Trên thực tế, gần như tất cả các cơ quan, bộ phận của cơ thể người đều có thể bị ung thư “tấn công”. Nhưng cũng có những cơ quan vừa dễ mắc ung thư lại vừa khó phát hiện sớm dù thăm khám sức khỏe định kỳ. Đó là: phổi, vú và cổ tử cung. Vậy lý do tại sao và làm thế nào mới “trị” được thói quen “lẩn trốn” của khối u ác tính ở 3 cơ quan này?
Ung thư phổi phổ biến và gây tử vong trong tốp đầu các bệnh ung thư nhưng lại thường được phát hiện muộn. Do các triệu chứng ban đầu rất mơ hồ, dễ nhầm với bệnh hô hấp thông thường. Hơn nữa, phổi có cấu trúc phức tạp, nhiều ngóc ngách nên X-quang thường dễ bỏ sót khối u nhỏ.
Ảnh minh họa
Bà N, 56 tuổi, sống tại Hà Nội cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Bà đi tầm soát đúng thời điểm đang có dấu hiệu ho và nghĩ là mình mắc cúm A nhưng lại phát hiện khối u phổi ác tính to bằng quả trứng gà.
Sau khi chụp CT phổi liều thấp với công nghệ giảm liều tia X đến 97% tại Trung tâm Tầm soát công nghệ cao Nura (229 Tây Sơn, Hà Nội), phát hiện không viêm do cúm nhưng có 1 khối đặc ở phổi phải, kích thước 3,5 cm.
Công nghệ AI đánh giá khả năng cao là ung thư, sau khi sinh thiết kết luận bà N mắc ung thư biểu mô tuyến phổi giai đoạn 2. Bà N òa khóc, không phải vì buồn khi mắc ung thư mà mừng vì “Nếu không đi khám cúm thì chẳng biết đến bao giờ mới phát hiện”.
Ngay cả người đi khám sức khỏe định kỳ cũng có thể bỏ sót ung thư phổi, như trường hợp chị H.A (Nghệ An). Trong lần ra Hà Nội, chị tranh thủ khám tại Nura dù không có triệu chứng gì bất thường. Sau 10 phút chụp CT liều thấp có ứng dụng AI, kết quả AI tìm thấy 16 nốt bất thường, trong đó đánh giá 2 nốt có nguy cơ ung thư lên tới 86-90%.
AI chấm điểm nghi ngờ ác tính từng nốt tổn thương
Nếu chỉ chụp X-quang thông thường, các nốt nhỏ 2-15mm ở vị trí khuất như góc phổi rất dễ bị bỏ qua. Trong khi đó, hệ thống AI của Nura với khả năng học sâu từ hàng trăm triệu dữ liệu hình ảnh, có thể phát hiện cả tổn thương nhỏ nhất, kể cả sẹo cũ hay tổn thương lành tính.
Đây là bệnh ung thư có tỷ lệ mắc mới nhiều nhất tại Việt Nam (theo Globocan 2922), nhất là với nữ giới. Mặc dù việc tự khám vú và siêu âm thường được khuyến nghị trong khám định kỳ, nhưng chúng vẫn có những hạn chế đáng kể. Nhất là với người có mô vú dày, tổn thương quá nhỏ hay không tạo khối.
Giống như trường hợp của bà V (66 tuổi), cảm thấy khó chịu mơ hồ nhưng khám định kỳ và siêu âm nhiều lần không phát hiện bất thường. Khi đến Nura, chụp X-Quang tuyến vú đã phát hiện nốt nhỏ 7mm ở tuyến vú trái.
Dựa trên cơ sở dữ liệu lớn, AI chấm điểm nguy cơ ác tính rất cao, 99/100 điểm. Cuối cùng sinh thiết xác nhận mắc ung thư vú giai đoạn sớm 1A.
Một khách hàng khác của Nura là chị T (38 tuổi, Hà Nội) thì nhờ có công nghệ AI mà thoát được nguy cơ phải cắt bỏ toàn bộ vú. Dù không có triệu chứng gì, chị T vẫn đi tầm soát và phát hiện nốt nghi ngờ 6-7mm. Nốt giống mô lành nhưng được AI khoanh vùng và đánh giá là ung thư giai đoạn sớm. Sau khi sử dụng phương pháp hút chân không khối u và tiến hành sinh thiết, tổn thương được đánh giá đúng là ung thư vú. Nhờ được phát hiện sớm, phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu này giúp chị T không cần phẫu thuật cắt bỏ tuyến vú, ít đau, - mà vẫn đảm bảo thẩm mỹ và tiết kiệm chi phí.
Ảnh minh họa
Cả 2 trường hợp kể trên đều may mắn phát hiện sớm nhờ sự vượt trội của Mammography tuyến vú có ứng dụng AI. Bởi siêu âm dễ bỏ sót tổn thương không tạo khối và phụ thuộc vào kinh nghiệm hay ý kiến chủ quan của bác sĩ. Trong khi AI học sâu từ 400 triệu dữ liệu giúp nhận diện tổn thương chỉ vài mm, nâng cao độ chính xác.
Ảnh minh họa
Ung thư cổ tử cung có thể phòng ngừa và điều trị nếu phát hiện sớm, nhưng dễ bị bỏ qua do chủ quan hoặc khám không chuyên sâu.
Điều này có thể thấy rõ qua trường hợp của một người phụ nữ ngoài 30 tuổi, đến khám tại Nura sau 19 tháng không kiểm tra định kỳ dù trước đó có vài bất thường nhỏ đã được bác sĩ cảnh báo phải theo dõi.
Công nghệ AI trong soi cổ tử cung đã phân tích hình ảnh và đánh giá CIN2/CIN3 – tổn thương nội biểu mô cổ tử cung mức độ 2, 3, kết hợp làm xét nghiệm cho ra kết quả dương tính với HPV - nguy cơ tiến triển thành ung thư cao nếu không được điều trị .
Nhưng điều đáng lo là ung thư cổ tử cung không chỉ “tấn công” người trẻ, nó có thể gặp ở phụ nữ trong mọi độ tuổi. Trong khi những triệu chứng ban đầu rất dễ bị nhầm lẫn là mệt mỏi do tuổi tác, lão hóa… Bà M, gần 70 tìm đến Nura chỉ vì tình trạng tiểu rắt dù đây là hiện tượng thường gặp ở tuổi này. Bà được soi cổ tử cung bằng thiết bị tích hợp trí tuệ nhân tạo AI, kết hợp xét nghiệm HPV và tế bào học. Thấy AI đánh giá tổn thương xâm lấn lên tới 67%, bác sĩ phụ khoa lập tức kiểm tra chéo và chỉ định sinh thiết. Cuối cùng phát hiện bà M mắc ung thư cổ tử cung giai đoạn 3, đã di căn.
Phát hiện ung thư cổ tử cung giai đoạn 3 nhờ AI đánh giá chính xác
Những trường hợp kể trên cho chúng ta thấy được sự ưu việt khi ứng dụng công nghệ AI vào phát hiện sớm ung thư. Chúng ta bình đẳng trong nguy cơ mắc ung thư nhưng không hề giống nhau về cơ hội sống. Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh ung thư nhưng người phát hiện sớm có khả năng điều trị hiệu quả tỷ lệ và sống sót cao hơn hẳn. Không chỉ với phổi, vú hay tử cung, tất cả các loại ung thư khác đều như vậy. Chìa khóa để phát hiện và chiến thắng ung thư đã được “chỉ mặt, đặt tên”, còn việc nắm bắt hay không là tùy ở mỗi người.