ở Phố Đông hiện có 22 học sinh nhưng tới 23 giáo viên biên chế. Dữ liệu tuyển sinh do cơ quan giáo dục địa phương công bố cho thấy nghịch lý này diễn ra ngay tại một trong những thành phố lớn nhất Trung Quốc.

Thông tin trên được công bố từ tháng 4, nhưng chỉ mới lan truyền mạnh trên mạng xã hội Trung Quốc trong tuần này. Câu chuyện làm dấy lên tranh luận về tình trạng dân số giảm ảnh hưởng trực tiếp đến các trường học.

Sanqiao là một trường hợp hiếm, song xu hướng chung đã rõ. Tỷ lệ sinh giảm kéo theo làn sóng đóng cửa hàng loạt trường mầm non trên khắp Trung Quốc. Ảnh hưởng nay bắt đầu lan sang bậc tiểu học. Theo số liệu chính thức, năm 2024, số trường mầm non trên toàn Trung Quốc giảm hơn 20.000 trường, trong khi số trẻ đăng ký giảm hơn 5 triệu.

Một nhân viên thuộc trung tâm tuyển sinh và thi cử quận Phố Đông xác nhận dữ liệu của Sanqiao là chính xác. Bà cho biết: “Mỗi trường có khu vực tuyển sinh được chỉ định. Với Sanqiao, số trẻ em phù hợp độ tuổi ở khu vực được chỉ định thực tế chỉ có ngần ấy”.

Bà cũng giải thích, số học sinh giảm mạnh còn do nhiều khu dân cư trong phạm vi tuyển sinh của trường đã bị giải tỏa và di dời.

Số liệu của Ủy ban Giáo dục Thượng Hải cho thấy số học sinh lớp 1 nhập học năm nay chỉ hơn 171.000 em, giảm khoảng 30.000 em, tức 15% so với năm học trước. Thành phố Quảng Châu cũng ghi nhận xu hướng tương tự. Năm 2024 chỉ có 240.100 học sinh tiểu học nhập học, giảm 32.400 em, tương đương gần 12% so với 2023.

Tỷ lệ sinh ở Trung Quốc giảm mạnh kể từ đỉnh năm 2016, thời điểm chính sách kế hoạch hóa gia đình được nới lỏng cho phép các cặp vợ chồng sinh hai con. Theo Cục Thống kê Quốc gia, tỷ lệ ca sinh trên 1.000 dân đã giảm một nửa, từ 13,57 năm 2016 xuống còn 6,77 vào năm 2024.

Chuyên gia giáo dục Xiong Bingqi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, nhận định: “Số trẻ sơ sinh trong các năm vừa qua cho thấy tác động rõ nhất sẽ đến với bậc tiểu học từ năm sau”.

Ông dự báo: “Số lượng tuyển sinh trong tương chắc chắn sẽ còn giảm. Giải pháp là giảm quy mô lớp để chú trọng hơn tới sự khác biệt của từng học sinh".

Theo ông, sĩ số lớp học hợp lý là 20–25 em mỗi lớp. Tuy nhiên, tính toán cho thấy sĩ số trung bình hiện nay vẫn ở mức cao: 38 em mỗi lớp tiểu học và 46 em mỗi lớp trung học cơ sở.

Theo SCMP