Xem phim Sex Education, tôi nhớ lần gia đình chìm trong "bạo lực lạnh": Bố thì thở dài còn mẹ im lặng cả tuần

Có một kiểu tổn thương không có tiếng quát, không có cái tát, không có nước mắt rơi ngay trước mặt. Nhưng nó kéo dài, âm ỉ và bám rất lâu. Sex Education gọi đúng tên điều đó, đó chính bạo lực lạnh.

Xem phim, tôi nhớ đến nhân vật Otis trong những phân đoạn bố mẹ căng thẳng. Không ai la hét, không ai đánh mắng, nhưng cả căn nhà chìm trong một thứ không khí ngột ngạt đến khó thở. Người lớn tưởng rằng mình đã "kiềm chế", còn đứa trẻ thì học cách thu mình, đi nhẹ, nói khẽ, sợ chỉ một câu vô tình cũng khiến mọi thứ tệ hơn.

Cảnh đó kéo tôi quay về một tuần rất dài trong tuổi thơ mình.

Tôi không nhớ rõ nguyên nhân. Chỉ nhớ rằng sau một cuộc cãi vã nào đó, bố bắt đầu thở dài nhiều hơn. Mỗi lần ăn cơm, ông đặt bát xuống rất mạnh, không nói gì nhưng tiếng thở dài nghe rõ mồn một. Mẹ thì im lặng. Không phải im lặng một bữa, mà là im lặng cả tuần. Mẹ vẫn nấu ăn, vẫn dọn dẹp, vẫn hỏi han những câu cần thiết, nhưng tuyệt nhiên không nói chuyện với bố, cũng không nói với tôi nhiều như trước.

Căn nhà lúc đó không ồn ào, nhưng đáng sợ theo một cách khác. Tôi đi học về là chui ngay vào phòng. Bật tivi cũng sợ bị nhắc, cười lớn cũng thấy áy náy. Tôi không biết mình có liên quan gì đến mâu thuẫn của người lớn hay không, nhưng trong lòng lúc nào cũng lởn vởn một cảm giác mình đang làm phiền người khác.

Không ai nói với tôi rằng mọi chuyện không phải lỗi của tôi. Cũng không ai giải thích rằng người lớn đang giận nhau, rồi sẽ ổn thôi. Tôi chỉ tự suy diễn, tự thu nhỏ mình lại, tự nhủ phải ngoan hơn, im lặng hơn, giỏi hơn thì không khí trong nhà có lẽ sẽ dễ chịu hơn.

Xem Sex Education, tôi mới hiểu, với trẻ con, sự im lặng của người lớn đôi khi còn đáng sợ hơn cả tiếng quát. Ít nhất khi bị mắng, trẻ biết mình sai ở đâu. Còn trong bạo lực lạnh, trẻ chỉ biết có điều gì đó rất sai, nhưng không biết bắt đầu từ đâu, cũng không biết kết thúc lúc nào.

Otis trong phim lớn lên với rất nhiều cảm xúc bị nén lại. Cậu quen với việc tự đoán tâm trạng người khác, tự chịu trách nhiệm cho những thứ không thuộc về mình. Tôi nhận ra mình cũng từng như thế. Lớn lên, tôi sợ làm người khác buồn, sợ gây mâu thuẫn, sợ bầu không khí căng thẳng. Tôi học cách im lặng, nhường nhịn, và luôn nghĩ rằng nếu mình dễ chịu hơn một chút, mọi chuyện sẽ ổn.

Đến khi làm cha mẹ, tôi mới giật mình nhận ra mình từng vô thức lặp lại điều đó. Có lần tôi giận bạn đời, không nói chuyện suốt mấy ngày. Tôi nghĩ mình đang "tránh cãi nhau trước mặt con". Nhưng rồi tôi thấy con im hơn bình thường, ăn cơm nhanh rồi rời bàn, không còn kể chuyện ở lớp. Ánh mắt con lén nhìn người lớn, giống hệt ánh mắt của tôi năm xưa.

Khoảnh khắc đó khiến tôi lạnh người.

Hóa ra, bạo lực lạnh không cần cố ý, nhưng hậu quả của nó thì rất thật. Trẻ con không cần biết chi tiết người lớn cãi nhau vì điều gì, nhưng chúng cần được biết rằng mâu thuẫn của người lớn không phải lỗi của con, và tình yêu dành cho con không hề biến mất trong sự im lặng đó.

Sau này, mỗi khi gia đình có căng thẳng, tôi cố gắng nói với con một câu rất đơn giản: "Bố mẹ đang buồn một chút, nhưng chuyện này không liên quan đến con. Bố mẹ vẫn thương con như bình thường". Chỉ một câu vậy thôi, nhưng tôi ước giá như năm xưa, có ai đó từng nói với tôi.