Xem phim Sex Education, tôi nghĩ ngay tới chị gái mình: Hóa ra nuôi dạy con kiểu này lại hại đến thế!

Tôi bắt đầu xem phim Sex Education - loạt phim nổi tiếng của Anh trên Netflix - với một tâm thế đơn thuần là giải trí. Nhưng càng theo dõi, tôi càng bất ngờ bởi thứ hấp dẫn nhất trong phim đối với tôi không nằm ở các tình tiết gây sốc hay hài hước, mà ở cách các nhân vật giao tiếp với nhau: cởi mở, trung thực và không phán xét. Điều này đặc biệt nổi bật ở Jean Milburn - mẹ của nhân vật chính Otis. Bất chợt tôi nghĩ ngay tới chị gái và cháu của tôi.
Giao tiếp cởi mở: Chìa khóa cho mối quan hệ cha mẹ - con cái

Trong phim Sex Education, Jean Milburn là một nhà trị liệu tình dục nổi tiếng. Cô thường giao tiếp với con trai một cách cởi mở, trung thực và không phán xét. Dù đôi khi vượt qua ranh giới riêng tư nhưng Jean Milburn luôn tạo điều kiện để Otis cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng. Điều này giúp xây dựng một mối quan hệ mẹ - con dựa trên sự tin tưởng và thấu hiểu. Thế nhưng, ở mối quan hệ giữa chị gái tôi và con của chị lại không có được điều đó!

Giống như Jean, chị tôi là một người rất thương con. Cũng có lúc chị vượt qua ranh giới riêng tư khi đọc trộm tin nhắn của con. Nhưng thay vì cởi mở lắng nghe, chị tôi lại trách móc con. Khi con lên tiếng, chị thường áp đặt những suy nghĩ của mình lên con và cho rằng cháu còn là “trẻ con”.

Nhiều lần, chị dùng những từ ngữ nặng nề với con, nói con là “đồ hư hỏng”,... Tất cả những điều đó đã khiến cho mối quan hệ của hai mẹ con chị ngày càng trở lên căng thẳng. Cháu tôi khép mình lại, thành tích học tập không ấn tượng, thích tâm sự với người ngoài hơn là với mẹ.
Có một sự thật ở nhiều gia đình Việt Nam, cha mẹ thường áp đặt và ít khi lắng nghe con cái. Việc giao tiếp cởi mở, trung thực và không phán xét là điều mà không phải cha mẹ nào cũng làm được. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng giao tiếp chất lượng giữa cha mẹ và con cái có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

Một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2020 cho thấy chất lượng giao tiếp giữa cha mẹ và con cái có liên quan tích cực đến thành tích học tập của trẻ, thông qua việc nâng cao nhận thức về bản thân của trẻ. 
Ngoài ra, một bài viết trên Times of India nhấn mạnh rằng việc duy trì các cuộc trò chuyện gia đình thường xuyên và ý nghĩa giúp trẻ phát triển cảm xúc, tự tin và khả năng phục hồi. Những cuộc trò chuyện này cho phép trẻ tự do bày tỏ cảm xúc, xử lý cảm xúc và cảm thấy an toàn – nền tảng cho sức khỏe tinh thần và cảm xúc của trẻ.
Giao tiếp không hiệu quả giữa cha mẹ và con cái có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Một nghiên cứu đăng trên BMC Psychology năm 2023 chỉ ra rằng trẻ em trong các gia đình có giao tiếp kém có xu hướng bị từ chối xã hội và trầm cảm cao hơn.
Làm thế nào để cải thiện giao tiếp với con cái?

Theo thông tin từ Motherly, để cải thiện giao tiếp với con cái, cha mẹ nên:

- Khuyến khích con chia sẻ nhiều hơn. Có thể sử dụng các câu như “kể mẹ nghe thêm đi” hoặc “thật thú vị”.

- Ưu tiên dùng những lời khuyên tích cực thay vì nói “đừng làm thế!”.

- Hãy tạo cuộc đối thoại hai chiều, lắng nghe và phản hồi cảm xúc của con thay vì chỉ đưa ra mệnh lệnh.

- Diễn đạt cảm xúc của mình thay vì chỉ trích.

- Đưa ra yêu cầu rõ ràng và cụ thể để đảm bảo con hiểu rõ cha mẹ mong muốn điều gì và tại sao điều đó quan trọng.

- Tránh sử dụng lời lẽ tiêu cực hoặc gán nhãn. Không nên gọi con bằng những từ như “lười biếng” hay “hư hỏng” vì điều này có thể ảnh hưởng đến lòng tự trọng của con.

- Sử dụng lời nói tích cực và tử tế. Hãy khen ngợi và thể hiện sự đánh giá cao đối với hành vi tốt của con để khuyến khích và củng cố hành vi đó.

- Thể hiện sự chấp nhận và yêu thương. Hãy cho con thấy rằng bạn yêu thương và chấp nhận con như con người của chúng, không chỉ dựa trên hành vi hay thành tích.