Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, bệnh dịch tả lợn châu Phi có nguồn gốc đầu tiên từ châu Phi và là bệnh lây nhiễm do virus gây ra. Bệnh có thể lây lan nhanh và xảy ra ở mọi loài lợn, mọi lứa tuổi của lợn và tỉ lệ chết gần như 100% với lợn nhiễm bệnh. Virus gây bệnh dịch tả lợn có trong máu, cơ quan, dịch bài tiết từ lợn nhiễm bệnh dịch tả châu Phi.
Lợn nhiễm virus dịch tả lợn châu Phi
Virus dịch tả lợn có sức đề kháng cao, có khả năng chịu được nhiệt độ thấp, trong thịt lợn sống hoặc ở nhiệt độ không cao virus có thể tồn tại được 3-6 tháng, virus bị chết ở 70 độ C. Chính vì sức đề kháng của virus này cao nên khả năng lây lan trên phạm vi rộng và kéo dài dịch tả lợn.
Bệnh dịch tả lợn châu Phi lây nhiễm qua đường hô hấp và đường tiêu hóa, thông qua việc tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật nhiễm virus như: lợn nhiễm bệnh, chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ, đồ dùng, quần áo nhiễm virus và thức ăn chứa thịt lợn nhiễm bệnh.
Bệnh dịch tả lợn châu Phi không lây sang người tuy nhiên người là một tác nhân gây phát tán bệnh.
Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) cũng khẳng định virus này chỉ tồn tại trong cơ thể lợn và không gây bệnh cho con người.
Virus dịch tả lợn châu Phi có cấu trúc đặc biệt, chỉ tương thích với hệ miễn dịch của động vật trong họ lợn. Đến nay, chưa có trường hợp nào con người bị nhiễm virus này được ghi nhận.
Song, dù virus không trực tiếp gây bệnh cho người nhưng ăn thịt lợn nhiễm bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ với sức khỏe.
Thứ nhất là ngộ độc thực phẩm. Các vi khuẩn như Salmonella, E. coli thường có mặt trong thịt lợn bệnh, gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, nôn mửa và sốt.
Thứ hai, nhiễm trùng máu và biến chứng. Liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) là mối lo ngại đặc biệt. Vi khuẩn này có thể lây sang người qua các vết thương hở, trầy xước khi tiếp xúc với thịt sống, hoặc qua việc tiêu thụ các món ăn tái, sống như tiết canh. Nhiễm liên cầu khuẩn lợn có thể dẫn đến nhiễm trùng máu, viêm màng não, viêm não, thậm chí suy đa tạng nếu không được điều trị kịp thời.
Thứ ba, bệnh ký sinh trùng. Các món ăn từ thịt lợn sống hoặc chưa nấu chín kỹ như tiết canh, nem chua, gỏi… tiềm ẩn nguy cơ nhiễm các loại ký sinh trùng như giun sán, sán heo…, gây ra các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, và thậm chí là tổn thương nội tạng nếu không được điều trị kịp thời.
Theo ThS.BSCKII Phan Thị Minh Hương - Bác sĩ Nội tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, thịt lợn bị nhiễm dịch tả châu Phi thường xuất hiện các nốt xuất huyết nằm dưới da, trên vành tai, tương tự như vết muỗi đốt. Ở bốn chân, bụng và ngực của lợn nhiễm bệnh sẽ có màu tím xanh. Khi mổ ra và quan sát, lợn tả thường có dịch lẫn máu ở bụng và khoang ngực.
Nội tạng của lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi sẽ có những vết tụ huyết lốm đốm
Ngoài ra, toàn bộ nội tạng, cơ thể lợn đều bị xuất huyết, lá lách phình to ra, phổi không bị xẹp, hạch bạch huyết lớn hơn, khí quản thường có máu, chứa nhiều bọt, thận cũng có lẫn máu, loét niêm mạc dạ dày, tắc ruột và trong ruột có chứa máu.
Thịt nhiễm tả lợn châu Phi hoàn toàn có thể nhận biết bằng mắt thường khi mua ngoài chợ, cửa hàng qua 4 dấu hiệu điển hình:
Một là màu sắc thịt bất thường. Thịt lợn nhiễm bệnh thường có màu nâu xám, đỏ bầm hoặc xanh nhạt thay vì màu đỏ tươi tự nhiên của thịt khỏe mạnh.
Hai là, da của thịt lợn có nốt xuất huyết, đặc biệt ở các bộ phận như tai, bụng và chân. Nốt xuất huyết này nhỏ li ti hoặc dấu hiệu bị tím tái.
Ba là, thịt nhớt và rỉ nước. Thịt lợn bị nhiễm bệnh khi sờ vào sẽ có cảm giác nhớt, không có độ đàn hồi và có thể rỉ nước.
Bốn là thịt có mùi hôi, tanh bất thường: Mùi của thịt sẽ có sự khác biệt rõ rệt, mùi khó chịu so với thịt bình thường.
Riêng đối với thịt ướp chất bảo quản, dấu hiệu sẽ có phần khác với thịt nhiễm tả lợn châu Phi. Thịt nhiễm hóa chất sẽ có màu đỏ tươi nhưng thớ thịt lại săn cứng bất thường, mất độ đàn hồi. Nếu cắt sâu vào bên trong, phần thịt lại khá nhũn, có hiện tượng chảy dịch, màu hơi thâm, có mùi bất thường. Loại thịt này khi tiến hành rửa sẽ chuyển màu nhợt nhạt, bốc mùi tanh rất khó chịu, phần mỡ có màu vàng. Lúc nấu lên, nước thịt trở nên đục, có mùi hôi, lớp mỡ trên bề mặt bị tách thành những bóng hình tròn nhỏ, thay vì nổi váng lớn như với thịt tươi.
Để tránh mua phải thịt lợn nhiễm dịch tả, người tiêu dùng nên lựa chọn mua thịt ở những địa chỉ uy tín, chẳng hạn như siêu thị, cửa hàng chuyên cung cấp thịt sạch. Không nên chuộng giá rẻ mà mua thịt tại những điểm bán không rõ nguồn gốc xuất xứ, nơi tiếp xúc với nhiều khói bụi, ruồi nhặng, không có biện pháp che chắn an toàn.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng nên tuân thủ ăn chín, uống sôi, không ăn tiết canh hay dùng thịt lợn chưa được chế biến và nấu chín kỹ. Trong quá trình chế biến thịt lợn, người nội trợ cần rửa thịt bằng nước muối loãng trước khi tiến hành nấu, rửa tay sạch trước và sau khi nấu ăn. Khi đã nấu xong, nên ăn ngay, tránh để lâu sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và sinh sôi. Ngoài ra, không nên để thức ăn chín ngay cạnh thức ăn sống hay dụng cụ sơ chế. Các dụng cụ để chế biến thực phẩm, như dao, thớt cần được rửa sạch trước và sau khi sử dụng.