Trong hành trình trưởng thành, bạn bè đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của mỗi người trẻ. Tuy nhiên, không phải người trẻ nào cũng sẵn sàng giới thiệu bạn bè với cha mẹ. Một trong những nguyên nhân chính khiến con cái cảm thấy ngần ngại, thậm chí xấu hổ khi để cha mẹ xuất hiện trước bạn bè, là do phụ huynh có chỉ số cảm xúc (EQ) thấp, thiếu sự tiết chế, kiểm soát cảm xúc và thường xuyên soi mói, can thiệp quá mức vào mối quan hệ của con.
Vậy, kiểu cha mẹ này là gì, và tại sao họ lại khiến con cái xa cách?
Cha mẹ có EQ thấp thường gặp khó khăn trong việc nhận biết và điều chỉnh cảm xúc của bản thân cũng như thấu hiểu cảm xúc của người khác, bao gồm cả con cái. Họ có thể yêu thương con, nhưng cách thể hiện lại thiếu sự tinh tế. Chẳng hạn, khi con dẫn bạn về nhà, thay vì tạo không khí thoải mái, họ lại đưa ra những câu hỏi mang tính thẩm vấn như: "Bố mẹ cháu làm gì?", "Học hành thế nào?", hay thậm chí bình phẩm về ngoại hình, phong cách của bạn bè con. Những câu hỏi này, dù xuất phát từ sự tò mò hay quan tâm, lại khiến bạn bè của con cảm thấy bị soi mói, còn con thì rơi vào tình huống khó xử.
Ngoài ra, phụ huynh EQ thấp thường không kiểm soát được phản ứng của mình. Họ có thể dễ dàng bộc lộ sự không hài lòng qua nét mặt, lời nói hoặc hành động khi gặp bạn bè của con mà họ cho là "không phù hợp". Ví dụ, một số cha mẹ thẳng thừng chê bai cách ăn mặc của bạn con, hoặc tỏ thái độ lạnh nhạt khi biết bạn của con đến từ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Những hành vi này không chỉ khiến bạn bè của con tổn thương mà còn làm con cái cảm thấy xấu hổ, sợ rằng bạn bè sẽ đánh giá sai về gia đình mình.
Một đặc điểm khác của cha mẹ EQ thấp là xu hướng kiểm soát quá mức cuộc sống của con, đặc biệt là các mối quan hệ bạn bè. Họ thường đặt ra những tiêu chuẩn cứng nhắc về việc con nên chơi với ai, dựa trên địa vị xã hội, học vấn hoặc ngoại hình. Điều này dẫn đến việc họ liên tục soi mói, phán xét bạn bè của con, thậm chí cấm đoán con chơi với những người họ không ưa. Chẳng hạn, một phụ huynh có thể nói: "Con không nên chơi với thằng đó, nhìn nó lôi thôi quá!" hoặc "Bạn kia học kém, chơi với nó con sẽ hư!". Những lời nói này không chỉ làm tổn thương con mà còn khiến con cảm thấy cha mẹ không tôn trọng lựa chọn và quyền riêng tư của mình.
Hơn nữa, cha mẹ EQ thấp thường không nhận ra ranh giới giữa quan tâm và xâm phạm. Họ có thể lục lọi tin nhắn, kiểm tra điện thoại hoặc ép con kể chi tiết về bạn bè. Điều này tạo ra cảm giác bị giám sát, khiến con dần khép kín và không muốn chia sẻ bất cứ điều gì về bạn bè với cha mẹ. Kết quả là, con cái chọn cách giấu kín các mối quan hệ để tránh bị phán xét hoặc can thiệp.
Khi cha mẹ thiếu sự tinh tế và kiểm soát cảm xúc, người trẻ sẽ cảm thấy không an toàn khi để bạn bè tiếp xúc với gia đình. Họ lo lắng rằng cha mẹ sẽ vô tình làm bạn bè tổn thương hoặc khiến bản thân mất mặt. Dần dần, con cái sẽ né tránh việc dẫn bạn về nhà, không muốn cha mẹ xuất hiện ở những nơi có bạn bè, và thậm chí không nhắc đến cha mẹ trong các câu chuyện với bạn.
Điều này không chỉ làm rạn nứt mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái mà còn khiến người trẻ cảm thấy cô đơn trong chính ngôi nhà của mình.
Để xây dựng mối quan hệ tốt hơn với con cái và bạn bè của con, cha mẹ cần nâng cao EQ bằng cách lắng nghe, thấu cảm và tôn trọng. Hãy tạo không gian an toàn để con chia sẻ mà không sợ bị phán xét. Khi gặp bạn bè của con, cha mẹ nên tỏ ra thân thiện, tránh những câu hỏi nhạy cảm và tập trung vào việc tạo bầu không khí vui vẻ. Đồng thời, hãy tin tưởng vào sự lựa chọn của con và chỉ can thiệp khi thực sự cần thiết, chẳng hạn như khi con chơi với những người có ảnh hưởng tiêu cực.
Cha mẹ EQ thấp, với sự thiếu tiết chế, kiểm soát cảm xúc và xu hướng soi mói, can thiệp quá mức, là nguyên nhân chính khiến con cái ngại giới thiệu bạn bè. Hành vi này không chỉ làm tổn thương con mà còn tạo ra khoảng cách trong mối quan hệ gia đình.
Bằng cách rèn luyện EQ, lắng nghe và tôn trọng con, cha mẹ có thể trở thành điểm tựa vững chắc, giúp con tự tin hơn trong các mối quan hệ xã hội và sẵn sàng mở lòng với gia đình.