Quản lý chi tiêu gia đình chưa bao giờ là dễ và đôi khi các thành viên trong nhà có thể sẽ có những quan điểm chi tiêu khác nhau, khi thu nhập quy về chung 1 mối thì việc bất đồng quan điểm chi tiêu là chuyện hoàn toàn có thể phát sinh.
Không ai quy định thành viên nào trong gia đình sẽ là người cầm quỹ và cũng không thể chắc chắn rằng cứ phải là người này mới có thể quán xuyến được chi tiêu gia đình. Thông thường việc chi tiêu như thế nào sẽ nằm ở người vợ nhưng vẫn có thể xuất hiện những trường hợp mà người chồng mới là người có khả năng cân đối chi tiêu hơn.
Bởi vậy, việc thống nhất quan điểm chi tiêu là việc rất cần thiết, khi bất đồng xuất hiện, việc giải quyết nó là việc cần thiết phải làm ở bất kỳ gia đình nào.
Giống như khá nhiều cặp vợ chồng trẻ khác, vợ chồng chị Loan (37 tuổi, ở Hà Nội) cũng gặp phải bất đồng trong quan điểm chi tiêu và việc này ảnh hưởng không ít đến không khí chung của gia đình.
Vợ chồng chị Loan có con nhỏ 2 tuổi, hiện tại thu nhập của chị và chồng gần như ngang bằng nhau. Tổng thu nhập của cả gia đình là 35 triệu. Số tiền này được chị Loan tính toán như sau.
1. Tiết kiệm: 15 triệu đồng
2. Trả ngân hàng: 5 triệu đồng
3. Chi phí cho con: 5 triệu đồng
4. Chi phí sinh hoạt: 10 triệu đồng.
Chị Loan luôn cân đối các khoản chi tiêu để không bao giờ xảy ra phát sinh ngoài ý muốn. Nếu phải chi ở khoản nào đó nhiều hơn, chị sẽ rút bớt ở khoản khác, miễn là không cắt giảm khoản tiền tiết kiệm.
Vì có con nhỏ nên mua bỉm sữa là chi tiêu chính trong khoản chi tiêu cho con. Trong khoản này sẽ bao gồm: Tiền bỉm sữa, tiền sức khỏe, tiền quần áo. Chị Loan sẽ cân nhắc nếu tháng này con có lịch tiêm chủng thì khoản tiền chi cho quần áo sẽ được cắt giảm bớt. Nếu tháng trước ở khoản này có thừa lại chị sẽ cộng dồn vào tháng này.
Chị Loan có thói quen mua đồ với số lượng lớn để nhận quà tặng, ưu đãi từ nhà bán hàng, những món quà này thường sẽ là đồ mà chị đang có nhu cầu mua. Tuy nhiên, để đạt được số lượng nhận ưu đãi, số tiền phải bỏ ra ngay lúc đó sẽ nhiều hơn.
Ví dụ: Tháng này chị đã chi 4 triệu để mua bỉm cho con vì khi mua bỉm đạt đến số lượng này sẽ nhận được quà tặng là 1 chiếc nồi chiên không dầu. Chiếc nồi chiên không dầu này nằm trong dự định mua sắm của gia đình.
Mặc dù đã chi đến 4 triệu ngay từ đầu tháng trong khi hạn mức cho khoản chi phí cho con chỉ có 5 triệu nhưng chị Loan đã có tính toán để không bị ảnh hưởng đến chi tiêu cả tháng.
Cụ thể là trung bình chị Loan sẽ phải chi 800 nghìn đồng để đủ mua bỉm cho con dùng trong 1 tháng. Như vậy tháng này chị đã bị phát sinh ở phần chi mua bỉm 3,2 triệu đồng. Tuy nhiên, tháng trước khoản chi phí cho con còn dư 2 triệu đồng do không mua sắm thêm quần áo và tháng này sẽ không có lịch tiêm chủng nên có thể cắt giảm thêm 1,2 triệu đồng nữa.
Như vậy, mặc dù liền 1 lúc phải chi ra 4 triệu đồng nhưng thực chất chị Loan không hề tiêu quá hạn mức mà chị đã định ra cho mỗi quản chi phí.
Tuy nhiên, chồng của chị Loan lại thấy việc chi tiêu như vậy là không hợp lý.
Anh cho rằng quà tặng kèm chỉ là cách mà người bán hàng thúc đẩy việc mua sắm, người mua được lợi hay không thì chưa biết nhưng chắc chắn người bán là người có lợi. Nhìn chung, với anh thì nên mua vừa đủ cho 1 tháng, đến tháng sau lại tiếp tục mua để dùng cho tháng mới.
Anh không cấm đoán nay nhận xét việc vợ tiêu tiền như thế nào, tuy nhiên quan điểm của anh là không mua liền 1 lúc số lượng nhiều như vậy. Có nhiều việc có thể phát sinh như hạn sử dụng, môi trường bảo quản... Trong trường hợp đồ hỏng trước khi được dùng hết thì thật sự phí phạm. Thay vào đó hãy mua đủ dùng, hết thì mua tiếp thay vì tích trữ nhiều.
Khi mâu thuẫn về quan điểm chi tiêu xuất hiện, chồng chị Loan yêu cầu chị phải ghi chép chi tiêu, thậm chí còn cẩn thận "cấp" cho vợ 1 quyển sổ thu chi hàng ngày và nhiệm vụ của chị Loan là phải ghi chép tỉ mỉ từng khoản nhỏ nhất mà mình đã tiêu trong ngày.
Sổ chi tiêu chồng chị Loan yêu cầu vợ ghi chép (Ảnh: NVCC)
Chồng chị cho rằng việc ghi chép này sẽ giúp chị Loạn nhìn nhận lại kế hoạch và diễn biến chi tiêu mỗi ngày của mình, từ đó xem xét lại việc mua sắm như vậy đã hợp lý hay chưa. Nếu chưa thì cần phải có kế hoạch thay đổi.
Trong trường hợp này, việc đầu tiên cần làm là cả hai vợ chồng nên ngồi lại với nhau để thảo luận về tình hình tài chính của gia đình một cách cởi mở và trung thực. Cả hai cần phải hiểu rõ về thu nhập, chi tiêu hàng tháng và đặt ra những ưu tiên trong việc chi tiêu.
Về việc mua sắm để nhận quà khuyến mại, đây chỉ là quyết định hợp lý nếu như nó không gây ảnh hưởng đến ngân sách sinh hoạt cần thiết của gia đình. Nếu số tiền mua sắm lớn ảnh hưởng đến ngân sách, thì cả hai cần xem xét lại và đạt được thỏa thuận chung.
Về việc ghi chép chi tiêu hàng ngày, có thể giúp hai vợ chồng có cái nhìn tổng quan và chi tiết về việc tiền bạc được sử dụng như thế nào. Điều này không những giúp kiểm soát ngân sách tốt hơn mà còn có thể giảm bớt những mâu thuẫn không đáng có liên quan đến vấn đề tiền nong. Chồng có thể giải thích rõ ràng tầm quan trọng của việc này và cùng vợ tìm ra phương pháp ghi chép phù hợp, dễ thực hiện mà không gây cảm giác là gánh nặng.
Nếu việc ghi chép chi tiêu hàng ngày không được vợ đồng ý, có thể đề xuất một giải pháp thay thế như chia sẻ trách nhiệm quản lý ngân sách hoặc sử dụng các ứng dụng quản lý chi tiêu để tối ưu hóa quá trình này. Một cuộc trò chuyện đồng cảm và không áp đặt sẽ tạo ra không gian để cả hai trao đổi và hiểu rõ quan điểm của nhau, từ đó tìm ra phương án giải quyết thỏa đáng.
Cuối cùng, việc đặt ra ngân sách cho từng phân khúc chi tiêu, bao gồm cả mua sắm và tiết kiệm, có thể giúp cả hai có cái nhìn rõ ràng hơn về khả năng tài chính và mục tiêu dài hạn của gia đình. Một quyết định sáng suốt cần được dựa trên lợi ích chung và khả năng thực tế, không phải chỉ dựa trên những ưu đãi trước mắt.