Trong quá trình trưởng thành, trẻ thường mắc phải những sai lầm tưởng chừng nhỏ nhưng lại ảnh hưởng lâu dài đến tính cách, tư duy và cả con đường học tập, sự nghiệp sau này. Các nhà tâm lý giáo dục cho rằng, nhiều hành vi sai lệch xuất phát từ sự nuông chiều, thiếu định hướng của cha mẹ hoặc sự chủ quan từ chính trẻ.
Sai lầm đầu tiên là ảo tưởng về sự thông minh của bản thân. Khi trẻ được khen ngợi quá mức, trẻ dễ nảy sinh tâm lý tự mãn, tin rằng chỉ cần thông minh bẩm sinh đã đủ để thành công mà không cần nỗ lực. Thực tế, nhiều em có tư duy nhanh nhạy nhưng thành tích lại thấp vì xem nhẹ việc học, dẫn đến lười biếng và chủ quan.
Sai lầm thứ hai là sự lười biếng được dung dưỡng. Khi cha mẹ làm thay tất cả, trẻ dần coi đó là lẽ tự nhiên, thiếu động lực phấn đấu và mất khả năng tự lập. Hậu quả là trẻ lớn lên dễ trở thành người chỉ biết nhận chứ không biết cống hiến.
Sai lầm thứ ba, thói quen tỏ ra yếu đuối. Trẻ ngày nay thường được chiều chuộng, dễ nổi nóng hoặc giận dỗi khi không được đáp ứng mong muốn. Nhưng cuộc đời vốn đầy thử thách, nếu không biết chịu đựng những khó khăn nhỏ từ sớm, trẻ khó có thể chống chọi trước áp lực lớn trong tương lai.
Sai lầm thứ tư là tính ích kỷ và hẹp hòi. Trẻ chỉ biết giành phần hơn cho bản thân sẽ mất đi niềm vui khi sẻ chia, không học được giá trị của sự cho đi. Tính cách này dễ khiến trẻ trở thành người nhỏ nhen, khó hòa nhập.
Sai lầm thứ năm là thói quen chen ngang khi người lớn nói chuyện. Nhiều cha mẹ coi đây là biểu hiện ngây thơ, nhưng với người ngoài, nó thể hiện sự thiếu giáo dục. Học cách lắng nghe và tôn trọng người khác là bài học quan trọng cho trẻ.
Sai lầm thứ sáu là tính kiêu ngạo. Shakespeare từng viết: "Một người đàn ông kiêu hãnh luôn tự hủy hoại bản thân trong niềm kiêu hãnh." Trẻ tự mãn với chút thành tích nhỏ sẽ dễ thụt lùi, trong khi sự khiêm tốn mới mở ra con đường tiến bộ lâu dài.
Sai lầm thứ bảy là lòng tham và thiếu tự chủ. Trẻ chỉ mưu cầu hưởng thụ mà không rèn luyện khả năng tiết chế sẽ khó có động lực làm việc nghiêm túc, dễ rơi vào vòng xoáy ham muốn vô độ.
Sai lầm thứ tám là thói phù phiếm và hư vinh. Nhiều trẻ ngày nay chạy theo hàng hiệu, đồ thời thượng để khoe với bạn bè. Khi cha mẹ không đáp ứng, chúng dễ trách móc hoặc chống đối. Nếu không được điều chỉnh, thói quen này sẽ khiến trẻ khó biết trân trọng giá trị thật sự của lao động và sự nỗ lực.
Song song với những sai lầm cần tránh, có 8 phẩm chất quan trọng mà trẻ cần rèn luyện để gặt hái thành công trong tương lai.
Trước hết là niềm đam mê đọc sách. Đọc sách không chỉ mở rộng tri thức mà còn bồi dưỡng khả năng tư duy phản biện, nuôi dưỡng trí tưởng tượng và rèn luyện nhân cách. Những người nổi tiếng, từ doanh nhân đến học giả, đều coi đọc sách là mục tiêu suốt đời.
Thứ hai là sự chân thành và đáng tin. Một đứa trẻ lương thiện sẽ tạo dựng được niềm tin, sự tôn trọng từ người khác và có cuộc sống tinh thần phong phú hơn.
Thứ ba là thói quen dậy sớm. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những người kiểm soát tốt buổi sáng thường làm chủ được cuộc sống. Trẻ có thể tự giác dậy sớm, đi học đúng giờ thường có kỷ luật bản thân cao, học tập và làm việc hiệu quả hơn.
Thứ tư là tính tự giác, kỷ luật. Kỷ luật không phải là sự gò bó, mà chính là con đường dẫn tới tự do thật sự. Một người biết tự kỷ luật sẽ có khả năng đạt tới những thành công bền vững.
Thứ năm là nhận thức về gian khổ. Cha mẹ quá bao bọc sẽ khiến trẻ mất khả năng chịu đựng. Những trải nghiệm vất vả như làm việc nhà, lao động nhẹ giúp trẻ rèn tính kiên cường, khả năng thích ứng và ý chí vượt khó.
Thứ sáu là sự tự tin. Tự tin là sức mạnh nội tâm thúc đẩy con người dám nghĩ dám làm, linh hoạt và sáng tạo. Người tự tin dễ vượt qua thử thách và khẳng định bản thân.
Thứ bảy là dám nhận lỗi. Ai cũng mắc sai lầm, nhưng quan trọng là thái độ đối diện. Một đứa trẻ biết thừa nhận và sửa sai sẽ trưởng thành nhanh hơn và dễ thành công hơn.
Thứ tám là lòng tốt. Tử tế chính là "tấm hộ chiếu" giúp con người đi xa. Một đứa trẻ tốt bụng sẽ lan tỏa năng lượng tích cực, được yêu mến và tạo dựng những mối quan hệ bền vững.
Kết luận: Thành công của trẻ không đến từ may mắn, cũng không chỉ từ sự thông minh bẩm sinh. Nó được hình thành từ quá trình nuôi dưỡng phẩm chất tốt đẹp và loại bỏ những thói quen xấu ngay từ sớm. Cha mẹ đóng vai trò then chốt trong việc uốn nắn, đồng hành và tạo môi trường để trẻ rèn luyện. Đọc sách, sống kỷ luật, biết sẻ chia, dám chịu trách nhiệm và giữ lòng tử tế - đó chính là hành trang giúp trẻ bước vững vàng vào đời, tránh thất bại và gặt hái thành công.